Το Βρετανικό πολιτικό τοπίο μοιάζει να γίνεται όλο και πιο χαοτικό όσο πλησιάζουμε την 31η Οκτωβρίου, ημερομηνία-τελεσίγραφο που έχει ορίσει ο τωρινός Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος μάλιστα απειλεί με ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Ολόκληρη η χώρα φαίνεται να βρίσκεται υπό το καθεστώς μιας γενικής νευρικής κρίσης, με τα διάφορα στρατόπεδα υπέρ και κατά του Brexix, το καθένα για τους δικούς του λόγους, να έχουν λάβει θέσεις μάχης σε μια "όλοι εναντίον όλων" κατάσταση.
Όπως ανέφερε η Εφημερίδα των Συντακτών:
«Στις Βρυξέλλες και στο Λονδίνο ένα ερώτημα ακούγεται όλο και πιο δυνατά: Mπορεί να αναχαιτιστεί ο Μπόρις Τζόνσον;»… Καυτή και εύλογη η απορία που μετέφερε χθες το πρακτορείο Associated Press, καθώς εντείνεται ραγδαία η ανησυχία και στις δύο πλευρές της Μάγχης πως ο νέος, σκληροπυρηνικός μπρεξιστής, πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου όχι μόνο δεν μπλοφάρει επιμένοντας πως θα βγάλει τη χώρα από την Ε.Ε. στις 31 Οκτωβρίου με ή χωρίς συμφωνία, αλλά πως η ακραία πιθανότητα ενός άτακτου Brexit είναι ουσιαστικά η απώτερη επιδίωξή του και… γαία πυρί μιχθήτω.
Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από αποκαλυπτικό δημοσίευμα της Guardian, που αναμετέδιδαν χθες αρκετά βρετανικά ΜΜΕ, αναφερόμενα παράλληλα στο αντίστοιχα ακραίο ενδεχόμενο ο Τζόνσον -σε περίπτωση που αποτύχει να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή τον Σεπτέμβριο (όταν ξανανοίγει μετά τις θερινές διακοπές)- να προκηρύξει πρόωρες εκλογές μετά την 31η του Οκτώβρη, αφού θα έχει ήδη συντελεστεί δηλαδή η έξοδος από την Ε.Ε., αν το κοινοβούλιο δεν την μπλοκάρει με κάποιο τρόπο στο μεσοδιάστημα!
Σύμφωνα με την Guardian, στον απόηχο των επαφών του νέου συμβούλου του Βρετανού πρωθυπουργού για την Ευρώπη, Ντέιβιντ Φροστ, με υψηλόβαθμους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες, Ευρωπαίοι διπλωμάτες εκτιμούν πλέον πως ο Τζόνσον δεν προτίθεται να επαναδιαπραγματευτεί τη συμφωνία αποχώρησης που σύναψε η προκάτοχός του Τερέζα Μέι με την Ε.Ε. (παρότι αυτό υποστηρίζει δημοσίως).
Αντίθετα, ο Φροστ φέρεται να ξεκαθάρισε πως η βρετανική κυβέρνηση αρνείται να συμβιβαστεί, επιδιώκοντας παράλληλα να ανοίξει τη συζήτηση για το πώς οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να ξαναρχίσουν αφότου η χώρα βγει... κακήν κακώς από την Ε.Ε. στις 31 Οκτωβρίου.
«Ηταν ξεκάθαρο πως το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει άλλο σχέδιο», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης στην εφημερίδα, «καμία πρόθεση να διαπραγματευτεί, η οποία θα προϋπέθετε ένα σχέδιο. Ενα Brexit χωρίς συμφωνία φαίνεται να είναι τώρα το κεντρικό σενάριο της βρετανικής κυβέρνησης»…
[...]
Η κατάσταση στο κυβερνητικό στρατόπεδο του Ηνωμένου Βασιλείου φαίνεται πως έχει αγριέψει σε τέτοιο βαθμό ώστε -βάσει της Daily Telegraph- ο κορυφαίος σύμβουλος στρατηγικής του Τζόνσον, Ντόμινικ Κάμινγκς (αρχιτέκτονας της εκστρατείας υπέρ του Brexit στο δημοψήφισμα του 2016), έφτασε σε σημείο να απειλήσει με απόλυση μέλη του προσωπικού της Ντάουνινγκ Στριτ, αν προσπαθήσουν να μπλοκάρουν μια έξοδο χωρίς συμφωνία, στηλιτεύοντας παράλληλα τον μετριοπαθή Συντηρητικό πρώην υπουργό Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ ότι επιδιώκει να εκτροχιάσει το Brexit.
Παρόλο που όλα δείχνουν ότι, πράγματι, έχουμε να κάνουμε με μια χαοτική κατάσταση, αν ακολουθήσει κανείς το χρήμα, όπως λεν οι Αμερικάνοι, το τοπίο αρχίζει να ξεκαθαρίζει. Και φαίνεται ότι η υπόθεση Brexit είναι προϊόν κυρίως ενός ανελέητου ενδο-καπιταλιστικού πολέμου που βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη.
Στα μέσα Ιουλίου, ένα άρθρο του Reuters αποκάλυψε μερικούς βασικούς υποστηρικτές του Boris Johnson, οι οποίοι χρηματοδότησαν γενναία και την εκστρατεία για την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δύο μεγάλα ονόματα, είναι ο δισεκατομμυριούχος Anthony Bamford της εταιρίας JCB και ο Jonathan Moynihan, πρόεδρος του επενδυτικού κεφαλαίου υψηλού ρίσκου, Ipex Capital.
Η περίπτωση του Moynihan έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα του τμήματος του Βρετανικού κεφαλαίου που τάσσεται φανατικά υπέρ της αποχώρησης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πράγματι, φαίνεται ότι ο Moynihan είναι ένα από τα κεντρικά πρόσωπα που διαχειρίζονται την ιστοσελίδα brexitcentral.com, η οποία συγκεντρώνει την αφρόκρεμα της επιχειρηματικής και διανοητικής κοινότητας που τάσσεται υπέρ του Brexit. Σε ένα άρθρο που είχε γράψει ο ίδιος πριν από περίπου δύο χρόνια είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικός. Στην ουσία, μέσα από αυτό το άρθρο, ο Moynihan ξεδιπλώνει με σαφήνεια όλες τις βασικές πτυχές του ενδο-καπιταλιστικού πολέμου που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις διάφορες "φράξιες" του Βρετανικού κεφαλαίου. Μερικά βασικά συμπεράσματα που απορρέουν από το άρθρο του Moynihan είναι:
1) Το τμήμα του Βρετανικού κεφαλαίου που τάσσεται υπέρ του Brexit αισθάνεται ότι απειλείται με αφανισμό από το παγκοσμιοποιημένο κομμάτι, το οποίο εκπροσωπείται κυρίως από το Βρετανικό χρηματιστηριακό κεφάλαιο με έδρα το Λονδίνο (το City όπως λέγεται), καθώς και την Συνομοσπονδία της Βρετανικής Βιομηχανίας (CBI).
2) Το τμήμα του Βρετανικού κεφαλαίου υπέρ του Brexit επιχειρεί μια συμμαχία με τον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προκειμένου να διαμορφώσει ένα ισχυρότερο μέτωπο κατά του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου.
3) Το τμήμα του Βρετανικού κεφαλαίου υπέρ του Brexit αντιλαμβάνεται μια πιθανή κυβέρνηση των Εργατικών υπό την ηγεσία του Τζέρεμι Κόρμπιν, επίσης ως μια μεγάλη απειλή. Αυτή η αντίληψη είναι ένα από τα ελάχιστα κοινά χαρακτηριστικά που έχει με το παγκοσμιοποιημένο κομμάτι του Βρετανικού κεφαλαίου.
Άρα, ως πρώτο συμπέρασμα, μπορούμε να πούμε ότι ο Μπόρις Τζόνσον δεν είναι παρά η προσωποποίηση του τμήματος του Βρετανικού κεφαλαίου υπέρ του Brexit, το οποίο αισθάνεται ότι απειλείται.
Κατά την προηγούμενη μεγάλη οικονομική κρίση του 1929, το μεγάλο κεφάλαιο εξάλειψε τους ανταγωνιστές και επανασχεδίασε τον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων μέσα από έναν παγκόσμιο πόλεμο. Αυτή τη φορά δεν μπορεί να κάνει το ίδιο, διότι ένας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος θα σημάνει πιθανότατα το τέλος του πολιτισμού. Έτσι, η διαδικασία αυτή τη φορά είναι πιο αργή και απλώνεται σε βάθος χρόνου, μέσα από μια ιδιόρρυθμη κατάσταση οικονομικής ημι-ύφεσης, ως την επόμενη μεγάλη οικονομική κρίση.
Αυτό δίνει χρόνο στις δυνάμεις του κεφαλαίου που απειλούνται με αφανισμό από το σαρωτικό κύμα της παγκοσμιοποίησης, να ανασυνταχθούν και να αντεπιτεθούν εναντίον του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου. Η Βρετανία αυτή τη στιγμή αποτελεί το πιο κρίσιμο πεδίο μάχης σε αυτό τον ενδο-καπιταλιστικό πόλεμο, όπου οι δυνάμεις του κεφαλαίου υπέρ του Brexit σημείωσαν μια πρώτη αποφασιστική νίκη με το αποτέλεσμα του Βρετανικού δημοψηφίσματος.
Παρά τον εμφύλιο αυτό πόλεμο, και τα δύο βασικά αντίπαλα στρατόπεδα του Βρετανικού κεφαλαίου παραμένουν νεοφιλελεύθερα στον ιδεολογικό τους πυρήνα. Ωστόσο, το στρατόπεδο που τάσσεται υπέρ του Brexit φαίνεται να υιοθετεί έναν Θατσερικού τύπου νεοφιλελευθερισμό, στον οποίο το εθνικιστικό στοιχείο έχει ένα κεντρικό ρόλο. Αυτό είναι απαραίτητο προκειμένου το πολιτικό κομμάτι που ελέγχει, να μπορεί να είναι ελκυστικό σε συντηρητικούς ψηφοφόρους που αισθάνονται ότι έχουν εγκαταλειφθεί, ή ακόμα και ότι απειλούνται από την παγκοσμιοποιημένη ελίτ.
Από την άλλη, η "φράξια" του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου έχει υιοθετήσει μια διεθνιστική μορφή του νεοφιλελευθερισμού. Έχει εξαγοράσει το λεγόμενο πολιτικό κέντρο, το οποίο περιλαμβάνει ανθρώπους από όλων των ειδών τις μειονότητες. Έτσι, το πολιτικό κομμάτι που ελέγχεται από το παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο, επιχειρεί να γίνει ελκυστικό στους νεότερους και πιο προοδευτικούς ψηφοφόρους. Φυσικά, δεν υπάρχει τίποτα το προοδευτικό πίσω από τον βαθύτερο σκοπό του, που είναι η εξάλειψη κάθε ίχνους ανταγωνισμού και η παγκόσμια και ολοκληρωτική του επικράτηση με κάθε τρόπο.
Φαίνεται ότι, για την ώρα, το παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο έχει χάσει όλες τις μάχες. Το - κάποτε πανίσχυρο - νεοφιλελεύθερο κέντρο έχει ουσιαστικά καταρρεύσει στο πολιτικό πεδίο και οι καπιταλιστές του διεθνούς κεφαλαίου επιχείρησαν να το αναστήσουν με "υλικά" τόσο από το συντηρητικό, όσο και από το εργατικό κόμμα. Το εγχείρημα απέτυχε με πάταγο, καθώς ο νέος πολιτικός σχηματισμός που προέκυψε, το Change UK, δεν κατάφερε να πάρει ούτε μία έδρα στις τελευταίες ευρωεκλογές.
Μετά, ήρθε ο Μπόρις Τζόνσον για να κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Προέβη αμέσως σε μια άνευ προηγουμένου μαζική εκκαθάριση των στελεχών του συντηρητικού κόμματος που πήραν θέση κατά του Brexit και έτσι, το κομμάτι του κεφαλαίου που τάσσεται υπέρ του Brexit είναι έτοιμο για μια ολική αντεπίθεση. Φαίνεται ότι το παγκοσμιοποιημένο κομμάτι των καπιταλιστών του City και του CBI έχει ξεμείνει από επιλογές, ενώ ο χρόνος κυλάει εναντίον του.
Έτσι, το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι: γιατί ο Μπόρις Τζόνσον πιέζει τόσο πολύ για ένα Brexit χωρίς συμφωνία; Γιατί δεν επιχειρεί ένα συμβιβασμό με το παγκοσμιοποιημένο τμήμα της τάξης του για ένα "μαλακό" Brexit, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν μαζί τον κοινό εχθρό που λέγεται Τζέρεμι Κόρμπιν;
Μια πιθανή απάντηση είναι ότι η 31η Οκτωβρίου δεν είναι παρά μια προθεσμία που έχουν δώσει οι καπιταλιστές υπέρ του Brexit (Brexiteers εν συντομία), μέσω του Τζόνσον, στο παγκοσμιοποιημένο τμήμα του Βρετανικού κεφαλαίου. Αν οι καπιταλιστές του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου θέλουν ένα "μαλακό" Brexit, δηλαδή ένα Brexit με συμφωνία, τότε θα πρέπει να κάνουν μόνιμη ανακωχή με τους Brexiteers. Να δώσουν, δηλαδή εγγυήσεις ότι δεν πρόκειται να τους αφανίσουν.
Αν πάλι οι καπιταλιστές του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου θέλουν να αναβάλουν ή ακόμα και να αναστρέψουν το Brexit, τότε θα πρέπει να δώσουν πολλά περισσότερα. Δηλαδή, όχι μόνο να εγγυηθούν την επιβίωση των Brexiteers, αλλά και να τους εξασφαλίσουν μια προνομιακή θέση στον επόμενο μετασχηματισμό του καπιταλισμού, που θα προκύψει πιθανότατα μετά την επόμενη μεγάλη παγκόσμια κρίση.
Όμως όλα αυτά δείχνουν και ότι η Αριστερά έχει μια μοναδική ευκαιρία μπροστά της. Μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτόν τον ενδο-καπιταλιστικόπόλεμο και να κάνει τη μεγάλη αλλαγή. Ένα πιθανό Brexit με τον Τζέρεμι Κόρμπιν στην εξουσία, μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για μια παγκόσμια αντεπίθεση των Αριστερών δυνάμεων εναντίον του βάρβαρου νεοφιλελευθερισμού.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια