Του Μανόλη Καψή
Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τη συνέντευξη Σαμαρά στην "Καθημερινή της Κυριακής", αβίαστα φθάνει στο συμπέρασμα ότι η πρόταση του πρώην Πρωθυπουργού για τα ελληνοτουρκικά, αφού διαφωνεί και με τις διερευνητικές και γενικά με τον διάλογο με την Τουρκία -στη λογική ότι δεν κάνεις διάλογο με πειρατές- ακόμα και με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, είναι να ετοιμαστούμε για πόλεμο. Είναι μια σοβαρή πρόταση, την οποία προφανώς οφείλουμε να εξετάσουμε. Γιατί όχι; Δεν θα είμαστε ούτε οι πρώτοι, ούτε οι τελευταίοι, που λύσαμε τα προβλήματά μας με τους γείτονές μας με πόλεμο. Προϋπόθεση είναι να τον κερδίσουμε φυσικά...
Παραδόξως όμως ο κ. Σαμαράς δεν το λέει ευθέως. Οταν ο συνάδελφος δημοσιογράφος τον ρωτάει "εμείς τι κάνουμε” αν οι Τούρκοι επιμείνουν, ο πρώην πρωθυπουργός απαντά, "χτίζουμε ισχυρές συμμαχίες” και επιδεικνύουμε αποφασιστικότητα . Υποθέτω το αποφασιστικότητα είναι ένας άλλος τρόπος, πιο κομψός, να πει κανείς ότι ετοιμαζόμαστε για πόλεμο.
Αναρωτιέμαι όμως τι εννοεί ο Αντώνης Σαμαράς με τις "ισχυρές συμμαχίες”, όταν στην ίδια συνέντευξη οικτίρει την Ενωμένη Ευρώπη ότι "δεν μπορεί να υπερασπιστεί ούτε δύο κράτη-μέλη της –Ελλάδα και Κύπρο– που δέχονται απειλές από μια τρίτη χώρα, την Τουρκία”. Μήπως εννοεί τις ΗΠΑ; Μήπως εννοεί τη Ρωσία; Υποθέτω δεν είναι τόσο αφελής ο κ. Σαμαράς, οπότε μένουμε με την απορία με ποιες χώρες θα συνάψουμε την ισχυρή συμμαχία. Σίγουρα όχι με τη Γερμανία, ούτε με την Ισπανία. Η Ιταλία μετά την παραίτηση Κόντε δεν παίζει νομίζω. Ούτε η Μάλτα, ούτε το Λουξεμβούργο. Μένει φυσικά η Γαλλία, αλλά αναρωτιέμαι αν αρκεί για να ξεκινήσουμε τον πόλεμο.
Ο κ. Σαμαράς αντιτίθεται στις διερευνητικές, αν και δέχεται ότι υπό συζήτηση με την Τουρκία είναι και η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ. Είναι απορίας άξιο βέβαια πώς θα γίνει ο διάλογος για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, αφού ο πρώην πρωθυπουργός διαφωνεί με τις διερευνητικές. Ποιοι θα συζητήσουν, πώς και με ποια διαδικασία; Αγνωστο. Αλλά ίσως δεν διαφωνεί γενικώς. Διαφωνεί με τη συγκυρία. Διαφωνεί ίσως με τον διάλογο στην παρούσα φάση.
Διότι όπως μας εξηγεί, η έναρξη των διερευνητικών "ακυρώνει κάθε συζήτηση για κυρώσεις κατά της Τουρκίας. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει ότι η διεθνής κοινότητα δεν "τιμωρεί" μια χώρα την ώρα που αυτή τυπικά διαπραγματεύεται”, σημειώνει στην ίδια συνέντευξη ο Αντώνης Σαμαράς. Μάλιστα. Συνεπώς θα έπρεπε ίσως να περιμένουμε να επιβληθούν οι κυρώσεις και μετά να ξεκινήσουμε τον διάλογο. Μάλλον αυτό προτείνει ο κ. Σαμαράς.
Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι ο κ. Σαμαράς, πάντα αισιόδοξος, ελπίζει ακόμα σε κυρώσεις κατά της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, παρά τα όσα συνέβησαν τους προηγούμενους μήνες -γεγονότα γνωστά σε όλους, που τον έκαναν και εκείνον να κατηγορεί την Ενωμένη Ευρώπη για έλλειψη αλληλεγγύης- αναρωτιέται κανείς πώς θα επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία, αφού η Αγκυρα έκανε πίσω; Αφού αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Και έστω και τυπικά -μένει να το δούμε αυτό- αποδέχεται τον διάλογο και τις διαπραγματεύσεις. Κυρώσεις συζητούσε (δήθεν τάχα μου) η Ευρώπη, όσο το Oruc Reis περιδιάβαινε και έκανε έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές, που δικαίως η Ελλάδα θεωρεί ότι ανήκουν στη δική της κυριαρχία, (έστω και αν δεν έχει οριοθετηθεί).
Πώς θα επιβληθούν κυρώσεις τώρα στην Τουρκία, αφού αναγκάστηκε να κάνει πίσω και να μαζευτεί; Πώς θα πεισθούν οι Ευρωπαίοι να επιβάλουν σήμερα κυρώσεις στην Τουρκία, ενώ δεν ήθελαν να τις επιβάλουν ακόμα και όταν η Αγκυρα παραβίαζε καταφανώς κάθε έννοια διεθνούς δικαίου και καλής γειτονίας; Δεν μας το εξηγεί αυτό ο κ. Σαμαράς. Και φυσικά παραμένει το ερώτημα. Αν επιβληθούν κυρώσεις (πράγμα τελείως απίθανο), θα διευκολύνουν άραγε τον διάλογο; Δικαιούμαστε να είμαστε τουλάχιστον επιφυλακτικοί...
Ακόμα πιο παράδοξη όμως είναι η τοποθέτησή του εναντίον της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Οπως λέει μάλιστα ο κ. Σαμαράς σε αυτό έχουν διαφωνήσει οι πάντες. Αλλο κι αυτό. Μάλλον οι πάντες εδώ και δεκαετίες συμφωνούν, ότι η τελευταία λύση μπορεί και πρέπει να είναι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Ηδη από την εποχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Αλλά ίσως πρόκειται περί παρεξήγησης.
Γιατί αν πάρουμε τοις μετρητοίς τον Αντώνη Σαμαρά, ο πρώην πρωθυπουργός δεν διαφωνεί a priori με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αλλά με τα όσα θα προβλέπει το συνυποσχετικό. Επειδή η Τουρκία δεν έχει υπογράψει λέει το Δίκαιο της θάλασσας. Αλλά από πού προκύπτει ότι τυχόν συμφωνία για παραπομπή του θέματος των διαφορών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία -όσον αφορά τις θαλάσσιες ζώνες- στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, θα διαγράφει τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου; Από πουθενά. Αν τα βρούμε διμερώς με την Τουρκία με βάση την αρχή της ευθυδικίας προφανώς και δεν θα χρειαζόμαστε την προσφυγή στη Χάγη.
Ενδεχομένως ο πρώην πρωθυπουργός άλλο εννοεί. Οτι δηλαδή για να προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο, θα πρέπει να έχουμε επιλύσει και συμφωνήσει στο θέμα των χωρικών υδάτων. Αυτό είναι σωστό. Προφανώς ο κ. Σαμαράς εννοεί, ότι δεν πρέπει επ ουδενί να απεμπολήσουμε το δικαίωμα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Αλλά αν επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 μίλια, όπως υποθέτω υπονοεί ότι πρέπει να κάνουμε ο Αντώνης Σαμαράς, δεν θα υπάρχει πλέον θέμα διαπραγμάτευσης με την Τουρκία. Θα έχουμε λύσει το θέμα της υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία ας πρόσεχε όπως έχει γράψει στο παρελθόν ο Αγγελος Συρίγος. Αλλά τότε τι μένει να διαπραγματευτούμε; Το 15% της υφαλοκρηπίδας πού θα μείνει; Αστεία πράγματα...
Μάλλον κάτι άλλο θέλει να πει ο πρώην Πρωθυπουργός. Δεν είναι ο μόνος. Υπάρχουν αρκετοί που διατηρούν την αφελή σκέψη ότι όσο αφήνουμε τα προβλήματα άλυτα είναι προς όφελός μας, γιατί θα έρθει ο καιρός που η συγκυρία θα μας ευνοεί και "θα τους πάρουμε τα σώβρακα”.
Εξαιρετικά αφελής σκέψη. Οχι μόνο με βάση την ιστορική μας εμπειρία. Αρκεί να δει κανείς τα μεγέθη. Εστω και μόνο τα δημογραφικά.
0 Σχόλια