Του Κώστα Ράπτη
Ουδέν κρυπτόν. Οι γραπτές απαντήσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στα δύο σχέδια διεθνών συνθηκών που τους είχε επιδώσει η Ρωσία, διεκδικώντας νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας, διέρρευσαν στην ολότητά τους, και μάλιστα στην ισπανική εφημερίδα El Pais μολονότι η αμερικανική πλευρά είχε ζητήσει ρητά να παραμείνουν εμπιστευτικές, ώστε "να δοθεί χώρος στη διπλωματία".
Και η ανάγνωση των δύο κειμένων επιβεβαιώνει τη γενική κρίση που είχε διατυπώσει μετά την παραλαβή τους ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ: ότι δηλαδή η απάντηση των ΗΠΑ είναι περισσότερο ήπια από αυτή του ΝΑΤΟ. Για την ακρίβεια, ανοίγει τον δρόμο σε πιθανές συνεννοήσεις για την εκατέρωθεν απομάκρυνση των πυραύλων ενδιάμεσου βεληνεκούς, την εμβάθυνση του πλαισίου ελέγχου των πυρηνικών εξοπλισμών, τη διαφάνεια στη διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων και τη δέσμευση για τη μη ανάπτυξη συστημάτων Tomahawk στις βάσεις της αντιπυραυλικής ασπίδας Aegis στην Πολωνία και τη Ρουμανία (επαληθεύσιμη από ρωσικής πλευράς, με αμοιβαία επιθεώρηση δύο αμερικανικής επιλογής βάσεων στη Ρωσία).
Παράλληλα, βέβαια, η απάντηση της Ουάσινγκτον εγείρει άλλες απαιτήσεις από τη Μόσχα – λ.χ. σχετικά με τη διαφοροποίηση του πυρηνικού της οπλοστασίου, τις ενέργειες του Ναυτικού και της Αεροπορίας της σε διεθνή ύδατα και εναέριο χώρο κ.ο.κ. Αλλά αυτό ακριβώς σημαίνει διαπραγμάτευση. Άλλωστε και η μαξιμαλιστική θέση της Ρωσίας ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να οπισθοχωρήσει στη θέση του 1997 έχει αντίστοιχα διαπραγματευτική λειτουργία.
Αλλά το γεγονός ότι ακόμη και η πρωταγωνίστρια της ουκρανικής κρίσης, υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ με συνέντευξή της στο πρακτορείο TASS ομνύει στην έννοια της "αδιαίρετης συλλογικής ασφάλειας", που ενσαρκώνεται στην ίδρυση του ΟΑΣΕ και τελευταία προβάλλεται με επιμονή από τη Μόσχα, δείχνει ότι οι υπόγειες συγκλίσεις είναι ίσως περισσότερες των νομιζόμενων.
Αντιθέτως, το κείμενο του ΝΑΤΟ μοιάζει περισσότερο με ιδεολογικό μανιφέστο. Και η διαφορά ύφους και περιεχομένου δεν μπορεί να είναι τυχαία.
Εξαγορά χρόνου;
Προσέρχεται η Ουάσινγκτον (προκειμένου να αποτρέψει το ενδεχόμενο μιας θερμής κλιμάκωσης που πλέον προκαλεί και στην ίδια δέος) σε ένα δούναι και λαβείν που για λόγους γοήτρου δεν θέλει να κατονομάσει ως τέτοιο, αφήνοντας στους περισσότερο ρωσοφοβικούς συμμάχους της, του τύπου της Πολωνίας και των Βαλτικών Δημοκρατικών, την ικανοποίηση της "αγέρωχης" στάσης του ΝΑΤΟ; Ή απλώς μεθοδεύει ένα παιχνίδι κατανομής ρόλων, προκειμένου να εξαγοράσει χρόνο;
Σε κάθε περίπτωση η κεντρική αξίωση της Ρωσίας, ήτοι η μη ένταξη της Ουκρανίας μελλοντικά στην Ατλαντική Συμμαχία, παραμένει αναπάντητη, εφόσον οι ΗΠΑ στηρίζουν πάντοτε την "Πολιτική Ανοικτών Θυρών" του ΝΑΤΟ.
Δεδομένο που μας οδηγεί στο επόμενο κρίσιμο ερώτημα: Ποια θα είναι (στο πεδίο όχι πλέον των διαβουλεύσεων, αλλά των πράξεων) η ανταπάντηση του Κρεμλίνου; Το οιονεί τελεσίγραφο που συνιστούσε η επίδοση των δύο σχεδίων διεθνών συνθηκών στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, αποτελούσε ρητή προσπάθεια να ανακοπεί ό,τι η Ρωσία θεωρεί ως τακτική σταδιακής περικύκλωσής της διά της "σαλαμοποίησης" των ανησυχιών ασφαλείας της. Συνεπώς, ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει δεσμεύσει προκαταβολικά τον εαυτό του και το σύνολο της ρωσικής ελίτ σε μια προοπτική ανατροπής του συσχετισμού δυνάμεων "επί του εδάφους", χωρίς άλλη χρονοτριβή που θα εξαλείψει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού.
Συμβολικές βολές
Σημαίνει αυτό μια στρατιωτική ενέργεια εναντίον της Ουκρανίας, όπως επιμένουν μήνες τώρα οι ιθύνοντες και τα μέσα ενημέρωσης της Δύσης; Άγνωστο. Η Μόσχα διακηρύσσει ότι δεν έχει τέτοια πρόθεση – και το ενδιαφέρον είναι ότι και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σπεύδει και αυτός πλέον να προβεί σε καθησυχαστικές εκτιμήσεις, διαταράσσοντας τις σχέσεις του με τον Τζο Μπάιντεν, όπως απέδειξε η τελευταία ταραχώδης τηλεφωνική επικοινωνία τους.
Προς το παρόν, οι ενδιαφερόμενοι περιορίζονται σε μικρές συμβολικές βολές. Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την αποστολή άλλων 3.000 στρατιωτών στην ανατολική Ευρώπη (αριθμός με σημασία βεβαίως αποκλειστικά πολιτική, παρά επιχειρησιακή), ενώ η Ρωσία προχώρησε στην απαγόρευση λειτουργίας της Deutsche Welle στην επικράτειά της, σε αντίποινα για τα γερμανικά προσκόμματα στην μετάδοση του γερμανόφωνου προγράμματος του Russia Today. Αλλά και η διπλωματία δεν μένει αδρανής, αν κρίνουμε από το θετικό κλίμα στο οποίο συνεχίζονται οι συναντήσεις "σε σύνθεση Νορμανδίας" (Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Ουκρανία) και βέβαια την επικείμενη μετάβαση του άκρως "χλιαρού", με ψυχροπολεμικά κριτήρια, καγκελάριου Όλαφ Σολτς στην Ουάσινγκτον τη Δευτέρα, με μελλοντικό προορισμό και τη Μόσχα.
Πώς συντονίζονται οι ευρασιατικές δυνάμεις
Όμως τώρα, ο Πούτιν βρίσκεται, κυριολεκτικά και μεταφορικά, αλλού. Η παρουσία του στο Πεκίνο για την έναρξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, του έδωσε τη δυνατότητα για μία εκτενή εφ' όλης της ύλης συζήτηση χθες με τον Σι Τζινπίνγκ, στην πρώτη συνάντηση που είχε μετά το ξέσπασμα της πανδημίας ο Κινέζος πρόεδρος με ξένο ομόλογό του.
Ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου έχει αντικειμενικά το προβάδισμα μεταξύ των 32 ηγετών που βρίσκονται στο Πεκίνο, ως ο πρώτος που επιβεβαίωσε επισήμως τη μετάβασή του, σε φάση κατά την οποία οι Αγγλοσαξονικές δυνάμεις προωθούσαν την ιδέα του διπλωματικού μποϊκοτάζ της κινεζικής διοργάνωσης, αλλά και ως αυτός ο οποίος πρόκειται, όπως έχει προαναγγελθεί, να συνυπογράψει "σημαντικό πολιτικό ντοκουμέντο" και ποικίλες συμφωνίες με τον ένοικο του Ζόνανγκχαϊ.
Η Ρωσία έχει κάθε λόγο να προβάλλει την πολιτική στήριξη που έχει λάβει τις ημέρες αυτές από την Κίνα, για παράδειγμα στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που επιχείρησαν να προκαλέσουν οι ΗΠΑ για το ουκρανικό ζήτημα. Στη συνάντηση που είχαν οι υπουργοί Εξωτερικών Ρωσίας και Κίνας σε προπαρασκευή του ραντεβού των ηγετών τους, ο Ουάνγκ Γι τόνισε προς τον Σεργκέι Λαβρόφ ότι το Πεκίνο αντιλαμβάνεται και στηρίζει τη θέση της Μόσχας στις διαπραγματεύσεις με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Kαι η Ρωσία ανταποδίδει στηρίζοντας την Κίνα στο ζήτημα της Ταϊβάν.
Υποδομές αποσύνδεσης
Δεν είχε δημοσιοποιηθεί την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές αν τα νέα βήματα στην προώθηση της σινο-ρωσικής "στρατηγικής σχέσης" αφορούν την ενεργειακή τροφοδοσία της Κίνας, δια του νέου αγωγού Power of Siberia 2, τη διασύνδεση των εναλλακτικών προς το Swift συστημάτων πληρωμών τα οποία αναπτύσσουν οι δύο χώρες ή επενδυτικές και εξοπλιστικές συμφωνίες. Σε κάθε περίπτωση, οι υποδομές για μια μεγάλη αποσύνδεση από τη Δύση προετοιμάζονται μεθοδικά.
Εξού και η βαρύνουσα δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν "μια γκάμα εργαλείων" απέναντι στις εταιρείες, ακόμη και κινεζικές, που θα επιχειρήσουν να παρακάμψουν τυχόν νέες αμερικανικές κυρώσεις. "Αν η Ρωσία" πρόσθεσε "νομίζει ότι θα μετριάσει τις επιπτώσεις μέσω μιας στενότερης σχέσης με την Κίνα, κάνει λάθος".
0 Σχόλια