Του Κώστα Στούπα
"Οι λαοί παρέμεναν βυθισμένοι στην άγνοια... και οι ηγέτες τους, αναζητώντας τις ψήφους τους, δεν τολμούσαν να τους ενοχλήσουν".
Ουίνστον Τσώρτσιλ
Αν σήμερα άπαντες έχουν εξελιχθεί σε λοιμωξιολόγους, κλιματολόγους της πυρόσβεσης ή Αφγανολόγους και "Φρεγατολόγους" γιατί αυτό επιβάλει ο συρμός της επικαιρότητας, πριν από μια δεκαετία τέτοιον καιρό όλοι ασχολούμασταν με το ελληνικό χρέος και τις επιπτώσεις της αδυναμίας εξυπηρέτησής του σε συντάξεις και μισθούς.
Σήμερα άπαντες αδιαφορούν για το χρέος, ενώ οι διεθνείς οίκοι διαγκωνίζονται ποιος θα αναβαθμίσει μια από τις πλέον υπερχρεωμένες χώρες του κόσμου σε αξιόχρεη...
Σε αυτό το περιβάλλον ελάχιστοι παρατηρούν πως το ελληνικό χρέος αυξάνεται εν μέσω πανδημίας, προσεγγίζοντας επίπεδα πρωτοφανή. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΔΔΗΧ το χρέος τον περασμένο Ιούνιο έφτασε τα 387 δισ. ευρώ έναντι 361 δισ. τον Μάη του 2020 στην αρχή της πανδημίας. Την ίδια περίοδο τα διαθέσιμα, το περίφημο "μαξιλάρι" μειώθηκε από τα 25 δισ. στα 18,4 δισ. ευρώ.
Με βάση το ΑΕΠ του 2020, το οποίο διαμορφώθηκε στα 165,8 δισ. ευρώ, η σχέση του Δημόσιου Χρέους προς ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 334%.
Βεβαίως η κατά 25,5 δισ. ευρώ ή κατά 15% του ΑΕΠ αύξηση του χρέους εν μέσω της πανδημίας, (όσο περίπου και το 2009 που δρομολόγησε τη χρεοκοπία) αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό του παγκόσμιου χρέους που αυξήθηκε κατά 19,5 τρισ. δολ.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Institute of International Finance το παγκόσμιο χρέος αυξήθηκε κατά 19,5 τρισ. δολάρια το 2020. Αν το παγκόσμιο ΑΕΠ τον χρόνο που πέρασε έφτασε, όπως υπολογίζεται, τα 84,54 τρισ. δολ., η αύξηση ισοδυναμεί με το 23%.
Η πανδημία του "Covid-19” μοιάζει με σταγόνα που ενδεχομένως οδηγεί το ποτήρι στην υπερχείλιση.
Το χρέος των ανεπτυγμένων οικονομιών το 2020 με βάση τα στοιχεία του ΔΝΤ (International Monetary Fund Fiscal Monitor, October 2020) έχει φτάσει στο 123,9% του ΑΕΠ, αγγίζοντας το επίπεδο του 124,1% που βρισκόταν αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μια ανάλυση της Bloomberg Economics δείχνει ότι ακόμη και αν το χρέος για την ομάδα των προηγμένων οικονομιών της G-7 αυξήθηκε από το 85% του ΑΕΠ το 2005 στο 140% τώρα, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους έχει μειωθεί, από σχεδόν 2% του ΑΕΠ στο 1,5%.
Οι προβλέψεις έως το 2030 δείχνουν ότι για πολλές χώρες, το κόστος αναμένεται να παραμείνει διαχειρίσιμο. Οι προβλέψεις αυτές βέβαια αποτελούν μια γραμμική επέκταση της ανάγνωσης και προεξόφλησης των δεδομένων όπως την κάνουν σήμερα οι αγορές.
Πριν ένα μήνα άπαντες οι ειδήμονες εκτιμούσαν πως ο καλά εξοπλισμένος και εκπαιδευμένος στρατός του Αφγανιστάν θα μπορούσε να διατηρήσει τον έλεγχο επί των 75.000 φτωχά εξοπλισμένων ατάκτων Ταλιμπάν. Λίγες μέρες μετά από αυτές τις διαβεβαιώσεις η Καμπούλ είχε πέσει.
Κατά την ίδια ανάλυση του Bloomberg με βάση ένα δυσμενές σενάριο όπου το κόστος δανεισμού των ΗΠΑ θα αυξηθεί κατά 2%, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της χώρας θα ανέβει από 2% του ΑΕΠ το 2020 σε σχεδόν 6% του ΑΕΠ το 2030.
Με τα δεδομένα του 2020 όπου το ΑΕΠ των ΗΠΑ έφτασε τα 20,9 τρισ. δολάρια, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους με 2% ισοδυναμεί με 418 δισ. δολάρια. Με 6% αυτό το κόστος αυξάνεται στο 1,25 τρισ. δολάρια. ετησίως, όσο δυο φορές ο αμυντικός προϋπολογισμός των ΗΠΑ, μιας και αναφέραμε το παράδειγμα της πτώσης της Καμπούλ.
Το πρόβλημα με το χρέος θα αναδυθεί όταν ο συρμός των αγορών θα αφυπνιστεί από κάποιο τυχαίο γεγονός και θα αρχίσει να συμπεριφέρεται με πανικό.
Το "παραμύθι" με το χρέος και την επεκτατική νομισματική πολιτική ως φαρμάκου για κάθε ασθένεια ξεκίνησε σταδιακά μετά το κραχ του 2000 και μαζικά μετά το κραχ του 2008. Την περίοδο της πανδημίας έχει λάβει διαστάσεις πλημμυρίδας.
Ουσιαστικά αυτό που έχει συμβεί την τελευταία 20ετία είναι ο εγκλωβισμός των ανεπτυγμένων οικονομιών και κατ’ επέκταση και της παγκόσμιας οικονομίας σε μια Παγίδα Ρευστότητας.
Παγίδα Ρευστότητας είναι η κατάσταση όπου οι επεκτατικές νομισματικές πολιτικές των ποσοτικών χαλαρώσεων αποτυγχάνουν να σταθεροποιήσουν την οικονομία και να επιτύχουν την προσδοκώμενη ανάπτυξη. Τούτο συμβαίνει γιατί οι οικονομικά δρώντες προσδοκούν περισσότερα οφέλη από κερδοσκοπικές κινήσεις οι οποίες δεν δημιουργούν, θέσεις εργασίας και διάχυση του παραγόμενου πλούτου στην οικονομία ανάλογα με την προσπάθεια και το ρίσκο εκάστου.
Η κατάσταση όπου οι κεντρικές τράπεζες τυπώνουν χρήμα και οι κυβερνήσεις μοιράζουν επιδόματα και επιδοτήσεις τα οποία γίνονται κέρδη που "φουσκώνουν" τις τιμές των μετοχών και των ακινήτων κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Καθ’ όλην την περίοδο μετά το 2008 το χρέος αυξανόταν ταχύτερα από το ΑΕΠ.
Αυτό δεν είναι βιώσιμο και όσο περισσότερο διαρκεί τόσο δυσκολεύει μια ομαλή προσγείωση...
Όταν κάποια απροσδόκητη αφορμή ("Μαύρος Κύκνος") αποκαλύψει πως ο βασιλιάς είναι γυμνός και οι αγορές τρομάξουν, το καταστροφικό "τσουνάμι" που θα προκύψει δεν θα έχει προηγούμενο.
0 Σχόλια