Στόχος είναι ο σχεδιασμός εξατομικευμένων προγραμμάτων διατροφής, με έμφαση στα θρεπτικά συστατικά, τις φυτικές πρωτεϊνες και τα λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα, για σταθερή απώλεια βάρους χωρίς απαγορεύσεις
Με την υπογραφή του Μιχάλη Κεφαλογιάννη
Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται μια σύγχρονη επιδημία με πολλές επιπλοκές για την υγεία. Ωστόσο, το επιστημονικό ενδιαφέρον στρέφεται σε ολοένα νεότερες διατροφικές τάσεις με πολύ αισιόδοξα αποτελέσματα στην απώλεια βάρους.
Το αδυνάτισμα έχει ταυτιστεί με έννοιες που σίγουρα δεν αναδεικνύουν τις πραγματικές διαστάσεις του φαινομένου, όπως γρήγορη απώλεια βάρους, απισχναντικές δίαιτες, μονοτονία και μονοφαγία.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι κάθε οργανισμός είναι μοναδικός και συνεπώς χρειάζεται να λάβουμε υπόψη μας όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προτού σχεδιάσουμε ένα ατομικό πρόγραμμα διατροφής. Στόχος είναι τα εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής, πλήρη σε θρεπτικά συστατικά, έτσι ώστε η απώλεια βάρους να είναι αργή, σταθερή και αποτελεσματική, χωρίς απαγορεύσεις, στερήσεις και «μη».
▲ Οι νέες τάσεις
Στροφή στην πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης. Τα τελευταία χρόνια έρχονται στην επιφάνεια ερευνητικά δεδομένα που δείχνουν ότι δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη και χαμηλές σε υδατάνθρακες είναι αποτελεσματικότερες στην απώλεια και τη διατήρηση βάρους. Δεν είναι τυχαίο ότι η κετογονική δίαιτα (keto diet) ήταν η δίαιτα με τις περισσότερες αναζητήσεις στο Google το 2018. Παράλληλα, μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες τονίζουν ότι η υπερβολική κατανάλωση κρέατος (ειδικά κόκκινο επεξεργασμένο) σχετίζεται με εμφάνιση διαφόρων προβλημάτων υγείας και αύξηση της θνησιμότητας.
«Πρωτεΐνες υπάρχουν, ωστόσο, και σε φυτικά προϊόντα, όπως όσπρια, ξηροί καρποί, σόγια και άλλα. Οι φυτικές πηγές είναι καλές πηγές πρωτεΐνης που μπορούν να συναγωνιστούν πολλές ζωικές τροφές και αναμένεται να βρουν μια περίοπτη θέση σε ένα διαιτολόγιο ελέγχου βάρους» εξηγεί ο δρ Αναστάσιος Παπαλαζάρου, διαιτολόγος - διατροφολόγος.
Τα λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα, σύμμαχος της υγείας μας. Η επεξεργασία των τροφίμων (λευκό ψωμί, μακαρόνια, ρύζι, ζάχαρη κ.ά.), που γίνεται κυρίως για να γίνουν τα τρόφιμα πιο ελκυστικά στον καταναλωτή και πιο εύκολα στην πρόσληψή τους, έχει αποδειχθεί ότι επιφέρει δύο σημαντικές αλλαγές στην αυθεντική δομή τους. Από τη μία μειώνεται η περιεκτικότητά τους σε διαιτητικές ίνες, αυξάνοντας έτσι τον γλυκαιμικό δείκτη τους (επιφέροντας, παράλληλα, αλλαγές στο ορμονικό προφίλ του οργανισμού), ενώ, από την άλλη, εμποδίζεται και ο γρήγορος κορεσμός (που αποτελεί χαρακτηριστικό των διαιτητικών ινών).
«Επίσης, με την επεξεργασία των τροφών χάνονται και πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που αποτελούν εξαιρετικό σύμμαχο του ανθρώπινου οργανισμού για την πρόληψη διάφορων νοσημάτων. Ετσι, η σύσταση για λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα ήδη έχει αρχίσει να αποτελεί προτεραιότητα σε επίπεδο διατροφικών συστάσεων, αλλά πολύ άμεσα θα πάρει ακόμη μεγαλύτερη διάσταση» επισημαίνει ο κ. Παπαλαζάρου.
▲ Ποιότητα ή ποσότητα;
Η ερώτηση που απασχόλησε, απασχολεί και θα συνεχίσει να απασχολεί την επιστημονική κοινότητα.
Οι έως τώρα ανασκοπήσεις μελετών καταλήγουν ότι τελικά αυτό που μετρά είναι το σύνολο των καταναλισκόμενων θερμίδων και όχι αν αυτές προέρχονται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από πρωτεΐνες, υδατάνθρακες ή λιπαρά.
Ωστόσο, η εύλογη ερώτηση είναι «Αν παίρνω αυτές τις (λίγες) ημερήσιες θερμίδες μου μόνο από σοκολάτες θα αδυνατίσω;». Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι «Ναι». Ομως, στο επόμενο ερώτημα «Πόσο εύκολο θα είναι να κρατήσω αυτή την απώλεια;», η απάντηση περιπλέκει τα πράγματα.
«Ολοένα και περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η μη σωστή ποιοτική σύσταση της δίαιτας αυξάνει τις πιθανότητες να χαθεί μυϊκός ιστός (μεταβολικά ο κύριος ενεργός ιστός), κάνοντας τη διατήρηση βάρους ακόμη πιο δύσκολη. Παράλληλα, διαφορετική ορμονική ανταπόκριση στα συστατικά της δίαιτας φαίνεται να επηρεάζει την όρεξη, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τις πιθανότητες διατήρησης. Συμπερασματικά, αν και οι έως τώρα συστάσεις κάνουν λόγο κυρίως για προσοχή στον συνολικό αριθμό προσλαμβανόμενων θερμίδων το 2019 οδεύουμε για μεγαλύτερη στοχοποίηση μακροθρεπτικών συστατικών» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Παπαλαζάρου.
▲ Τα γλυκά επιτρέπονται;
«Η απάντηση είναι θετική, ειδικά σε άτομα που έχουν τάση κατανάλωσης γλυκών. Ο ιδιαίτερα αυστηρός περιορισμός το πιθανότερο είναι να τα οδηγήσει σε διακοπή του προγράμματος και επανάκτηση του βάρους που είχε χαθεί. Το μυστικό είναι το μέτρο και η γνώση να τα προσαρμόζουμε στο διαιτολόγιό μας. Δεν πάχυνε κανείς τρώγοντας ένα μελομακάρονο ή ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας. Πάχυνε γιατί έφαγε όλο το κουτί με τα μελομακάρονα και ολόκληρη τη σοκολάτα. Επίσης, αν έχουμε πάει στο αγαπημένο μας εστιατόριο, όπου γνωρίζουμε ότι φημίζεται για το μοναδικό του γαλακτομπούρεκο, τότε θα πρέπει να φάμε με σύνεση το κύριο γεύμα μας, ώστε να αφήσουμε ένα θερμιδικό περιθώριο για να απολαύσουμε το αγαπημένο μας γλυκό» τονίζει ο κ. Παπαλαζάρου.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το 2019 θα είναι έτος που το μοντέλο τροποποίησης συμπεριφοράς (δηλαδή αλλαγή του τρόπου που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε απέναντι στο φαγητό) θα κερδίσει ακόμα περισσότερο έδαφος στο πλαίσιο των θεραπειών για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και οι τεχνικές προσαρμογής γλυκισμάτων, αλλά και άλλων θερμιδογόνων τροφίμων, θα έχουν βασική θέση σε αυτό.
Το μέλλον περνάει από τα γονίδια
Το μέλλον της σύγχρονης διατροφής μελετούν οι προσεγγίσεις της διατροφογενετικής - μεταβολομικής, που έχουν μαγνητίσει το ενδιαφέρον σύσσωμης της κοινωνίας καθώς θέτουν σε μια νέα βάση τις διατροφικές συστάσεις. Συγκεκριμένα, οι συστάσεις αυτές θα είναι απολύτως προσωποποιημένες και θα γίνονται με βάση τα γονίδια, την έκφρασή τους και τους μεταβολίτες βιοχημικών αντιδράσεων μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό. Πρόκειται για μια άλλη διάσταση στο επίπεδο των διατροφικών συστάσεων από τις γενικές ομαδοποιημένες συστάσεις που έως τώρα οι επίσημοι οργανισμοί δίνουν, ανοίγοντας τον δρόμο της «προσωποποιημένης διατροφής».
«Αν και το πεδίο προσφέρεται για “δόξα λαμπρή” στον χώρο της επιστήμης της διατροφής - διαιτολογίας, ωστόσο με τα σημερινά δεδομένα η χρησιμοποίηση τέτοιων πρακτικών για τον έλεγχο βάρους στην εμπορική χρήση δεν βρίσκει σύμφωνη την επιστημονική κοινότητα. Δεν υπάρχει, όμως, καμία αμφιβολία ότι στα επόμενα χρόνια θα μιλάμε για μια απολύτως προσωποποιημένη διατροφή» αναφέρει ο κ. Παπαλαζάρου και καταλήγει λέγοντας: «Το ζητούμενο είναι να τιθασεύσουμε την ανυπόμονη φύση μας, να μην προτρέχουμε των εξελίξεων. Να περιμένουμε δηλαδή έως ότου η επιστημονική κοινότητα δώσει το πράσινο φως ώστε να εφαρμοστεί κάτι στην πράξη. Το παρελθόν έχει να επιδείξει πολλά παραδείγματα θεραπευτικών προσεγγίσεων της παχυσαρκίας που έπειτα από πολυετή χρήση τους τελικά αποσύρθηκαν καθώς μελέτες τα συσχέτισαν με εμφάνιση σοβαρότερων προβλημάτων υγείας. Τέλος, η χρήση του διαδικτύου σήμερα συμβάλλει στη γρήγορη μετάδοση της πληροφορίας σε όλες τις γωνιές του πλανήτη, αλλά αυτή η παγκοσμιοποίηση θέλει τεράστια προσοχή και εξειδικευμένα φίλτρα απορρόφησης της πληροφορίας».
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια