Γράφει ο Αναστάσιος Λαυρέντζος
Στα τέλη του 2017 δημοσιεύτηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή τα στοιχεία τα οποία αποτυπώνουν τη δημογραφική συρρίκνωση του ελληνικού πληθυσμού κατά την προηγούμενη χρονιά. Σύμφωνα με αυτά το 2016 στην Ελλάδα ο πληθυσμός υπέστη περαιτέρω φυσική μείωση κατά 25.887 άτομα, αφού για έβδομη συνεχή χρονιά οι θάνατοι (118.785) ξεπέρασαν τις γεννήσεις (92.898).
Η καθαρή μετανάστευση υπολογίστηκε στα +10.332 άτομα, αφού οι εισερχόμενοι μετανάστες (στην πλειονότητά τους αλλοδαποί) ήταν 116.867, ενώ οι εξερχόμενοι μετανάστες (στην πλειονότητά τους Έλληνες) ήταν 106.535. Ο δείκτης γήρανσης του ελληνικού πληθυσμού (αριθμός ατόμων με ηλικία άνω των 65 προς τον αριθμό παιδιών 0-14 ετών) αυξήθηκε για μια ακόμη χρονιά, φθάνοντας το 149,2. Δηλαδή πρακτικά στην Ελλάδα για κάθε 100 παιδιά υπάρχουν 149 άτομα τρίτης ηλικίας. Τα παραπάνω στοιχεία, αν και αφορούν μόνο μια χρονιά, είναι συνταρακτικά. Για να το καταλάβουμε όμως καλύτερα αυτό, πρέπει να δούμε τις εξελίξεις σε ευρύτερη προοπτική.
Το πρώτο που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι η παρατηρούμενη «υπεροχή» των θανάτων έναντι των γεννήσεων δεν είναι ένα φαινόμενο προσωρινό. Είναι η συνέπεια της υπογεννητικότητας του ελληνικού πληθυσμού, ο οποίος μετά το 1980 γεννά λιγότερα από δύο παιδιά ανά γυναίκα, δηλαδή λιγότερα από αυτά που χρειάζεται για να αναπληρώσει τη φυσική του φθορά. Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται βεβαίως από την οικονομική κρίση (μετά το 2010), η οποία συμπιέζει περαιτέρω τη γεννητικότητα και δημιουργεί ένα μεταναστευτικό ρεύμα Ελλήνων προς το εξωτερικό.
Για περισσότερες λοιπόν από δύο δεκαετίες, ο ελληνικός πληθυσμός έχει εισέλθει σε πορεία συνεχούς αριθμητικής συρρίκνωσης και γήρανσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2015 ο νόμιμος πληθυσμός της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων δηλαδή και των νόμιμων αλλοδαπών, ήταν με βάση στοιχεία του ΟΗΕ ήδη ο 6ος πιο γηρασμένος στον κόσμο. Σύμφωνα όμως με τις δημογραφικές προβολές της Eurostat αναμένεται ότι έως το 2050 δεν θα ξεπερνά τα εννέα (9) εκατομμύρια, εκ των οποίων τα τρία (3) θα είναι άνω των 65 ετών.
Φεύγουν οι Έλληνες, έρχονται οι μετανάστες
Οι μεταναστευτικές ροές στην τρέχουσα φάση εμφανίζονται ισοσκελισμένες, ωστόσο πίσω από αυτή την ισορροπία των αριθμών θα πρέπει κανείς να αντιληφθεί τις ποιοτικές διαφορές: Αυτοί που συνεχίζουν να φεύγουν είναι νέοι μορφωμένοι Έλληνες, οι οποίοι αναζητούν μια δυναμική πορεία στο εξωτερικό.
Αντίθετα, αυτοί που συνεχίζουν να έρχονται είναι αλλοδαποί, οι οποίοι κατά κανόνα έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, υψηλό ρυθμό γεννήσεων και – σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στη δεκαετία του 1990 – δεν προέρχονται πια από όμορες χώρες, αλλά από χώρες πολύ μακρινές προς την Ελλάδα, την οποία αυτή τη φορά δεν έχουν καν ως προορισμό τους.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια