Από την εφαρμογή του τρίτου Μνημονίου έως τη Συμφωνία των Πρεσπών, που τελικά αποδείχθηκε η «χαριστική βολή»
Το σαρωτικό εκλογικό αποτέλεσμα δεν αφήνει περιθώρια άλλων ερμηνειών. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη βαριά στρατηγική ήττα μεγάλης έκτασης, από την οποία ως ερώτημα προκύπτει αν διαθέτει τις δυνάμεις εκείνες που χρειάζονται για να συνέλθει. Η συντριβή αυτή δεν ήρθε από το πουθενά, αλλά υπαγορεύτηκε από δομικές παθογένειες και ιδεοληψίες, καθώς και από τα πολλά και μεγάλα λάθη που έγιναν κατά την τελευταία τετραετία, με άξονα επτά σημεία τα οποία συνιστούν εν τέλει τις επτά «πληγές του ΣΥΡΙΖΑ» που επέφεραν την εκρηκτική πτώση της Αριστεράς, ύστερα μάλιστα από ένα σερί τριών νικηφόρων εκλογικών αναμετρήσεων, αν συμπεριλάβουμε και το δημοψήφισμα του 2015. Η φρενήρης ανοδική πορεία που άρχισε το 2012 σταμάτησε απότομα την περασμένη Κυριακή, εγείροντας κινδύνους για τη συνέχεια, καθώς η επερχόμενη μάχη των εθνικών εκλογών τον Ιούνιο αναμένεται να αποκτήσει υπαρξιακές διαστάσεις για τον ΣΥΡΙΖΑ.
1 Συμφωνία των Πρεσπών. Οταν ο Αλέξης Τσίπρας στις αρχές του 2018 άνοιγε επισήμως το Σκοπιανό, πολλοί απόρησαν με την κίνηση, καθώς το ζήτημα διαχρονικά θεωρούνταν «βραδυφλεγής βόμβα» για όλες τις κυβερνήσεις, ειδικότερα μετά την πτώση της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
Οπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, ο κ. Τσίπρας πλήρωσε βαρύτατο τίμημα υπογράφοντας ερήμην του ελληνικού λαού μια ταπεινωτική συμφωνία που εγείρει σοβαρούς εθνικούς κινδύνους στο μέλλον και η οποία αποδοκιμάστηκε τουλάχιστον από το 65% των πολιτών, σύμφωνα με τις σχετικές δημοσκοπήσεις που έγιναν επί του θέματος και είδαν το φως της δημοσιότητας. Η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και έγειρε την πλάστιγγα. Το βαρύτατο κόστος αποτυπώθηκε ξεκάθαρα την Κυριακή στη ραγδαία πτώση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ σε όλη τη χώρα, ειδικά όμως στις περιοχές της Μακεδονίας. Συγκεκριμένα, στα Γρεβενά από 34,51% που έλαβε τον Σεπτέμβριο 2015 κατρακύλησε στο 25,24%. Στη Δράμα από το 29,72% στο 17,70%, στην Ημαθία από το 34,28% στο 20,44%, στην Α΄ Θεσσαλονίκης από το 35,81% στο 21,63%, στη Β΄ Θεσσαλονίκης από το 32,88% στο 17,71%, στην Καβάλα από το 32,40% στο 17,94%, στην Καστοριά από το 28,96% στο 21,09%, στο Κιλκίς από το 30,89% στο 19,76%, στην Κοζάνη από το 33,86% στο 23,43%, στην Πέλλα από το 33,26% στο 20,45%, στις Σέρρες από το 35,21% στο 17,74%, στη Φλώρινα από το 37,84% στο 27,11% και στη Χαλκιδική από το 32,90% στο 19,92%. Καταγράφηκε ταυτόχρονα στο συλλογικό ασυνείδητο ως μία αντιδημοκρατικά ακραία πρωτοβουλία, που αγνόησε συστηματικά και περιφρόνησε ωμά τη λαϊκή βούληση και μάλιστα για ένα εθνικό θέμα που άπτεται ευθέως της ιστορικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας. Ο κ. Τσίπρας κατηγορούσε μάλιστα τους Ελληνες που αντιδρούσαν ως περιθωριακούς «ακροδεξιούς» και «φασίστες», οι οποίοι όμως τελικά του έδωσαν την κατάλληλη απάντηση στην κάλπη...
