Γράφει η Νεφέλη Λυγερού
Δύο χρόνια μετά την επανεκλογή του, ο Αλβανός πρωθυπουργός βρίσκεται σε δεινή θέση. Βρίσκεται για πρώτη φορά αντιμέτωπος με την ωμή απαξίωση και την πλήρη απομυθοποίησή του. Μόλις το 2017 κέρδισε τις εκλογές με αμφιλεγόμενο τρόπο, γεγονός που τον κατέστησε πιο αυταρχικό από ποτέ. Από τότε προχώρησε σε προκλητικές κινήσεις με έντονη οσμή διαφθοράς, με αποτέλεσμα να πληγεί ανεπανόρθωτα η δημόσια εικόνα του.
Η αλβανική κοινωνία παραμένει βουτηγμένη στην εξαθλίωση, με την ανεργία και τη μαζική μετανάστευση να αποτελούν μάστιγα. Η κοινωνική δυσαρέσκεια έχει χτυπήσει κόκκινο. Στις όλο και μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες που διαμαρτύρονται, έχουν προστεθεί και οι φοιτητές. Μέχρι πρότινος, η νεολαία ήταν δικό του προνομιακό ακροατήριο.
Οι αντίπαλοί του και όχι μόνο καταγγέλλουν ότι ο Έντι Ράμα είναι εμπλεκόμενος με την αλβανική μαφία. Από υποκλαπείσες τηλεφωνικές συνομιλίες στενών συνεργατών του αποκαλύφθηκε το όργιο συναλλαγών με σεσημασμένα άτομα του οργανωμένου εγκλήματος. Συναλλαγές, οι οποίες αφορούν μεταξύ άλλων και μαζική εξαγορά ψήφων στις τελευταίες εκλογές. Εξαγορά που οδήγησε και στην εκλογική νίκη του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Αυτή ήταν και η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Αδιανόητη εξέλιξη-κατάντια για τον άνθρωπο που το 2002 είχε βραβευτεί από τον Κόφι Ανάν για την εξάλειψη της φτώχειας. Για τον άνθρωπο που τον Δεκέμβρη του 2004 είχε ανακηρυχθεί Παγκόσμιος Δήμαρχος, σε διεθνή διαγωνισμό. Έναν χρόνο αργότερα είχε επιλεγεί από το Time Magazine ως ένας από τους Ευρωπαίους Ήρωες του 2005. Πρόκειται για φόρο τιμής που αποδίδει το αμερικανικό περιοδικό σε 37 ανθρώπους που αλλάζουν τον κόσμο προς το καλύτερο.
Όλες οι αλβανικές παθογένειες
Ο Έντι Ράμα, εξάλλου, είχε από την αρχή της πολιτικής καριέρας του την εύνοια των Δυτικών, που τον αντιμετώπιζαν ούτε λίγο ούτε πολύ σαν το δικό τους golden boy των Βαλκανίων. Μόλις πριν πέντε χρόνια, βρετανική εφημερίδα τον υμνούσε ως τον πιο καλοντυμένο και μοντέρνο ηγέτη, όταν εκείνος εξηγούσε πως διοικεί μέσω της τέχνης! Ισχυριζόταν ότι ομόρφυνε τα Τίρανα, αντιμετώπισε τη διαφθορά, μείωσε την εγκληματικότητα και εμφύσησε υπερηφάνεια στους πολίτες, μετασχηματίζοντας τους δημόσιους χώρους με πολύχρωμα σχέδια γκραφίτι στους τοίχους.
Πίσω από αυτό το ευρωπαϊκό προφίλ που πρόβαλε, όμως, κρύβεται ένας πρωθυπουργός που έχει αντιγράψει σε χειρότερη μορφή όλες τις παθογένειες του αλβανικού πολιτικού συστήματος. Ξεπέρασε τους προκατόχους του και στον αυταρχισμό και στη διαφθορά και στις συναλλαγές με τη μαφία. Τους ξεπέρασε και σε ανθελληνισμό. Δεν δίστασε να βάλει φωτιά στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, να υβρίσει το νεκρό Κωνσταντίνο Κατσίφα και να δηλώσει με κάθε σοβαρότητα ότι την Ακρόπολη την έχτισε Αλβανός!
Ο Έντι Ράμα είναι γιός της Άννας Κολέκα από το χωριό Βουνό της Χειμάρρας. Σε αντίθεση με τις περισσότερες συντοπίτισσές της, η Άννα είχε σπουδάσει ιατρική στην Πολωνία. Πατέρας της ήταν ο Πέτρος Κολέκας, πολιτικός μηχανικός με σπουδές στην Φλωρεντία. Κράταγε από το γένος Νούση. Αδέρφια του πατέρα της ήταν ο Γκόγκος και ο Κοσμάς Νούσης. Ο πρώτος δολοφονήθηκε απ’ τους Αλβανούς και ο δεύτερος ήταν επί χρόνια πρέσβης της Αλβανίας στην Ελλάδα.
Μητέρα και γιός μιλούσαν ελληνικά στο σπίτι, ενώ τον είχε μυήσει και στην ορθοδοξία, αν και μετέπειτα δήλωνε άθεος, προϋπόθεση για να ανελιχθεί κανείς στο καθεστώς Χότζα, στο οποίο όλη η οικογένεια είχε ενεργή συμμετοχή. Ο πατέρας του Κριστάκ Ράμα καταγόταν από το Δυρράχιο και ήταν γλύπτης. Οι συγχωριανοί του ισχυρίζονταν ότι ήταν Αρβανίτης. Ήταν για χρόνια μέλος του Κοινοβουλίου επί Χότζα και θωρούνταν ο προσωπικός του γλύπτης. Είχε φιλοτεχνήσει πολλές προτομές του, μεταξύ των οποίων και ένα μεγάλο άγαλμα στο Αργυρόκαστρο.
Προνομιούχος επί Χότζα
Ως έφηβος, ο Ράμα είχε αφιερωθεί στον αθλητισμό και συγκεκριμένα στο μπάσκετ. Τον βοηθούσε, εξάλλου, η σωματοδομή του. Όνειρό του ήταν να διαγράψει λαμπρή καριέρα και μάλιστα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο NBA. Υπήρξε, πάντως, παίκτης της “Δυναμό”, μιας μεγάλης αλβανικής ομάδας. Φόρεσε και την φανέλα της εθνικής ομάδας της Αλβανίας.
Αν και η οικογένεια Ράμα ήταν προνομιούχα επί Χότζα, με την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Αλβανία, ο Έντι ενεπλάκη ενεργά στα πρώτα δημοκρατικά κινήματα. Εντάχθηκε, μάλιστα, και στη μαθητική οργάνωση του Δημοκρατικού Κόμματος που ίδρυσε ο Σαλί Μπερίσα. Κάποια χρόνια αργότερα οι δυο τους μετατράπηκαν σε σκληρούς αντιπάλους.
Στη δεκαετία του 1980 εμφανίζονται και τα προβλήματα υγείας του νεαρού Έντι, τα οποία αποκάλυψε πολλά χρόνια αργότερα ο εκδότης της αλβανικής εφημερίδας TEMA, Μέρο Μπάζε. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, μετά από σφοδρές κρίσεις, ο Ράμα νοσηλεύεται στη Νευροχειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου 5 των Τιράνων, με τη διάγνωση βεβαρημένης σχιζοφρένειας. Την εποχή εκείνη διευθυντής της κλινικής και θεράπων ιατρός του είναι ο Πετρέλια. Όταν κάποιες δεκαετίες αργότερα, ο Ράμα θα βρεθεί στο τιμόνι της χώρας θα συμπεριλάβει τον συγκεκριμένο ιατρό στην περίφημη λίστα με τους «100 ανεπιθύμητους πολίτες».
Διαγνωσμένος σχιζοφρενής ο Ράμα
Όπως αναφέρεται, σύμφωνα με τον ιατρικό του φάκελο, νοσηλευόταν συστηματικά στην κλινική νευρολογίας του εν λόγω νοσοκομείου κατά τη δεκαετία του 1980. Στις καρτέλες νοσηλείας του αναγραφόταν, όπως ομολόγησαν θεράποντες ιατροί του, ότι ο ασθενής εμφανιζόταν ιδιαίτερα επιθετικός όχι μόνο στο ευρύτερο περιβάλλον του, αλλά ιδιαίτερα στα μέλη της οικογένειάς του.
Πάντα κατά τις ίδιες πληροφορίες, η χρήση βίας ειδικά έναντι της μητέρας του, ανάγκασαν τους ιατρούς να ακολουθήσουν βαριά φαρμακευτική αγωγή, η οποία τον κρατούσε σε καταστολή για μεγάλα διαστήματα. Η σχιζοφρένεια προκάλεσε επιθετική κατάθλιψη και διακυμάνσεις μνήμης που συνοδεύονταν με αϋπνίες, ενώ ο φαύλος κύκλος της εκτός ελέγχου επιθετικότητας συνεχιζόταν.
Οι ιατροί συνέστησαν τακτικούς ιατρικούς ελέγχους ανά τρείς μήνες. Ένα από τα γεγονότα, που συζητήθηκε ιδιαίτερα την περίοδο εκείνη, έλαβε χώρα το 1985 στο Μπουρέλι, στη στρατιωτική μονάδα όπου είχε κληθεί ο Ράμα για στρατιωτική υπηρεσία. Σε αυτή συμμετείχαν όλοι οι Αλβανοί πολίτες, τουλάχιστον δυο φορές το χρόνο. Όταν εκλήθη ο Έντι Ράμα, η οικογένειά του προσπάθησε να παρέμβει στους ιθύνοντες της Στρατιωτικής Μονάδας ώστε να μην δώσουν όπλο στον γιό τους.
Κάτι τέτοιο ισχυρίστηκαν θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή των υπολοίπων. Οι γονείς του, μάλιστα, έσπευσαν να επισκεφτούν οι ίδιοι τη στρατιωτική μονάδα, παρακαλώντας τους διοικητές. Αρνήθηκαν, όμως, να προσκομίσουν τα απαραίτητα έγγραφα, έτσι ώστε να μην καταγραφούν και αμαυρώσουν τη μελλοντική πορεία του.
Μέλος της Ένωσης Συγγραφέων του παραρτήματος του Μπουρέλι αφηγείται ότι όλα τα παραπάνω έγιναν το τρίμηνο Σεπτέμβριος-Νοέμβριος του 1985. Χρειάστηκε να παρέμβει και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Ένωσης Συγγραφέων Αλβανίας Ντριτερό Αγκόλι και στενός οικογενειακός φίλος. Αυτός ήταν που μετέβη στην μονάδα και ζήτησε από τα τοπικά μέλη της Ένωσης Συγγραφέων να μεσολαβήσουν στις στρατιωτικές αρχές, ώστε να μη δοθεί όπλο στον Έντι Ράμα. Τελικά εξαιρέθηκε!
Αργότερα, ύστερα από συστάσεις της ιατρικής επιτροπής εστάλη στο Παρίσι για μια πιο εξειδικευμένη παρακολούθηση και εντατική θεραπεία. Στο μεταξύ, είχε παντρευτεί την ηθοποιό Ματίλντα Μακότσι από τη Χειμάρρα, με την οποία απέκτησαν έναν γιό, τον Γκρέγκορι. Ο γάμος τους διήρκησε λιγότερο από όσο κράτησαν οι δικαστικές τους διαμάχες. Η έκδοση του διαζυγίου τους χρειάστηκε εννιά ολόκληρα χρόνια, με τον Ράμα να αρνείται την πατρότητα του γιου του.
Ο έρωτας με την Ελληνίδα διπλωμάτη
Την εποχή εκείνη ήρθαν στην επιφάνεια λεπτομέρειες από τον βίαιο και ασταθή χαρακτήρα του. Η σύζυγός του κατήγγειλε την βάναυση φύση του, ενώ, φοβούμενη για την ζωή της, εγκατέλειψε την Αλβανία. Βρήκε καταφύγιο μαζί με τον γιό τους Γκρέγκορι στην Ελλάδα.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, από τον ιατρικό του φάκελο προκύπτει ότι ο Ράμα συνέχισε να επισκέπτεται την ψυχιατρική κλινική και κατά τη χρονική περίοδο 1991-1997.
Την εποχή εκείνη συνδέεται με μία Ελληνίδα διπλωμάτη στα Τίρανα, η οποία υπηρετούσε στην πρεσβεία. Τότε, ακόμα δεν είχε προσβληθεί από τον ιό της πολιτικής. Τον είχε συνεπάρει η ζωγραφική. Λίγο αργότερα, η Ελληνίδα διπλωμάτης μετατέθηκε στο Παρίσι και ο μποέμ ζωγράφος την ακολουθεί. Κάπου εκεί χάνονται τα ίχνη του έρωτα αυτού.
Ο πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος Φάτος Νάνο είχε καταγγείλει στη Βουλή ότι στη δεκαετία του 1990, όταν ο Ράμα ζούσε στο Παρίσι, ασχολήθηκε με πωλήσεις κλεμμένων εικόνων που προέρχονταν από εκκλησίες της Αλβανίας! Το όνειρο του Ράμα να γίνει πρωτοκλασάτος μπασκετμπολίστας έχει αντικατασταθεί από την απόφασή του να γίνει διεθνώς αναγνωρισμένος ζωγράφος.
Λαμβάνει μέρος σε πολλές εκθέσεις με τον στενό του φίλο, Ανρί Σάλα. Ακόμα και σήμερα συνεχίζει να ζωγραφίζει στο στούντιο που διαθέτει στην κατοικία του. Το 2017, μάλιστα, συμμετείχε και στη Μπιενάλε της Βενετίας. Η έκθεσή του έγινε αντικείμενο κριτικής από γνωστούς κριτικούς τέχνης. Όπως έγραψαν «για να είμαστε ειλικρινείς, τα έργα δεν θα είχαν κάποια αξία, αν δεν είχαν γίνει από τον πρωθυπουργό της Αλβανίας».
Από υπουργός Πολιτισμού πρωθυπουργός
Το 1998 δέχεται την πρόταση του τότε πρωθυπουργού Φατός Νάνο να γίνει υπουργός Πολιτισμού. Μέσα στα δύο αυτά χρόνια γίνεται εξαιρετικά δημοφιλής και γνωστός για την εκκεντρικότητα του, αλλά και για την μοντέρνα διάθεσή του. Τον Οκτώβριο του 2000, θέτει υποψηφιότητα και κερδίζει το χρίσμα του δημάρχου Τιράνων ως υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος ενάντια στον Μπεσνίκ Μουσταφάι.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως δήμαρχος καλλιέργησε τη φήμη του δυτικότροπου μεταρρυθμιστή. Το 2003 κατηγορείται από την εξεταστική επιτροπή του Κοινοβουλίου για κατάχρηση κονδυλίων στο Δήμο. Κατά τη συνεδρίαση χρησιμοποιεί ένα μεγάφωνο ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Η επιτροπή τελικά διαλύεται και ο Ράμα αθωώθηκε.
Κερδίζει δεύτερη θητεία, κατά τη διάρκεια της οποίας, δημοσιεύονται φωτογραφίες με τον ίδιο και την τότε σύντροφό του γυμνούς σε παραλία γυμνιστών στη νότια Γαλλία. Κάπου εκεί κυκλοφορεί και μία φωτογραφία, στην οποία εμφανίζεται να κάνει χρήση κοκαΐνης. Ο ίδιος την χαρακτηρίζει προϊόν μοντάζ. Και όμως! Χρόνια αργότερα, στη Βουλή, οι πολιτικοί του αντίπαλοι, του το θυμίζουν, αλευρώνοντάς τον. Ήθελαν να κάνουν ευθεία παραπομπή στην άσπρη σκόνη, αποκαλώντας τον ναρκέμπορο. Μετά την παραίτηση του Φατός Νάνο, ανακηρύσσεται ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αλβανίας.
Φίλος του Σόρος
Πέντε χρόνια μετά, ενώπιον της αφρόκρεμας της αλβανικής κοινωνίας παντρεύεται τη Λιντίτα Μπάσα (γνωστή και ως Λιντίτα Τζιλάρι), μια ακτιβίστρια της Κοινωνίας των Πολιτών και παιδαγωγός. Γνωρίστηκαν λόγω της στενής φιλίας των παιδιών τους που ήταν συμμαθητές. Μετά τον γάμο τους η σύζυγος Ράμα παράτησε τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, στα οποία δίδασκε και το έριξε στις μπίζνες. Μπήκε στο διοικητικό συμβούλιο του αλβανικού παραρτήματος της Αμερικανικής Τράπεζας Επενδύσεων (ABI), η οποία και αγόρασε τη θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας στην Αλβανία. Αλβανικά Μέσα έχουν κατηγορήσει την ABI ως την τράπεζα που ξεπλένει το άφθονο αλβανικό μαύρο χρήμα.
Φίλος και υποστηρικτής του Ράμα είναι και ο περιβόητος Τζωρτζ Σόρος. Ο νέος υπουργός Εξωτερικών που επέλεξε πρόσφατα ο Αλβανός πρωθυπουργός, ο Γκεντ Τσάκαϊ έχει ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης (CEU) το οποίο ιδρύθηκε και χρηματοδοτήθηκε από τον Σόρος. Σύμφωνα με έρευνες και δημοσιεύματα, ο οργανισμός του Σόρος ανέλαβε τον έλεγχο της μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης στην Αλβανία.
Οι συναντήσεις των δύο ανδρών έχουν πυκνώσει, με την τελευταία να πραγματοποιείται στη Βιέννη. Τα αλβανικά Μέσα αποκαλούν τον Σόρος «πνευματικό πατέρα του Ράμα». Στενές σχέσεις έχει και με τον μικρότερο αδελφό του, τον Όλσι Ράμα. Αυτός ήταν που ανέλαβε επικεφαλής στο ίδρυμα Ανοικτή Κοινωνία, που χρηματοδοτούνταν από τον Τζορτζ Σόρος (Soros Foundation).
Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι τον Απρίλιο του 1997 για να βρεθεί στη συνέχεια στις ΗΠΑ. Όλα αυτά μέχρι το 2011, όταν και επέστρεψε για να οριστεί σύμβουλος ειδικός σε θέματα επικοινωνίας, στο πλευρό του αδελφού του. Ήταν τότε που ο Έντι Ράμα οποίος έβαζε πλώρη για την πρωθυπουργία, την οποία και τελικά κατέκτησε μετά τις βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο του 2013.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια