Του Robert Redeker, φιλοσόφου
Ο κορωνοϊός απέδειξε ότι η επίκληση ύψιστης υγειονομικής ανάγκης, με τη βοήθεια της τηλεόρασης, είναι εγγύηση για την επιβολή δικτατορίας, και μάλιστα παγκόσμιας σε περίπτωση πανδημίας…
Η άνοιξη του 2020 είδε να εμφανίζεται μια νέα μορφή παγκοσμιοποίησης: η αναγωγή, σε όλη τη Γη, όλων των πολιτικών ζητημάτων σε ένα, το οποίο δεν είναι πραγματικά ένα, το υγειονομικό ζήτημα. Ωστόσο, τα κράτη κυριαρχήθηκαν από αυτό το ζήτημα, το ενσωμάτωσαν στο σύστημά τους, για να καταστρέψουν την πολιτική. Όλες οι αερολογίες για το τέλος της παγκοσμιοποίησης, για τον «κόσμο μετά», παραμερίστηκαν μπροστά σε αυτό το σημαντικό γεγονός: τα κράτη, με σπάνιες εξαιρέσεις, επιδόθηκαν στον ίδιο τύπο διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης. Όλα περιόρισαν τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Όλα τους έκαναν σχέδια τεχνολογικής παρακολούθησης – την περίφημη “ιχνηλάτηση” – ανθρώπων σαν να ήταν ζώα. Πολλά χρησιμοποίησαν drones σε ρόλο μηχανικών τσοπανόσκυλων. Όλα μεταμόρφωσαν τους κατοίκους τους σε εργαστηριακούς ποντικούς, στους οποίους πειραματίστηκαν νέες μορφές διακυβέρνησης. Μέσα σε λίγους μήνες, εμφανίστηκε ένα είδος αντιπολιτικού παγκόσμιου κράτους, όπου το δίκαιο παραβιάστηκε πλήρως από το νόμο.
Η «Θεολογία» του COVID-19
Μια ανατροπή έγινε από τη μια μέρα στην άλλη: υπό κράτηση στο σπίτι τους, οι λαοί αποπολιτικοποιήθηκαν. Ξαφνικά, μετατραπήκαμε σε έναν άλλο κόσμο, όμοιο σε μεγάλο βαθμό με τα αστυνομικά κράτη, λες και, απροειδοποίητα μια παγίδα άνοιξε κάτω από τα πόδια μας. Ένα χαρακτηριστικό δεν τονίστηκε αρκετά: οι λαοί σε κατ’ οίκον περιορισμό, χωρισμένοι σε μεμονωμένα άτομα, δεν είχαν άλλη σχέση με τη συλλογική ζωή παρά μέσω τηλεόρασης. Με άλλα λόγια: είχαν μόνο εικονική ζωή, στις οθόνες. Η τηλεόραση τους κοινοποιούσε τις παραγγελίες, τις οδηγίες, την επίσημη «αλήθεια». Λίγα πράγματα στην κοινωνία είναι τόσο δραματικά όσο άνθρωποι ή οικογένειες μόνοι τους με την τηλεόραση, όταν κάποιοι προβαίνουν σε τεχνητή εξαφάνιση όλης της εξωτερικής πραγματικότητας. Η τηλεόραση διπλασίαζε τη σωματική φυλάκιση, που εξασφάλιζε η αστυνομία, με μια διανοητική φυλάκιση.
Τι να πω για μια περίοδο – τον πλανητικό περιορισμό – που ξεχώρισε ως αυτή της καταστροφής όλων των ελευθεριών, ακόμα και της γελοιογραφίας (στη Γαλλία, οι δημιουργοί των πανό που γελοιοποιούν τον Εμμανουέλ Μακρόν, οδηγούνταν συστηματικά στο αστυνομικό τμήμα, λες και, αντί να προστατεύει τους Γάλλους, η αστυνομία πολεμούσε μαζί τους), κάθε ελευθερίας λόγου και κάθε αντιπολίτευσης; Αυτό: οι άνθρωποι υπήρξαν αντικείμενο της προσομοίωσης μιας νέας μορφής ολοκληρωτικού κράτους, του παγκοσμιοποιημένου υγειονολογικού ολοκληρωτισμού. Είναι σημαντικό να εννοήσουμε τη λέξη προσομοίωση με την έννοια ενός επιστημονικού πειράματος που ασκείται σε μεγάλη κλίμακα σε ολόκληρο τον πληθυσμό, που μετατρέπεται σε ινδικό χοιρίδιο.
Είναι σαφές ότι, για όλους τους επίδοξους δικτάτορες, δεν είναι πλέον πολύ δύσκολο – χάρη στο μηχάνημα που συνθλίβει τα μυαλά, όπως έγινε η τηλεόραση, που κατασκευάζει συγκατάθεση, εθελοντική δουλεία – να καταργήσουν όλες τις ελευθερίες. Δεν υπάρχει πλέον ανάγκη για πραξικόπημα τύπου Pinochet, που πάντα είναι επικίνδυνο: η δήλωση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης στηριζόμενη στην τηλεόραση φαίνεται πλέον πιο αποτελεσματική. Ας καταλάβουμε την προσομοίωση σαν μια πρόβα τζενεράλε. Ναι, ο περιορισμός ήταν η «πρόβα τζενεράλε», όπως λένε οι άνθρωποι του θεάτρου, ενός νέου ολοκληρωτισμού. Ήταν ένα πείραμα για ανθρώπους – ζώα, και οι περισσότερες χώρες, για την περίσταση, μετατράπηκαν σε καλά φρουρούμενα ανθρώπινα πάρκα.
«Εποχή του Σιδήρου»
Στην «ομιλία για τη φύλαξη και τη διαποίμανση του ανθρώπου», με θέμα «μια ευρωπαϊκή ποιμενική πολιτική», ο Peter Sloterdijk επισημαίνει αυτούς τους «λόγους που θεωρούν την κοινότητα των ανθρώπων ως ένα ζωολογικό πάρκο που είναι επίσης πάρκο με ενότητες” [Peter Sloterdijk, Rules for the human park (1999), p. 44-45]. Από την αρχή του περιορισμού στα σπίτια, αυτά τα λόγια χρησιμοποιούνται χωρίς ντροπή από πολιτικούς, δημοσιογράφους και γιατρούς. Είναι η μήτρα της λογοδιάρροιας που ξεχύνεται, όλη αυτή την κρίση, από τα μέσα ενημέρωσης από το πρωί έως το βράδυ. Όμως, μπορούμε να αναρωτηθούμε, ποια είναι η χρήση και ο σκοπός τους; Ανακύπτει μια απάντηση: αυτή της δημιουργίας των επαγωγικών συνθηκών δυνατότητας, αυτό που ο Michel Foucault ονόμασε «επιστήμη», μιας προσομοίωσης.
Η υγειονομική κρίση ήταν η ευκαιρία μιας προσομοίωσης ισάξιας της φύσης: αυτή της ουτοπίας του ανθρώπινου πάρκου. Άγρια ή κατοικίδια, τα ζώα δεν έχουν πλέον τίποτε το όντως φυσιολογικό: οι κινήσεις τους παρακολουθούνται όλο και συχνότερα από τσιπ, που εμφυτεύονται στον οργανισμό τους. Ο ζωολογικός κόσμος εξαρτάται τότε από την τεχνική. Η προσπάθεια επιταχύνεται για να μετατρέψει τους ανθρώπους σε υψηλής τεχνολογίας, ζωοτεχνολογικά, όντα που κυκλοφορούν σε περιοχές – πάρκα εποπτευόμενα ψηφιακά. Εργάζονται λοιπόν για να κατασκευάσουν νέα ημι-φυσιολογικά, ημι-τεχνικά όντα, επιτηρούμενα από drone και τηλεόραση, παρακολουθούμενα από δορυφόρους μέσω των κινητών τους τηλεφώνων. Ανιχνεύσιμα. Η υγειονομική κρίση είναι το πείραμα της διαποίμανσής τους. Η πειραματική προσομοίωση του ανιχνεύσιμου ανθρώπου. Αυτή η ουτοπία αντικαθιστά την πολιτική με τη διαχείριση των εμπορικών υποθέσεων και το μαντρί ανθρώπινων ροών. Πρόκειται για μια τερατολογική ανθρωποκατασκευή: η εργοστασιακή κατασκευή ανθρώπων που δεν είναι πλέον άνθρωποι, αλλά μίγμα ζώου και ρομπότ.
Η περίφημη επιβεβαίωση του Joseph de Maistre σύμφωνα με την οποία “όλες οι ασθένειες είναι τιμωρίες” [Joseph de Maistre, Les Soirées de Saint-Pétersbourg (1821), τόμος 1, σελ. 61] κατατρέχει τα μυαλά των σύγχρονων ηγεμόνων. Διαμορφώνει τη θεολογία, σιωπηρή και ασυνείδητη, του υγειονομικού ολοκληρωτισμού. Ακόμα καλύτερα: αποτελεί το συλλογικό ασυνείδητο όλων των ηγετών του πλανήτη, καθώς και των αναπληρωτών τους των υπεύθυνων για την προπαγάνδα. Η ασθένεια απαιτεί ένοχο· και ο ένοχος είναι ο λαός! Αυτή η δεισιδαιμονία, ανομολόγητη αλλά πάντα εκφραζόμενη τόσο με υπεκφυγές όσο και ευθαρσώς, όπως συνηθίζουν οι κυβερνήσεις, νομιμοποιεί την παρακολούθηση των πάντων και το νόμο των υπόπτων. Διότι, εκ των πραγμάτων, κάθε πολίτης είναι ύποπτος εκ των προτέρων για διάδοση του κακού· είναι έμμεσα ένοχος, ένοχος σχεδόν επειδή ζει. Η κρίση COVID-19 είναι το απροσδόκητο γεγονός που ανοίγει ολόκληρο το μέλλον σε αυτήν τη δεισιδαιμονία, ικανή να θέσει τους ανθρώπους στη θέση του ένοχου εκ φύσεως. Είναι η πειραματική προσομοίωση μιας νέας Εποχής του Σιδήρου.
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
https://www.marianne.net/debattons/billets/crise-sanitaire-pour-les-dictateurs-en-herbe-il-n-est-plus-tres-difficile-d
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια