Ο Παύλος Αφκος είναι παιδί της μετεμφυλιακής ερήμωσης της επαρχίας και σήμερα μεγάλος και τρανός στην Αυστραλία. Ήρθε στη ζωή το 1952, στο ερειπωμένο Νεστόριο της Καστοριάς, με νωπό ακόμα το αίμα από τον Εμφύλιο στον Γράμμο, και μετανάστευσε οικογενειακώς λίγα χρόνια μετά στην άλλη άκρη του κόσμου, αφού ο τόπος του είχε ρημαχτεί.
Δεν ξέχασε όμως τη γενέτειρά του και τα βάσανα των ανθρώπων της, που πλήρωσαν με νεκρούς, πόνο και δυστυχία την αδελφοκτόνο σφαγή, που γνώρισε την πιο άγρια μορφή της στον Γράμμο.
Στην Αυστραλία απέκτησε πολλά λεφτά, έχει εργοστάσια, αλλά την «επένδυση της καρδιάς» του την έκανε χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στο Νεστόριο. Έβαλε 16.000.000 δολάρια και έφτιαξε εκεί ένα πανέμορφο ξενοδοχείο που είναι η «ναυαρχίδα» της τουριστικής εξόρμησης στις κατάφυτες πλαγιές και χαράδρες του Γράμμου. Οπως λέει στην «Κ», η απόφασή του να επενδύσει στο χωριό του «ήταν απλή και εύκολη», αφού εκπορεύτηκε από την επιθυμία του να βοηθήσει την περιοχή και τους ανθρώπους της. Αδυνατεί, ωστόσο, να κατανοήσει –με αφορμή και τις εκδηλώσεις «μνήμης», «μίσους» κ.λπ. που οργανώνονται τέτοιες μέρες για να τιμήσει η κάθε πλευρά τους «δικούς» της– γιατί «η σημερινή Ελλάδα έχει τόσο πολλούς πολίτες της που επιλέγουν να ζουν με το παρελθόν, αντί να προσφέρουν όραμα για το μέλλον της πατρίδας».
Είναι πολλοί που πιστεύουν ότι ο Γράμμος μπορεί να ξαναδώσει ζωή στη ρημαγμένη από τον Εμφύλιο μεθόριο της Δυτικής Μακεδονίας και από βουνό του μίσους και του διχασμού να γίνει πόλος ανάπτυξης. Μικροί και μεγαλύτεροι ξενώνες ξεφυτρώνουν ήδη στις παρυφές του, από το Νεστόριο έως τις Πρέσπες και τα γραφικά Μαστοροχώρια της Κόνιτσας.
Ερειπωμένα από τις βόμβες χωριά αποκτούν και πάλι ζωή. Ενας περιβαλλοντικός και «πολεμικός» τουρισμός έχει αρχίσει να αναπτύσσεται.
Εχει ανεξόφλητα «γραμμάτια» στις τοπικές κοινωνίες ο Γράμμος. Εγινε θέατρο αιματηρών μαχών, εκδιώχθηκαν ή έφυγαν εξαιτίας «του» για να γλιτώσουν δεκάδες χιλιάδες άμαχοι, εκ των οποίων ένα ποσοστό περίπου 30% δεν επέστρεψε ποτέ, ακόμα υπάρχουν στοιχειωμένα χωριά. Και τώρα που τα σύννεφα της απολιγνιτοποίησης και της κατάρρευσης της γουνοποιίας, βασικών πυλώνων της οικονομίας της περιοχής, συσσωρεύονται στη Δυτική Μακεδονία, καλείται να τα «ξεπληρώσει». «Η ελπίδα για την ανάπτυξη του τόπου μας έρχεται από τον Γράμμο, τις ομορφιές του και την ιστορία του», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος Νεστορίου Χρήστος Γκοσλιόπουλος. «Αναβαθμίζουμε τα χωριά μας (Γράμμουστα,
Πευκόφυτο, Χρυσή, Επταχώρι, Τρίλοφος κ.ά.), τα κρατάμε όμορφα, ανοίξαμε δρόμους, έχουμε στο Νεστόριο κέντρο ενημέρωσης για τον Γράμμο, περνάει κόσμος για το βουνό, όπου ξεναγείται στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης», προσθέτει. «Ανοίγουμε μονοπάτια για να είναι προσβάσιμες οι ομορφιές», λέει ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης αναφερόμενος στα σχέδια της περιφέρειάς του για την ανάδειξη της «πίσω πλευράς». Μπορούν να γίνουν περισσότερα και να εξελιχθεί ο Γράμμος σε εργαλείο ανάπτυξης (τουρισμός, υλοτομία, αρωματικά φυτά, νερά), προοπτική που απαιτεί όραμα, σχεδιασμό και εθνική συνεννόηση.
Αντ’ αυτού, εβδομήντα χρόνια από τη λήξη του πολέμου έχουμε στα ενδότερά του σε εξέλιξη έναν «τρίτο γύρο» αντιπαράθεσης, αναίμακτο ευτυχώς. Παλιοί «εχθροί» μάχονται σήμερα για την κυριαρχία στο επίπεδο της μνήμης, αρνούμενοι να αποδεχθούν ότι η σύγκρουση ήταν εμφύλια, όπως η Ιστορία έχει αποφανθεί και επισήμως έχει αποδεχθεί η ελληνική πολιτεία. Το ΚΚΕ «οχυρώνει» μεθοδικά τον Γράμμο εγκαθιστώντας αγάλματα, επιτύμβιες πλάκες, μαρμάρινες επιγραφές όπου έπεσαν μαχητές του, εκδίδει βιβλία στα οποία μυθοποιεί τον ηρωισμό των ανταρτών και χάρτες όπως αυτόν με τα «μονοπάτια του Δημοκρατικού Στρατού», σε μια καλά οργανωμένη επιχείρηση να καλύψει την αλληλοσφαγή με τη δική του εκδοχή, που ορίζει το λουτρό αίματος ως «συνέχιση της ταξικής σύγκρουσης» διά των όπλων.
Μνημεία και σύμβολα με το δικό της περιεχόμενο τοποθετεί στον Γράμμο και στο Βίτσι και η «σκληρή» πτέρυγα της «αντίπερα όχθης», in memoriam των νεκρών της εναντίον των «ξενοκίνητων κομμουνιστοσυμμοριτών».
Οι δύο όχθες...
Για τις δύο πλευρές, Εμφύλιος δεν υπήρξε. Ηταν ένοπλος αγώνας κατά των «ξενοκίνητων παιδιών της Φρειδερίκης» για τους μεν και πόλεμος κατά των επίσης «ξενοκίνητων» από τον Στάλιν «κομμουνιστοσυμμοριτών» για τους δε. Αυτό το πνεύμα αποτυπώνεται στις εκδηλώσεις «μίσους» ή «τιμής» που οργανώνονται τα καλοκαίρια τέτοιες μέρες, πυροδοτώντας αντιπαραθέσεις. Οπως οι προαναγγελθείσες για σήμερα της Ενωσης Απoστράτων στη Βούρμπιανη και στην κορυφή του Βιτσίου τελετές για τους πεσόντες εναντίον των «κομμουνιστοσυμμοριτών», οι οποίες προκάλεσαν την αντίδραση της αντίπερα όχθης λόγω της φημολογούμενης παρουσίας του υφ. Αμυνας Αλκιβιάδη Στεφανή, ο οποίος τελικά δεν θα πάει. Μερικές μέρες πριν, το ΚΚΕ τίμησε τον «ηρωικό αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού», ενώ είχε προηγηθεί σχετικό κάμπινγκ της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ στο Νεστόριο – και αυτό in memoriam των ημέτερων (κυρίως) νεκρών. Ούτε εδώ έλειψαν οι τσακωμοί, με το ΚΚΕ, που θέλει να μονοπωλήσει την «εποποιία του ΔΣΕ», να λοιδορεί τους νεολαίους του ΣΥΡΙΖΑ ότι έκαναν στον Γράμμο τουρισμό με σανδάλια...
Σταύρος Τζίμας
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια