Η αλλαγή του χρόνου υπήρξε ανέκαθεν καλή αφορμή για αναστοχασμό έναντι των παρελθόντων, όπως και ευκαιρία για να εκφράσουμε την εσωτερική ανάγκη της προσμονής για μελλοντική βελτίωση όσων μας συμβαίνουν.
Αυτό, άλλωστε, είναι το νόημα που έχουν οι ευχές τις οποίες ανταλλάσσουμε τέτοιες μέρες για «Χρόνια Πολλά» και «Καλή Χρονιά».
Επειδή συνήθως «ο παλιός ο χρόνος» μάς έχει απογοητεύσει, αφού σπανίως εκπληρώνεται το σύνολο των προσδοκιών μας, οι περισσότεροι εξ ημών, ακόμη και όσοι δεν υποπίπτουν στον πειρασμό των προλήψεων και της δεισιδαιμονίας, επενδύουμε τις ελπίδες μας στο «νέο έτος», ευχόμενοι να είναι «αίσιο και ευτυχές».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 2020 ήταν, εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, μια από τις πιο καταστροφικές χρονιές στην παγκόσμια ιστορία των τελευταίων δεκαετιών τόσο σε υγειονομικό επίπεδο, αφού μας χωρίζει ένας αιώνας από την αντίστοιχη μεγάλη φονική πανδημία, που έλαβε χώρα το μακρινό 1918, όσο και στις επακόλουθες επιπτώσεις που είχε, αφενός, στην καθημερινότητα όλων μας και, αφετέρου, στις οικονομίες ολόκληρου του πλανήτη. Επιπτώσεις που όμοιες τους μπορεί να συναντήσει κανείς μόνον σε περιόδους γενικευμένων πολεμικών συρράξεων.
Δεν προκαλεί, ως εκ τούτου, ιδιαίτερη έκπληξη η συχνότητα με την οποία ακούει κανείς στις συζητήσεις των τελευταίων ημερών –στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις περιορισμένες οικογενειακές συνάξεις- αναφορές για την απελθούσα χρονιά που ξεκινούν από το «να φύγει και να μην ξανάρθει» και καταλήγουν στην ακόμη πιο επιθετική ευχή - προτροπή «να πάει στα τσακίδια…».
Ορισμένοι ακόμη πιο… ευφάνταστοι προτείνουν να μην εγγραφεί αυτή η χρονιά στο… παθητικό της ηλικίας μας. Και, όπως αποφάσισαν οι «Αθάνατοι» της ΔΟΕ, να μην αλλάξουν όνομα οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2020, που θα γίνουν φέτος, έτσι κι εμείς να θεωρήσουμε ως… «μη γενόμενη» τη χρονιά που έφυγε και στη διάρκεια της οποίας η πλειονότητα περάσαμε μεγάλο μέρος του χρόνου μας έγκλειστοι μέσα σπίτια μας.
Αποφεύγοντας, πάντως, την παγίδα των φιλοσοφικών ενατενίσεων για τις διαστάσεις του χρόνου, δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε ότι η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη και ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω. Ενδεχομένως γι΄ αυτό, οι πολυμήχανοι πρόγονοι μας «ξόρκιζαν» το κακό, αναζητώντας το καλό που μπορούσε να κρύβει μέσα του. Η ρήση «ουδέν κακόν αμιγές καλού», την οποία χρησιμοποιούσαν, εκτός από απόσταγμα σοφίας, αποτελεί ένα δυνατό μήνυμα αισιοδοξίας και θετικής προαίρεσης.
Ας αναλογιστούμε, άλλωστε, πόσα θετικά πράγματα προέκυψαν κατά τη διάρκεια του δίσεκτου και, κατά πολλούς, δυστοπικού 2020. Όπως επίσης και πόσα μαθήματα πήραμε από τα πολλά παθήματα που μας επιφύλαξε η δύσκολη χρονιά που μόλις ολοκληρώθηκε.
Η μεγάλη, για παράδειγμα, μεταδοτικότητα του ιού, ο οποίος δεν κάνει –εισοδηματικές, εθνικές ή θρησκευτικές- εξαιρέσεις, ανέδειξε την τεράστια σημασία της συλλογικής δράσης και μας δίδαξε ότι ζούμε όλοι κάτω από τον ίδιο ήλιο και αναπνέουμε τον ίδιο αέρα.
Από την άλλη, η ανάγκη να νοσηλευθούν στις κλίνες του δημόσιου συστήματος υγείας, όλοι όσοι ασθένησαν, υποχρέωσε και τους πιο φανατικούς θιασώτες της ιδιωτικοποίησης των πάντων, να υποκλιθούν στο κοινωνικό κράτος και να αναγνωρίσουν τη σημασία της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Η νίκη, εξάλλου, της επιστήμης η οποία κατάφερε μέσα σε τόσο λίγο χρόνο να παρασκευάσει προηγμένα εμβόλια για τον κορωνοϊό που, κατά τα φαινόμενα, μπορεί να μας απαλλάξουν από τη λαίλαπα της Covid-19 και ενδεχομένως από άλλες παρόμοιες καταστροφικές λοιμώξεις, συνιστά αναμφισβήτητα ένα θετικό αντιστάθμισμα στις μεγάλες δυσκολίες που βίωσε ολόκληρος ο πλανήτης.
Ο θρίαμβος, επίσης, της κεϋνσιανής οικονομικής πολιτικής, κατ΄ εφαρμογή της οποίας τα Κράτη ανέλαβαν παγκοσμίως πρωτοβουλίες για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα που κινδύνευαν με κατάρρευση, συνιστά μια ιστορικών διαστάσεων «εκδίκηση» της συλλογικότητας απέναντι στην ατομικότητα.
Θα μπορούσε κανείς να προσθέσει και άλλα «καλά» που έφερε στη ζωή μας το «κακό» 2020. Ανάμεσα σε αυτά είναι οπωσδήποτε η σημαντική και ταχεία πρόοδος στην ψηφιοποίηση που μας δίνει τη δυαντότητα να μπορούμε να κάνουμε πλέον εξ αποστάσεως τόσο πολλές συναλλαγές, κερδίζοντας χρήμα και χρόνο. Τουλάχιστον όταν δεν… πέφτουν τα συστήματα και δεν φρακάρουν οι ταχυμεταφορές, δύο λειτουργίες που θα υποχρεωθούν κι αυτές να αλλάξουν.
Δίχως αμφιβολία, χάσαμε πολλά το 2020: από τις αγκαλιές που δεν πήραμε και δεν δώσαμε έως τη δραστική μείωση των εισοδημάτων μας. Μάθαμε, όμως, και ίσως απολαύσαμε και ορισμένα πράγματα που παλαιότερα δεν ήταν αυτονόητα: από την μείωση της γραφειοκρατίας και την αποφυγή των ουρών, έως τη διαχείριση της μοναξιάς μας, την αυτοσυγκράτηση και τον περιορισμό των καταναλωτικών μας αναγκών.
Ας κρατήσουμε λοιπόν, τα (λίγα;) καλά της χρονιάς που έφυγε και ας ευχηθούμε για τα (πολλά;) καλύτερα που θα φέρει ο καινούργιος χρόνος. Καλή Χρονιά. Με υγεία και αισιοδοξία!
Γρηγόρης Τζιοβάρας
0 Σχόλια