Σε ποιο "Θεό" πιστεύει ο Βλαδίμηρος

Του Κώστα Στούπα

Όσοι καλλιεργούν δεσποτικές και αυτοκρατορικές φιλοδοξίες σπάνια δεν είναι και οι ίδιοι εμποτισμένοι από κάποια μισαλλόδοξη ιδεολογία που χρησιμεύει ως προκάλυμμα της επιθυμίας  για απόλυτη και βίαιη κυριαρχία.

Ο Χίτλερ π.χ. πίστευε στην φυλετική θεωρία με βάση την οποία οι Γερμανοί ως Αρία Φυλή θα 'πρεπε να κυριαρχούν σε όλες τις άλλες φυλές, τις οποίες θεωρούσε κατώτερες, εκφυλισμένες και παρηκμασμένες...

Ο Λένιν και οι μαρξιστές είχαν αναδείξει το προλεταριάτο σαν την κοινωνική κατηγορία που θα έπρεπε να επικρατήσει δια της βίας των άλλων τάξεων και να επιβάλει τη δικτατορία της.

Σε αμφότερες τις περιπτώσεις ο μηχανισμός κατάκτησης της εξουσίας και στη συνέχεια άσκησής της, περιλαμβάνει ένα κόμμα που πρέπει να είναι οργανωμένο σε συνωμοτική και στρατιωτική βάση, με απόλυτη υπακοή και πειθαρχία. Αυτός είναι ο λόγος που ο ναζισμός και ο κομμουνισμός αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου ολοκληρωτικού νομίσματος.

Υπό το πρίσμα πως κάθε "δεσπότης" χρειάζεται μια "θρησκεία" σαν άλλοθι,  έχει ιδιαίτερη σημασία να εξερευνήσουμε τα πιστεύω και τις ιδεοληψίες του Βλαδίμηρου Πούτιν και του καθεστώτος του. Μιλάμε για τον ιδεολογικό μανδύα που χρησιμοποιεί ο ίδιος αλλά και η πλειοψηφία των Ρώσων που τον εμπιστεύεται και τον ακολουθεί ακόμη...

Η "Ρωσική Κιβωτός"

Σύμφωνα με όσους παρακολουθούν τα τεκταινόμενα στη Ρωσία, το συλλογικό έργο η "Ρωσική Κιβωτός" της λέσχης Izborsk καταγράφει μερικές από τις βασικές αξίες που αποτελούν τον κινητήρα της ρωσικής επιθετικότητας.

Η συγκεκριμένη λέσχη συγκεντρώνει ορθόδοξους παραδοσιακούς, μοναρχικούς, πατριώτες  και γενικότερα πρόσωπα με πολιτικό και πολιτισμικό στίγμα που στη Δύση θα χαρακτηρίζαμε σαν "ψέκες", ακροδεξιούς ή ακροαριστερούς αλλά όχι τους κλασσικούς κομμουνιστές.

Απώτερος στόχος τους είναι η ανάδειξη της Ρωσίας σε μια υπερδύναμη ανάλογη με την ΕΣΣΔ, όχι όμως με κομμουνιστική ιδεολογία αλλά υπό τον μανδύα μιας ιδεολογίας που ονομάζεται "Ευρασιατισμός".

Ο πλέον διάσημος θεωρητικός του "Ευρασιατισμού" είναι ο Αλεξάντρ Ντούκιν, ο οποίος αν θυμάμαι καλά, έχει επισκεφτεί και μιλήσει στην Ελλάδα προσκεκλημένος σε κάποιο πανεπιστήμιο από τον κ. Νίκο Κοτζιά ο οποίος  είχε χρηματίσει και υπουργός εξωτερικών των  ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.

Με βάση τις θεωρίες του Ντούκιν, η Ρωσία ως χώρα μεταξύ Ευρώπης (Δύσης) και Ασίας είναι η δύναμη που μπορεί να υλοποιήσεις τις επιδιώξεις και να παίξει κυρίαρχο ρόλο στον πλανήτη συνεπικουρούμενη και από μερικές άλλες δυνάμεις.

Ο "Ευρασιατισμός" συνδυάζει στοιχεία της Ορθόδοξης Θρησκείας όπως την αντιλαμβάνονται στη Ρωσία ως συνέχεια της Ρώμης (μιας από τις αφετηρίες  του Δυτικού Πολιτισμού) και στοιχεία από την αυτοκρατορική ισχύ των Μογγόλων. Στη Ρωσία εκλαμβάνουν τη Μόσχα ως τρίτη Ρώμη, μετά την άνοδο και πτώση των δυο προηγούμενων πρωτευουσών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τη Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης.

Από τον συγκερασμό του κόσμου της Ορθοδοξίας και της Μογγολικής αυτοκρατορίας προκύπτει ο "Ευρασιατισμός".

Από αυτό το ρεύμα αυτών των "γραφικών" οι περισσότεροι αποτελούν πολύ καλό υλικό για μυθιστορηματικούς ήρωες του Φιόντορ Ντοστογέφσκι ανάλογης έντασης και αντιφάσεων όπως ο  Ρασκόλνικοφ στο "Εγκλημα και Τιμωρία" ή ο Πιότρ Στεπάνοβιτς από τους "Δαιμονισμένους".

Η λέσχη της  "Ρωσικής Κιβωτού" κατά μια ανάλυση που είχε δημοσιεύσει πρόσφατα το γαλλικό  Le Point θεωρείται πως έχει σημαντική επιρροή σε κύκλους του Πουτινικού καθεστώτος του Κρεμλίνου. Επίσης στον "Ευρασιατισμό" υπό παραπλήσια οπτική γωνία μνημονεύουν συχνά και κάποιοι  κύκλοι του καθεστώτος Ερντογάν στην Τουρκία.

Κατά τους θεωρητικούς της "Ρωσικής Κιβωτού" ο κόσμος και ειδικά η φιλελεύθερη αγγλοσαξοκρατούμενη Δύση έχει  εισέλθει σε μια περίοδο κρίσης και παρακμής την οποία ονομάζουν "κατακλυσμό".

Κατά την άποψή τους, η φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση που καθοδηγείται από τον αγγλοσαξονικό κόσμο διαβρώνει όλους τους πολιτισμούς και τις θρησκείες, καταστρέφοντας τον σύγχρονο άνθρωπο. Στο σημείο αυτό υπάρχουν συγγένειες με αντιπάλους της παγκοσμιοποίησης και της δημοκρατίας στη Δύση οι οποίοι διαθέτουν είτε ακροαριστερό, είτε ακροδεξιό πρόσημο.

"Ο πολιτισμός του κατακλυσμού είναι η παγκοσμιοποίηση ως οικονομικό και ιδεολογικό γεγονός στο σύνολό του με όλα τα δίκτυά του και ξεπερνά πολύ τον αγγλοσαξονικό κόσμο, που είναι μόνο ο κύριος ορατός πόλος του. Στην πραγματικότητα, είναι μια ιδεολογία που λειτουργεί παντού, ακόμη και στη Ρωσία.."

Η απάντηση στον "Κατακλυσμό" κατά τους κύκλους αυτούς είναι η "Ρωσική Κιβωτός". Κατά τη θεωρία αυτή (που έχει αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με το ναζισμό και τον κομμουνισμό οι οποίοι θεωρούσαν επίσης τη Δύση παρηκμασμένη και τους ιδίους σωτήρες του πολιτισμού) η Ρωσία είναι η μοναδική δύναμη που μπορεί να οικοδομήσει μια εναλλακτική ιδεολογία η οποία  θα συνδυάζει στοιχεία από τον ρωσικό δεσποτισμό, τον σοσιαλισμό και τη δημοκρατία.

Η Ρωσία, κατά τους θεωρητικούς του "Ευρασιατισμού", εκτός από τις σωστές ιδεολογικές βάσεις διαθέτει και τους υλικούς πόρους (πλουτοπαραγωγικές πηγές και αχανή έκταση) αλλά και τις επιστημονικές και τεχνολογικές ικανότητες προκειμένου  να αντέξει και να  κυριαρχήσει.

Θεωρούν την Κίνα ενσωματωμένη στον πολιτισμό της "Παγκοσμιοποίησης" αλλά και εθνικιστική, δηλ. πολύ στραμμένη στα δικά της συμφέροντα  προκειμένου να μπορέσει  να εκπροσωπήσει τους υπόλοιπους λαούς.

Σε γεωπολιτικό επίπεδο, οι θιασώτες του "Ευρασιατισμού" θέλουν να δημιουργήσουν έναν άξονα Ρωσίας-Ιράν-Ινδίας, τρεις χώρες που χαρακτηρίζουν σαν ινδοευρωπαϊκές με συγκλίνοντα συμφέροντα.

Ο άξονας...

Ο άξονας αυτός είναι σε θέση, πιστεύουν, να εξισορροπήσει από τη μία τον κινέζικο δρόμο του μεταξιού και από την άλλη την "Πλημμύρα" της Δύσης.

Ο "Ευρασιατικός" άξονας με ηγέτη τη Ρωσία μπορεί να σταθεί ανάμεσα στους δύο άλλους πόλους οι οποίοι θα έρθουν σε σύγκρουση τα επόμενα χρόνια και στο τέλος να υπερισχύσει επιβάλλοντας ένα  δικό του μοντέλο διεθνούς συνύπαρξης και ανάπτυξης.

"Ακόμη, κατηγορούν τον κατακλυσμό της παγκοσμιοποίησης ότι, από το 1989, εμπόδισε την ανάπτυξη προς το διάστημα και τους ωκεανούς υπέρ μιας στείρας χρηματιστικοποίησης της οικονομίας και των "εικονικών" τεχνολογιών…."

Αυτό σε γενικές γραμμές είναι το ιδεολογικό υπόβαθρο των αυτοκρατορικών φιλοδοξιών της Ρωσίας και του "Πουτινισμού".

Στα σημεία που εντοπίζουν στοιχεία παρακμής στη Δύση δεν έχουν άδικο. Υπάρχουν τέτοια σημεία όπως υπήρχαν και παλαιότερα και τα είχαν επισημάνει ο Μαρξ, ο Λένιν,  ο Χίτλερ κ.ά.

Άπαντες όμως είχαν παραβλέψει τις δυνατότητες της αναγέννησης του Δυτικού πολιτισμού και των ελευθέρων κοινωνιών μέσω της Δημιουργικής Καταστροφής και της ευελιξίας των ανοιχτών δημοκρατικών κοινωνιών.

Κατά τη δεκαετία του ’30 ο Στάλιν (το ίδιο και ο Χίτλερ) περίμεναν την κατάρρευση της Δύσης, του καπιταλισμού και της Δημοκρατίας. Όταν ο νεαρός σοβιετικός οικονομολόγος Νικολάι Κοντράτιεφ έστειλε στο κόμμα μια ανάλυση όπου κατόπιν παρατηρήσεων κατέληγε στο συμπέρασμα πως οι κρίσεις αναγεννούν τον καπιταλισμό, εξορίσθηκε στη Σιβηρία όπου και πέθανε.  Τελικά ο καπιταλισμός δεν κατέρρευσε...

Ο Stephen Kotkin, ένας από τους πιο σημαντικούς μελετητές της ρωσικής ιστορίας, σε μια συνέντευξη που έδωσε πρόσφατα στο New Yorker  υποστηρίζει πως η  εισβολή στην Ουκρανία δεν προέκυψε ως αντίδραση στην επέκταση του ΝΑΤΟ αλλά ως ανάγκη που πηγάζει από εσωτερικές επεκτατικές φιλοδοξίες που την συνοδεύουν  σαν οντότητα εδώ και αιώνες.

"Τρέφω  τον μεγαλύτερο σεβασμό για τον George Kenan ενώ ο John Mearsheimer  είναι ένας γίγαντας μελετητής. Αλλά με όλο το σεβασμό, διαφωνώ" είπε ο Κότκιν.

