Του Κώστα Στούπα
Τον Ιανουάριο που μας πέρασε η Ευρωζώνη παρουσίασε έλλειμμα του εμπορικού
της ισοζυγίου κατά 27,2 δισ. ευρώ έναντι πλεονάσματος 10,7 δισ. κατά τον
αντίστοιχο περσινό μήνα.
Αυτό ενδεχομένως να αποτελεί και τη σημαντικότερη είδηση της δεκαετίας που
τρέχει καθώς οι συνέπειες θα αλλάξουν άρδην την οικονομική πραγματικότητα
όπως την έχουμε γνωρίσει τις τελευταίες δεκαετίες.
Το θηριώδες έλλειμμα της Ευρωζώνης έλαβε χώρα παρά το γεγονός πως οι
εξαγωγές κατά την ίδια χρονική περίοδο σημείωσαν άνοδο κατά 18,9% φτάνοντας
τα 199,5 δισ. ευρώ. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως το έλλειμμα οφείλεται
στην αύξηση των τιμών των πρώτων υλών που εισάγουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες.
Αξίζει να λάβουμε υπόψη πως τον Ιανουάριο δεν είχε λάβει χώρα ακόμη η
εισβολή στην Ουκρανία ούτε οι κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία.
Οι συνέπειες θα αρχίσουν να φαίνονται από τον μήνα που τρέχει. Την περασμένη
εβδομάδα η FED προχώρησε στην πρώτη αύξηση των επιτοκίων κατά 0,25% ενώ
βλέπει άλλες 6 αυξήσεις για φέτος. Τούτο γίνεται στο πλαίσιο ελέγχου του
πληθωρισμού.
Κοινή είναι η πεποίθηση πως τόσο η FED όσο και η ΕΚΤ δεν θα τολμήσουν μια
πιο δυναμική αντιμετώπιση του πληθωρισμού λόγω του φόβου της πρόκλησης
ύφεσης.
Το πιθανότερο όμως είναι να δούμε τον πληθωρισμό να ξεφεύγει πολύ πάνω από
τις προβλέψεις και ταυτόχρονα την οικονομία να συρρικνώνεται. Τούτο γιατί η
άνοδος του πληθωρισμού δεν συναρτάται πλέον της αυξημένης ζήτησης λόγω
νομισματικών και δημοσιονομικών κινήτρων συν τις προσωρινές διαταραχές στις
εφοδιαστικές αλυσίδες. Στη συνάρτηση έχουν προστεθεί και οι γεωπολιτικές
εξελίξεις.
Οι εξελίξεις αυτές δεν αποκλείουν τις ελλείψεις στα ράφια αλλά το
σημαντικότερο είναι πως το βιοτικό επίπεδο των ευρωπαίων θα υποστεί
απροσδιορίστου μεγέθους πλήγματα. Τα πλήγματα αυτά θα είναι ακόμη μεγαλύτερα
για οικονομικά αδύναμες χώρες της περιφέρειας όπως η Ελλάδα.
Όλα αυτά χωρίς να υπολογίσουμε ένα κραχ στα χρηματιστήρια και τις τιμές των
ακινήτων που όσο παραμένουν φουσκωμένα δημιουργούν το απαραίτητο
"wealth effect" το οποίο συμβάλλει σε μια ανάλογη καταναλωτική
συμπεριφορά.
Επίσης τα κέρδη από τα χρηματιστήρια τα τελευταία χρόνια συνεισέφεραν στην
ικανότητα των ασφαλιστικών ταμείων να καταβάλλουν συντάξεις καθώς λόγω των
αρνητικών επιτοκίων οι τοποθετήσεις τους σε ομόλογα είχαν κατά κύριο λόγο
αρνητικές αποδόσεις.
Ας υποθέσουμε πως παρά την επιφυλακτική άνοδο των επιτοκίων ο πληθωρισμός
επιμένει και εξελίσσεται σε διψήφιος και πως μια πιο δυναμική απάντηση από
τις κεντρικές τράπεζες προκαλεί μια ύφεση σοκ.
Στη συνέχεια μια σπασμωδική αντίδραση μείωσης των επιτοκίων ενδέχεται να
καταστήσει τον πληθωρισμό ανεξέλεγκτο και ταυτόχρονα να προκαλέσει πωλήσεις
δολαρίων και ευρώ η αξία των οποίων θα υποτιμάται.
Υποτίμηση της συναλλαγματικής αξίας των νομισμάτων υπάρχει ήδη. Η άνοδος των
τιμών των μετοχών, των ακινήτων, του πετρελαίου θέρμανσης, των αλεύρων επί
της ουσίας συνιστά υποτίμηση της αγοραστικής αξίας ενός νομίσματος...
Το δολάριο και το ευρώ δεν κινδυνεύουν από το γουάν ή το ρούβλι τα
οποία χειραγωγούνται και επειδή αντιπροσωπεύουν οικονομίες με αδύναμη
θεσμική συγκρότηση δεν απολαμβάνουν ούτε την εμπιστοσύνη των πολιτών τους ή
έστω αυτών που τα χειραγωγούν.
Άπαντες οι ολιγάρχες και όσοι άλλοι Ρώσοι ή Κινέζοι έχουν τη δυνατότητα να
αποθησαυρίσουν επιλέγουν δολάρια ή ευρώ και προπαντός μακριά από τις χώρες
τους. Τούτο το πράττουν γιατί σε χώρες που λειτουργούν ως κράτη δικαίου
κανείς δεν νιώθει ασφαλής για τίποτα...
Το πλήγμα που θα υποστεί η Ρωσία θα είναι πολλαπλάσιο αυτό της κρίσης που θα
προκληθεί στη Δύση. Το ίδιο θα συμβεί και με την Κίνα στον βαθμό που θα
προσπαθήσει να παραβιάσει τις κυρώσεις. Η διαφορά ισχύος της Δύσης συνολικά
με όλες τις άλλες δυνάμεις που εμφανίζουν αναθεωρητικές διαθέσεις παραμένει
ακόμη τεράστια.
Τούτο δεν σημαίνει πως δεν θα υποστούν πλήγματα και δυτικές οικονομίες. Τα
πλήγματα αυτά θα βάλουν σε δοκιμασία το σθένος της βούλησης των Ευρωπαίων
κυρίως να τιμωρήσουν τη Ρωσία για τη συμπεριφορά της αλλά και να
απεξαρτηθούν ενεργειακά από αυτήν. Η απεξάρτηση από τη Ρωσία όμως είναι
μονόδρομος γιατί αν δεν συμβεί τώρα σε λίγα χρόνια αυτά που βιώνει η
Ουκρανία θα τα ζήσουν και άλλες χώρες πολύ δυτικότερα αυτής.
Αναμφίβολα πρόκειται για τεκτονικές αλλαγές οι οποίες θα κρατήσουν χρόνια
και θα μεταμορφώσουν ριζικά το οικονομικό και πολιτικό οικοδόμημα της Δύσης
και του κόσμου.
Το γεγονός πως αυτή η αντιπαράθεση ξεκίνησε τώρα και όχι π.χ. σε δέκα χρόνια
από σήμερα είναι θετικό γιατί η Δύση διατηρεί το μεγαλύτερο μέρος της ισχύος
της.
0 Σχόλια