Στη διάρκεια των αιώνων, έχουν «ανθίσει» μια σειρά από μηχανισμούς παραπληροφόρησης και προπαγάνδας. Συνήθως δημιουργούνται με σκοπό την εξαπάτηση των μαζών, την κατασκευή ομάδων που θα μπορούν να προσεγγίσουν μεγάλες λαϊκές ομάδες και να τις προσεταιριστούν ή να τις κατευθύνουν, να κερδίσουν και να διατηρήσουν την εξουσία με κάθε κόστος.
Στη σημερινή εποχή, τα social media είναι πιθανότατα ο μεγαλύτερος και ισχυρότερος προπαγανδιστικός μηχανισμός. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρακολουθούνται από δισεκατομμύρια ανθρώπους που δεν χρειάζεται να πληρώσουν κάτι για να μπουν στα social media και να δουν τι γράφουν ή τι κάνουν οι φίλοι τους, να διαβάσουν τι «τρεντάρει» και να ενημερωθούν πολλές φορές με βάση τις επιλογές που κάνει ένας άγνωστος αλγόριθμος με βάση τις τάσεις στην περιοχή τους, τα ενδιαφέροντα του χρήστη και όσα ανεβάζουν οι φίλοι και ακόλουθοι του χρήστη. Είναι μάλλον ο κανόνας να ακούς κάποιον γνωστό σου να λέει «διάβασα στα social ότι...», χωρίς στην πλειονότητα των περιπτώσεων να μπορεί να ανακαλέσει ούτε πού το διάβασε, ούτε ποιος το γράφει. Κι εδώ αρχίζει το πρόβλημα. Διότι ο καθένας μπορεί να διασπείρει ένα ψέμα, μια φήμη, ή μια μισή αλήθεια, μια άποψη ατεκμηρίωτη και αναπόδεικτη την οποία όμως κάποιοι απ' αυτούς που θα διαβάσουν θα πιστέψουν, θα υιοθετήσουν και τελικά θα αναπαράξουν δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο fake news.
Στο υποτιθέμενο όνομα της δημοκρατίας οι υπεύθυνοι των παγκόσμιων κολοσσών των social media επιτρέπουν να αναπαράγονται χονδροειδή ψέματα, τερατολογίες και επικίνδυνες απόψεις. Το έχουμε δει κατά καιρούς με τους αρνητές του Ολοκαυτώματος, επαναλήφθηκε με τις εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ όπου εκτιμάται ότι υπήρξε ανάμειξη ξένων χωρών, το βλέπουμε τώρα σχεδόν καθημερινά με τις θεωρίες για τον κορωνοϊών. Κατά βάση αρνητές των εμβολίων αλλά και άλλοι συνωμοσιολόγοι δίνουν μάχη για να αποτρέψουν το... μπόλι, αρνούνται την πανδημία, κατηγορούν τον Μπιλ Γκέιτς και διακινούν - ακόμη και άθελά τους- μια σειρά από fake news που είναι προφανέστατα επικίνδυνα για το κοινωνικό σύνολο.
Και τι δεν διαβάζεις! Από την πλήρη άρνηση της πανδημίας και του κορωνοϊού, από την άποψη ότι κάποια παγκόσμια ελίτ θέλει να φυτέψει στους εμβολιασμένους κάποιου είδους... τσιπάκι για να αλλάξει το DNA μας και να μας διαφεντεύει, μύθους ότι δήθεν πίσω απ' όλα αυτά βρίσκεται ο ζάπλουτος Μπιλ Γκέιτς και άλλοι δισεκατομμυριούχοι, θεωρίες που φτιάχνονται στο γόνατο ότι δήθεν οι κυβερνήσεις είναι πιόνια όλων αυτών και μια σειρά από άλλες αδιανόητες τρέλες...
Θυμάμαι πριν από λίγα χρόνια, στα τέλη του 2011, όταν μια ομάδα περιθωριακών «βομβάρδιζαν» με επιστολές την Πολεμική Αεροπορία ισχυριζόμενοι ότι ξέρουν πως μας «ψεκάζουν» για να μην αντιδρούμε στα μνημόνια και στην... υποδούλωση της χώρας από το ΔΝΤ. Οταν βγήκε το ρεπορτάζ μου φαινόταν αστείο ότι κάποιοι περιθωριακοί νομίζουν ότι γίνονται ψεκασμοί... Ελα όμως που τις απόψεις περί ψεκασμών για τον έλεγχο των Ελλήνων υιοθέτησαν πολιτικά κόμματα, όχι μόνο της άκρας δεξιάς αλλά και της αριστεράς, και τα άνθη του κακού κατάφεραν να έχουν συμμετοχή στη διακυβέρνηση της χώρας με διαφορετικές κυβερνήσεις!
Με το πέρασμα των ετών οι θεωρίες συνωμοσίας γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες. Διαδίδονται όλο και πιο γρήγορα με ευκολία μεγάλη και υιοθετούνται από όλο και μεγαλύτερες μάζες.
Η δημοκρατία βασίζεται στην αλήθεια. Είναι ιστορικό γεγονός πως όταν οι δημαγωγοί παίρνουν το πάνω χέρι, η δημοκρατία κινδυνεύει να μετατραπεί σε απολυταρχία.
Κι επειδή τα ψέματα διασπείρονται πολύ πιο γρήγορα από την αλήθεια, ο κίνδυνος που όλο και θα γίνεται μεγαλύτερος είναι αυτός της επικράτησης των fake news, της μισής αλήθειας και των τερατολογιών που όταν αξιοποιούνται από λαϊκιστές και διψασμένους για εξουσία και έλεγχο των μαζών μπορούν να δημιουργήσουν εκρηκτικά προβλήματα. Δεν είναι μόνο οι αρνητές των εμβολίων, που ξαφνικά γνωρίζουν καλύτερα τα επιδημιολογικά δεδομένα από τους επιστήμονες, τους καθηγητές και τους γιατρούς. Είναι και το γεγονός ότι ακόμη και άνθρωποι με τυπικά πτυχία και γνώσεις γοητεύονται από τη δύναμη που κερδίζουν μέσω της επιρροής τους στα social media και χάνουν τον έλεγχο. Κι όλα αυτά αναπαράγονται από τα social media καθώς ο αλγόριθμος που χρησιμοποιούν είναι προσανατολισμένος να κρατά τους χρήστες δεσμευμένους στην εφαρμογή για όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα, διότι ο χρόνος παραμονής μεταφράζεται σε διαφημιστικά έσοδα κι άρα χρήμα. Και αυτός είναι ένας μόνο από τους λόγους που ο φαύλος κύκλος είναι δύσκολο να σπάσει.
Μάκης Πολλάτος
0 Σχόλια