"Το πρόβλημα με τα επιχειρήματά τους είναι ότι υποθέτουν πως, εάν το ΝΑΤΟ δεν είχε επεκταθεί, η Ρωσία δεν θα  είχε δράσει όπως έδρασε.

Αυτό που βλέπουμε σήμερα στη Ρωσία δεν αποτελεί κάποιου είδους έκπληξη. Δεν είναι κάποιο είδος απόκλισης από ένα ιστορικό μοτίβο. Πολύ πριν από την ύπαρξη του ΝΑΤΟ, τον 190 αιώνα,  η Ρωσία έμοιαζε κάπως έτσι: Είχε αυταρχισμό, είχε καταστολή, είχε μιλιταρισμό...

Ήταν καχύποπτη με τους ξένους και τη Δύση.

Αυτή είναι η  Ρωσία που γνωρίζουμε, και δεν είναι μια Ρωσία που έγινε έτσι χθες ή τη δεκαετία του 1990.

Δεν είναι απάντηση στις πράξεις της Δύσης. Υπάρχουν εσωτερικές διαδικασίες στη Ρωσία που ερμηνεύουν αυτά που γίνονται σήμερα...

...Θα πήγαινα ακόμα πιο μακριά. Θα έλεγα ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ μάς έχει φέρει σε μια καλύτερη θέση προκειμένου να  αντιμετωπίσουμε το ιστορικό μοτίβο της Ρωσίας που βλέπουμε να επαναλαμβάνεται ξανά σήμερα..

Πού θα βρισκόμασταν τώρα αν η Πολωνία ή τα κράτη της Βαλτικής δεν ήταν στο ΝΑΤΟ;

Θα ήταν στο ίδιο κενό, στην ίδια κατάσταση που βρίσκεται η Ουκρανία.

Στην πραγματικότητα, η ένταξη της Πολωνίας στο ΝΑΤΟ δυσκολεύει τη ραχοκοκαλιά της συμμαχίας.

Σε αντίθεση με κάποιες άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, η Πολωνία έχει αμφισβητήσει τη Ρωσία πολλές φορές. Στην πραγματικότητα, μπορείτε να υποστηρίξετε ότι η Ρωσία "έσπασε τα δόντια" της δύο φορές στην Πολωνία: Για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα και πάλι κατά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, με την  Αλληλεγγύη...

…Για μισή χιλιετία, η ρωσική εξωτερική πολιτική χαρακτηρίζεται από  φιλοδοξίες που υπερβαίνουν τις δυνατότητες της ως  χώρας.

Ξεκινώντας από τη βασιλεία του Ιβάν του Τρομερού τον 16ο αιώνα, η Ρωσία κατάφερε να επεκταθεί με μέσο ρυθμό πενήντα τετραγωνικών μιλίων την ημέρα για εκατοντάδες χρόνια, καλύπτοντας τελικά το ένα έκτο της χερσαίας μάζας της γης...

Η Ρωσία είναι ένας αξιοθαύμαστος πολιτισμός: Στις τέχνες, τη μουσική, τη λογοτεχνία, τον χορό, τον κινηματογράφο.

Η Ρωσία αισθάνεται ότι έχει μια "ιδιαίτερη θέση" στον κόσμο, μια ειδική αποστολή. Είναι Ανατολικοί Ορθόδοξοι, όχι Δυτικοί. Και θέλει να ξεχωρίζει ως μεγάλη δύναμη. Το πρόβλημά της δεν ήταν πάντα αυτή η αίσθηση του εαυτού ή της ταυτότητάς της, αλλά το γεγονός ότι οι δυνατότητές της δεν ταίριαζαν ποτέ με τις φιλοδοξίες της.

Είναι πάντα σε έναν αγώνα για να ανταποκριθεί σε αυτές τις φιλοδοξίες, αλλά δεν μπορεί, επειδή η Δύση ήταν πάντα πιο ισχυρή…"

Πηγή capital.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.