Βαρόμετρο οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις

Ο Τζο Μπάιντεν μιλώντας στην εκπομπή The Weekly του δικτύου FX τον Δεκέμβριο του 2019 είχε πει ότι αν εκλεγεί πρόεδρος θα ενθαρρύνει την τουρκική αντιπολίτευση να νικήσει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τότε, παρουσιάζοντας το όραμά του για τις ΗΠΑ, δήλωσε ότι «δεν αισθάνεται άνετα» για τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα στην Τουρκία, χαρακτηρίζοντας «αυταρχικό» τον Τούρκο πρόεδρο.

Γράφει ο Σάββας Καλεντερίδης

Μάλιστα, σε απόσπασμα της εκπομπής που δεν μεταδόθηκε στην τηλεόραση, αλλά κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο, ο τότε υποψήφιος των Δημοκρατικών και νυν Πρόεδρος των ΗΠΑ επαναλάμβανε συχνά ότι «ανησυχεί πολύ» για τις εξελίξεις στην Τουρκία και παράλληλα τόνιζε ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί μια πολύ διαφορετική προσέγγιση».

Είπε συγκεκριμένα: «Μπορούμε να υποστηρίξουμε εκείνα τα στοιχεία της τουρκικής ηγεσίας που εξακολουθούν να υπάρχουν, και να τα ενθαρρύνουμε να προσπαθήσουν να νικήσουν τον Ερντογάν. Όχι με πραξικόπημα, αλλά μέσω της εκλογικής διαδικασίας».

Ως χαρακτηριστικό ανέφερε τη νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη («ο Ερντογάν κατατροπώθηκε» σημείωσε), τονίζοντας ότι κυβερνών AKP έχασε τις περισσότερες από τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, όπως την Άγκυρα, τη Σμύρνη, τα Άδανα, την Αττάλεια, το Ντιγιάρμπακιρ και το Εσκίσεχρ.

Ο Τζο Μπάιντεν το… κερασάκι στην τούρτα το έβαλε με τη σκληρή αναφορά του στο Κουρδικό. Αφού στηλίτευσε τη στάση του Ντόναλντ Τραμπ και της κυβέρνησής του (τους κατηγόρησε ότι «υποτάχθηκαν» στον Ερντογάν στη Συρία), πρόσθεσε με νόημα που προκαλεί ιλίγγους στην Άγκυρα: «Το τελευταίο πράγμα που θα έκανα ήταν να υποχωρήσω στις απαιτήσεις του σε σχέση με τους Κούρδους».

Επιπλέον, έκανε αναφορά στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία, αλλά και στις επιθετικές ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ πρέπει να εργαστούν σκληρότερα με τους συμμάχους τους «για να απομονώσουν τις ενέργειες του Ερντογάν» ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των ερευνών για πετρέλαιο καθώς και άλλων ζητημάτων.

Σε όλα να αυτά να προστεθεί ότι σε ανακοίνωση που είχε εκδώσει τον Οκτώβριο η προεκλογική ομάδα του Μπάιντεν αναφέρεται ότι «σε αντίθεση με τον πρόεδρο Τραμπ, θα αντιταχθεί στη συμπεριφορά της Τουρκίας, για παράδειγμα στην παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου που προσκρούει στο διεθνές δίκαιο και στις υποχρεώσεις της Τουρκίας ως χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ».

Αυτά προεκλογικά. Να δούμε τώρα τι γίνεται στην πράξη και εάν η νέα διοίκηση Μπάιντεν θα τηρήσει τη γραμμή που… διαφήμιζε.

Αν και είναι νωρίς να βγάλουμε συμπεράσματα, κατ’ αρχάς να σημειώσουμε ότι τα πρώτα σημάδια δείχνουν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η πρώτη ψυχρολουσία για τον Ερντογάν ήρθε με την πρώτη ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Τουρκία στις 24 Ιανουαρίου, η οποία αφορούσε τον Κούρδο τέως συμπρόεδρο του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς.

«Σημειώνουμε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 21ης Ιανουαρίου, καθώς και την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που απαιτεί την απελευθέρωση του φυλακισμένου Σελαχατίν Ντεμιρτάς.  Έχουμε συμπεριλάβει αυτό το ζήτημα στην ετήσια έκθεσή μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχουμε σημειώσει στο κοινό τις ανησυχίες μας σχετικά με τη σύλληψή του τον Νοέμβριο του 2016 και τη μακρά ποινή φυλάκισης που εκδόθηκε το 2017.

»Οι τιμωρίες με πολιτικά κίνητρα καταστέλλουν τις βασικές έννοιες της δημοκρατικής κοινωνίας, του πολιτικού πλουραλισμού και περιορίζουν τον ελεύθερο πολιτικό διάλογο. Υπονομεύουν επίσης την υγεία των δημοκρατιών, εμποδίζοντας τα κόμματα της αντιπολίτευσης να συμμετάσχουν πλήρως στη δημοκρατική διαδικασία. Απαιτούμε την εκπλήρωση των θεμελιωδών ελευθεριών που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και από τις διεθνείς ευθύνες της Τουρκίας», αναφέρεται.

Το δεύτερο «παγωμένο ντους» για την Τουρκία ήρθε τις 3 Φεβρουαρίου με την ανακοίνωση του εκπροσώπου Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα επεισόδια στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου και τη βίαιη καταστολή τους, αλλά για τις δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού εναντίον τον ομοφυλόφιλων.

«Εκφράζουμε την ανησυχία μας για τη σύλληψη φοιτητών και διαδηλωτών. Επίσης, καταδικάζουμε τη ρητορική μίσους εναντίον των σεξουαλικών μειονοτήτων», τόνισε ο Νεντ Ράις.

Η δήλωση αυτή προφανώς συντάσσεται με την προεκλογική γραμμή Μπάιντεν, ότι οι ΗΠΑ θα σταθούν απέναντι σε αυταρχικές και αντιδημοκρατικές πρακτικές και ότι θα στηρίξουν τη δημοκρατική αντιπολίτευση.

Η τρίτη ψυχρολουσία για την Άγκυρα ήρθε κατά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο σύμβουλος ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν με τον σύμβουλο του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν. Εκεί ο στενός συνεργάτης του Μπάιντεν ήταν ξεκάθαρος σε δύο ζητήματα:

• Δώστε πίσω στη Ρωσία τους S-400.
• Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να στηρίζουν τους Κούρδους στη Συρία.

Η τέταρτη ψυχρολουσία ήρθε με την ανακοίνωση των ΗΠΑ με την οποία καλούνται όλες οι εμπλεκόμενες χώρες να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από τη Λιβύη.

Μάλιστα, ο Γιασάρ Γιακίς, πρώην βουλευτής και υπουργός Εξωτερικών του ΑΚΡ, αναφερόμενος στο θέμα σε συνέντευξη που έδωσε στην Gülten Sarı δήλωσε: «Την περίοδο διοίκησης του Μπάιντεν θα βρεθούμε αντιμέτωποι με απαίτηση των ΗΠΑ να αποσύρουμε τα στρατεύματά μας από τη Λιβύη».

Πιο συγκεκριμένα, ο Γιακίς είπε για το… καυτό θέμα της Λιβύης:

«Η κατάπαυση του πυρός συνεχίζεται στη Λιβύη, αλλά η ειρήνη δεν έχει ακόμη εξασφαλιστεί. Με βάση τη συμφωνία της εκεχειρίας οι ξένοι στρατιώτες πήραν επίσης ένα τελεσίγραφο για απόσυρση από τη χώρα. Ο ΟΗΕ έλαβε απόφαση σχετικά με αυτό το ζήτημα. Τώρα και οι ΗΠΑ ανέλαβαν μια πρωτοβουλία, για την απόσυρση των ξένων στρατευμάτων από τη Λιβύη. Ο ΟΗΕ με ανακοίνωσή του ζήτησε ονομαστικά από την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Ρωσία να αποσύρουν μέχρι τις 24 Ιανουαρίου τα ξένα στρατεύματα από τη Λιβύη.

»Αυτό αφορά επίσης τα τουρκικά στρατεύματα. Κάποτε οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονταν με την Τουρκία προκειμένου να αποτρέψουν τις ρωσικές δυνάμεις να επεκτείνουν την επιρροή τους εκεί. Η Τουρκία θα αντιμετωπίσει πρόβλημα, λόγω της έκκλησης τόσο του ΟΗΕ όσο και των ΗΠΑ, και επειδή η διορία έληξε στις 24 Ιανουαρίου. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να βρει λύση μέσα σε λίγες εβδομάδες.

»Θα της ζητήσουν επιμόνως να αποσύρει τα στρατεύματά της. Η διεθνής κοινότητα δεν θα επιτρέψει στην Τουρκία να μην υπακούσει στην απαίτηση αυτή. Και πρέπει να το κάνει αυτό, για να μπορέσει να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τις άλλες χώρες που αναζητούν λύση, με κεντρικό σύνθημα “Τη Λιβύη να την κυβερνούν οι Λίβυοι”. Εάν η Τουρκία ακολουθήσει το δικό της πρόγραμμα, αυτό δεν θα πάει μακριά.  Το ζήτημα της Λιβύης πρέπει να επιλυθεί υπό την ηγεσία του ΟΗΕ και η Τουρκία πρέπει να παραμένει εντός της διαδικασίας».

Τέλος, να έρθουμε και στα δικά μας, αφού πρώτα σημειώσουμε ότι αναμένουμε με… αγωνία αφενός την πορεία που θα ακολουθήσει η δίκη της τουρκικής τράπεζας Halkbank η οποία αρχίζει ξανά την 1η Μαρτίου 2021, και αφετέρου τη δήλωση που θα κάνει ο Μπάιντεν τις 23 Απριλίου, ημέρα της Γενοκτονίας των Αρμενίων.

Ενδεικτική της πολιτικής που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ στο Κυπριακό ήταν η απάντηση της υποψήφιας πρέσβειρας των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη Λίντας Τόμας-Γκρίνφιλντ σε ερώτηση του γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ για το πώς η νέα αμερικανική κυβέρνηση σκοπεύει να αντιμετωπίσει τις προσπάθειες της Τουρκίας για την προώθηση μιας λύσης δύο κρατών.

Η Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ είπε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν μια ολοκληρωμένη διευθέτηση υπό την ηγεσία της Κύπρου για την επανένωση του νησιού στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, η οποία θα ωφελήσει όλους τους Κύπριους καθώς και την ευρύτερη περιοχή».

Όσον αφορά τις παράνομες ενέργειες του Ερντογάν και το άνοιγμα των Βαρωσίων ανέφερε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν βαθιά για τη μονομερή απόφαση των Τουρκοκυπρίων με την υποστήριξη της Τουρκίας για το άνοιγμα των Βαρωσίων, και προτρέπουν σθεναρά να ανακληθεί αυτή η απόφαση».

Περιμένουμε τα επόμενα…

Πηγή pontos-news.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.