2 Η εφαρμογή του τρίτου Μνημονίου: Οποιο κόμμα υπέγραψε και εφάρμοσε Μνημόνιο νομοτελειακά αποδοκιμάστηκε άγρια από τον λαό. Από τον παραπάνω άγραφο κανόνα, την κατάρα που στοιχειώνει τα κόμματα εξουσίας την τελευταία δεκαετία, δεν εξαιρέθηκε ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, έστω κι αν αποδείχθηκε πιο ανθεκτικός, καθώς έφτασε πολύ κοντά να εξαντλήσει την τετραετία. Το τρίτο κατά σειρά Μνημόνιο, αν και αρχικά έγινε μεγάλη προσπάθεια μέσω της προπαγάνδας να χαρακτηριστεί light και ενδιάμεσο στάδιο προς την έξοδο από την κρίση, στην πραγματικότητα σακάτεψε τη μεσαία τάξη με τη βαριά φορολόγηση, συρρίκνωσε ακόμη περισσότερο λαϊκά δικαιώματα και κατακτήσεις, βαθαίνοντας παράλληλα σε πραγματικά μεγέθη τη φτώχεια σε συνδυασμό πάντοτε με το γεγονός ότι με την υπογραφή του παρέμειναν σε ισχύ όλα τα αντιλαϊκά μέτρα των προηγούμενων Μνημονίων. Ηταν μια συμφωνία τριετούς διάρκειας (1/7/2015-30/6/2018) που εν τέλει βύθισε ακόμη περισσότερο την κοινωνία στη απόγνωση, ειδικά τα ασθενέστερα στρώματα, αφού τα αντίμετρα κοινωνικής «ευαισθησίας» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αποδείχθηκαν οφθαλμαπάτη. Η κυβέρνηση μπορεί να επαίρεται όσο θέλει για τις οικονομικές επιδόσεις της, όμως η αλήθεια είναι ότι επέβαλε την τετραετία 2015-2018 αχρείαστους φόρους ύψους 13 δισ. ευρώ
3 Η ραγδαία ιδεολογική μετάλλαξη. Από τον Ιούλιο 2015 καταγράφεται σταδιακή μετάλλαξη των ταυτοτικών χαρακτηριστικών του ΣΥΡΙΖΑ, την ίδια ώρα που γινόταν σαφές πως δυνάμεις του εγχώριου συστήματος αλλά και ξένες πρωτεύουσες επιχειρούσαν να μετατρέψουν την ελληνική Αριστερά σε αρχηγοκεντρικό κόμμα χωρίς ιδεολογικές και κοινωνικές αναφορές.
Αναδρομικά ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως πλήρωσε τελικά τη διάψευση των προσδοκιών που καλλιέργησε και των υποσχέσεων που έδωσε στην ελληνική κοινωνία. Είχε άλλωστε τάξει τόσο πολλά ως αντιπολίτευση, από το σκίσιμο των Μνημονίων και τη «σεισάχθεια» στα χρέη των νοικοκυριών έως τη σκληρή και μέχρι τέλους διαπραγμάτευση με τους ξένους δανειστές, που συμπυκνώνονταν στη διαβόητη φράση «εμείς θα βαράμε το νταούλι και οι αγορές θα χορεύουν». Εν τέλει η ιδεολογική μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ άφησε πίσω τεράστιο έλλειμμα εμπιστοσύνης στα μεγάλα τμήματα του πληθυσμού και αγεφύρωτη απόσταση από την εκλογική βάση του κόμματος, καταστρατηγώντας παράλληλα συνεχώς όλες τις θέσεις και τις αρχές που είχε θέσει στην πορεία του προς την εξουσία, καταλήγοντας η τετραετία ΣΥΡΙΖΑ να σφραγιστεί από τη διεκπεραίωση των μνημονιακών δεσμεύσεων και την προσπάθεια να κρατηθεί με κάθε τρόπο στην εξουσία, κερδίζοντας απλώς χρόνο με κλασικές μεθόδους της δοκιμασμένης συνταγής του παλαιοκομματισμού, την οποία άλλοτε κατήγγειλε.
4 Καθεστωτικές συμπεριφορές. Η συντριπτική καταψήφιση του ΣΥΡΙΖΑ, και μάλιστα από δυνάμεις του εκλογικού σώματος με σαφή αριστερά στοιχεία, έχει αναφορές και αιτίες στις συμπεριφορές που κυριάρχησαν στην άσκηση διοίκησης από τα στελέχη του κατά την τετραετία.
Η ηθική διακυβέρνηση που υποσχέθηκε ο Αλέξης Τσίπρας ναυάγησε στην απουσία ρεαλιστικού σχεδιασμού και οράματος για την επιβολή ενός νέου αξιακού υποβάθρου, όπου το κοινό καλό θα υπερίσχυε των όποιων προσωπικών μωροφιλοδοξιών. Εξ ου το προαναγγελθέν από το 2014 περιβόητο άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία μέσα από αξιοκρατικά μοντέλα σύγχρονης διακυβέρνησης αλλοιώθηκε βίαια και κατέληξε στην ολική επαναφορά παλαιών στελεχών από διάφορους πολιτικούς χώρους, κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι υπηρέτησαν το πολιτικό σύστημα με όρους του πρόσφατου ένοχου παρελθόντος. Κάπως έτσι κυριάρχησαν την περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ πελατειακού τύπου μετεγγραφές και μεταπηδήσεις που έγιναν με μόνο γνώμονα τη νομή της εξουσίας και την πολιτική καριέρα ορισμένων: πελατειακές σχέσεις στον κρατικό μηχανισμό, προσπάθεια για έλεγχο των δημόσιων υπηρεσιών και κατάληψη θέσεων επίκαιρων στη διοίκηση, μοίρασμα προγραμμάτων και χρημάτων σε ημετέρους και σε περίεργες ΜΚΟ, πρωτοφανής και άκομψη χρησιμοποίηση της δημόσιας τηλεόρασης ως εργαλείου κυβερνητικής προπαγάνδας με καθημερινές παρελάσεις ασυγκράτητων παρατρεχάμενων δημοσιογράφων και άλλων καλεσμένων των οποίων το στιλ προκάλεσε, ουκ ολίγες φορές, απέχθεια στον μέσο Ελληνα. Στο τμήμα δηλαδή του πληθυσμού που περίμενε από τον ΣΥΡΙΖΑ να αναδείξει άλλα, υψηλότερα πρότυπα στη δημόσια σφαίρα.
5 Πασοκοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι πράγματι οξύμωρο και εξόχως αντιφατικό όσο και ακατανόητο. Την ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρούσε να προσδώσει στον ΣΥΡΙΖΑ αποχρώσεις μιας νέας σοσιαλδημοκρατίας, αυτά τα κόμματα στην Ευρώπη διένυαν την τελευταία φάση μιας βαθιάς και παρατεταμένης παρακμής. Απέναντι σε αυτή την αλλοπρόσαλλη προοπτική ο παραδοσιακός πυρήνας του ΣΥΡΙΖΑ και ευρύ τμήμα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας είδαν τον κίνδυνο και διαφώνησαν σφόδρα με τα ανοίγματα που έκανε το Μέγαρο Μαξίμου προς στελέχη από τα αζήτητα της πολιτικής χωρίς καμία επιρροή στο εκλογικό σώμα. Πρωτοστάτησαν πρωτοκλασάτα ονόματα, όπως ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης, ο Νίκος Φίλης, ο Νίκος Ξυδάκης, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης και πολλοί άλλοι.
Ωστόσο, το κακό είχε γίνει. Με πρόσωπα «βγαλμένα από τη ναφθαλίνη του παλιού δικομματισμού» -όπως χαρακτηριστικά είχε γράψει ο κ. Σκουρλέτης σε άρθρο του-, ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο ακύρωσε τον προσδιορισμό του «νέου» που συγκρούεται με το «παλαιό» και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, αλλά έκοψε οριστικά τις γέφυρες με τον κόσμο της Αριστεράς που δυνητικά θα μπορούσε να επιστρέψει στον ΣΥΡΙΖΑ, αν δεν παρατηρούσε με εμφανή απέχθεια τους «γεφυροποιούς» του Νίκου Μπίστη και της παρέας των άλλων ορφανών του Σημίτη και του ΓΑΠ ή μετεγγραφές τύπου Θεοχαρόπουλου, Τόλκα, Μωραΐτη και λοιπών άλλων, να πολιορκούν το Μέγαρο Μαξίμου προσπαθώντας να ανοίξουν διαύλους στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ με στόχο να πιάσουν θέση την επόμενη μέρα.
Η απομόνωση στο Μαξίμου και η υποτίμηση του Μητσοτάκη
6 Η απομόνωση Τσίπρα στο Μαξίμου. Στην πορεία να κρατηθεί με κάθε τρόπο στην εξουσία και να καταστεί ο ΣΥΡΙΖΑ υπό προϋποθέσεις ηγεμονική δύναμη στην επόμενη μέρα, ο Αλέξης Τσίπρας και οι στενοί του συνεργάτες απώλεσαν επί τριετία και βάλε την επαφή τους με τις κοινωνικές διεργασίες και τις πραγματικές ανάγκες της καθημερινότητας. Κι αυτό γιατί ο κεντρικός πολιτικός στόχος, που δεν ήταν άλλος από την έξοδο της χώρας από τη μέγκενη των Μνημονίων, θεωρήθηκε από μόνος του αρκετός για να επουλώσει τα βαριά τραύματα που προκάλεσε στο σώμα και στην ψυχή του ΣΥΡΙΖΑ η υπογραφή του τρίτου Μνημονίου. Αυτή η αποκοπή του Μαξίμου αλλά και εκτεταμένου τμήματος του ΣΥΡΙΖΑ από την κοινωνία δημιούργησε προϊόντος του χρόνου μια νέα νομενκλατούρα, η οποία μικρή σχέση διατηρούσε με τα ριζοσπαστικά στοιχεία της περιοριζόμενη αφενός στην εκφορά ενός πολιτικού λόγου συμβατού στις μνημονιακές υποχρεώσεις, αφετέρου αναπτύσσοντας σχέσεις όχι με τον κορμό αλλά με ιδιαίτερα κοινωνικά στρώματα στη βάση ενός προφίλ «απαλού» αριστερού με κοινότοπο αντιδεξιό λόγο, μπόλικο μεταμοντέρνο δικαιωματισμό και ισχυρές αποχρώσεις ελιτισμού.
7 Υποτίμηση Ν.Δ. και Κυριάκου Μητσοτάκη. Βασική αρχή του πολέμου είναι να μην υποτιμάς ποτέ τον αντίπαλο, όποιος κι αν είναι αυτός. Το αξίωμα αγνοήθηκε παιδαριωδώς από το Μέγαρο Μαξίμου, επενδύοντας στην επικοινωνιακή κυριαρχία του Αλέξη Τσίπρα έναντι του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η επικοινωνία, όμως, σκέτη δεν αρκεί. Κάπως έτσι η στρατηγική επιλογή να αναδειχθούν κεντρικά οι αδυναμίες της σημερινής ηγεσίας της Ν.Δ. αποδείχθηκε μείζον στρατηγικό ατόπημα. Παράλληλα, αγνοήθηκε το γεγονός ότι η Ν.Δ. από συστάσεώς της συνιστά μια πολιτική παράταξη με ρίζες στην κοινωνία και με έντονη παρουσία στις τάξεις του λαϊκού στοιχείου διαχρονικά. Αγνοήθηκε επίσης η μοναδική αντοχή που έχει επιδείξει το κόμμα που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στα δύσκολα χρόνια του '80, αλλά και στα χρόνια του Μνημονίου. Αντίθετα με την άλλη μεγάλη παράταξη της Μεταπολίτευσης, το ΠΑΣΟΚ, διατήρησε τη συνοχή της, απορροφώντας επιτυχώς τις ισχυρές δονήσεις που προκάλεσε η υπογραφή του δεύτερου Μνημονίου από τον Αντώνη Σαμαρά.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια