 |
Γράφει ο Σταύρος Λυγερός
|
Η Άγκυρα προωθεί τις διεκδικήσεις της με πράξεις που δημιουργούν μικρότερα ή μεγαλύτερα πολιτικά τετελεσμένα. Τα τελευταία χρόνια προωθεί συστηματικά μία στρατηγική αεροναυτικής κυριαρχίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι Τούρκοι καλλιεργούν το ελληνικό φοβικό σύνδρομο, μεταξύ των άλλων και με τη συνεχή και έντονη αεροναυτική παρουσία τους στην περιοχή. Θέλουν να καταστήσουν σαφές ότι έχουν θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό τους τη θαλάσσια περιοχή που ορίζεται από τη γραμμή Ρόδος-Κρήτη και την Κύπρο. Γι’ αυτό και σ’ αυτή την περιοχή πραγματοποιούν συχνά αεροναυτικές ασκήσεις και ακόμα συχνότερα τη δεσμεύουν με την έκδοση Navtex, οι οποίες εγκλωβίζουν ελληνικά νησιά, κυρίως το Καστελόριζο, και αμφισβητούν ελληνικά δικαιώματα.
Η Αθήνα έχει εδώ και χρόνια ανταποκριθεί στο άνοιγμα του Ισραήλ, με αποτέλεσμα να έχουν εδραιωθεί τα δύο γεωπολιτικά τρίγωνα Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος, ενώ στο παιχνίδι έχει μπει και η Ιορδανία. Έστω και με αυτό τον ελλειπτικό τρόπο, η Ελλάδα ξαναείδε τον εαυτό της ως χώρα της Ανατολικής Μεσογείου.
Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, στην Αθήνα κυριάρχησε το δόγμα «η Κύπρος είναι μακριά», με αποτέλεσμα η Ελλάδα ουσιαστικά να αποσυρθεί από την Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό το δόγμα-υπεκφυγή έχει εμποτίσει γενιές Ελλαδιτών πολιτικών και διπλωματών, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει για δεκαετίες η μονοδιάστατη αντίληψη για την εθνική ασφάλεια που συρρικνώνει το ελληνικό ενδιαφέρον αποκλειστικά στο Αιγαίο. Η στρατηγική αυτή αναδίπλωση βόλεψε την Άγκυρα. Της άφησε ελεύθερο το πεδίο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου
Μία προσπάθεια να αντιστραφεί η διάχυτη αυτή αντίληψη έγινε μετά το 1993 από την κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου με το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, σε συνδυασμό με την προμήθεια του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-300. Τότε, η Ελλάδα άρχισε να εδραιώνει μια αεροναυτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η διαδοχή του Ανδρέα Παπανδρέου από τον Κώστα Σημίτη τυπικά δεν οδήγησε σε αλλαγή πολιτικής, αλλά στην πράξη αφυδάτωσε το εν λόγω δόγμα. Όταν, μάλιστα, λόγω και των ασφυκτικών πιέσεων της Δύση (και του Ισραήλ) οι S-300, αντί να εγκατασταθούν στην Κύπρο, αποθηκεύθηκαν στην Κρήτη, ο Ενιαίος Αμυντικός Χώρος έμεινε ουσιαστικά στα χαρτιά.
Τα τελευταία χρόνια η πυκνή αεροναυτική παρουσία των Τούρκων στην Ανατολική Μεσόγειο έχει σκοπό όχι μόνο τον έλεγχο της θαλάσσιας οδού που ενώνει την Κύπρο με την Ελλάδα, αλλά και την προβολή αβάσιμων διεκδικήσεων. Η απόφαση της Άγκυρας να μονιμοποιήσει και να πυκνώσει την αεροναυτική παρουσία της εντάσσεται στην ευρύτερη νεοοθωμανική στρατηγική. Βασική συνιστώσα αυτής της στρατηγικής, έτσι όπως σε ανύποπτο χρόνο την έχει εκθέσει ο Νταβούτογλου, είναι η μετατροπή της Τουρκίας σε μεγάλη ναυτική δύναμη, με κυρίαρχη παρουσία σ’ όλη την Ανατολική Μεσόγειο.
Έξω από το Σούνιο
Για να κλιμακώσει τη ναυτική πίεσή της στο Αιγαίο, η Τουρκία στέλνει συστηματικά πολεμικά σκάφη της να κάνουν επίδειξη σημαίας σχεδόν έξω από το Σούνιο. Ο Νταβούτογλου είχε δηλώσει ότι οι επί τούτου συχνές διελεύσεις τουρκικών πολεμικών πλοίων και στην καρδιά του δυτικού Αιγαίου οφείλονται στην ψυχολογική ανάγκη των Τούρκων να δείχνουν ότι το Αιγαίο δεν είναι ελληνική θάλασσα! Είχε προσθέσει, μάλιστα, ότι εφεξής θα βλέπουμε «περισσότερες φιλικές τουρκικές σημαίες στο Αιγαίο»! (αρχές Μαρτίου του 2011). Με άλλα λόγια, είχε επιβεβαιώσει την αποφασιστικότητα της Τουρκίας να έχει ναυτική παρουσία ακόμα και στην καρδιά της Ελλάδας.
Στο ίδιο πλαίσιο εγγράφεται και η προσπάθεια της Άγκυρας να ακυρώσει εμπράκτως ελληνικά πεδία βολής στο Αιγαίο και να επιβάλει δικά της. Στο πλαίσιο αυτό συνηθίζει να δεσμεύει περιοχές για αεροναυτικές ασκήσεις στο ελληνικό πεδίο βολής της Άνδρου. Το εν λόγω πεδίο βολής, όπως και εκείνο στην Ψάθουρα, χρονολογούνται από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και λειτουργούν σαν προσταυτευτική ζώνη για τα πολεοδομικά συγκροτήματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Η Τουρκία έχει ζητήσει την κατάργηση των πεδίων βολής με το επιχείρημα ότι καλύπτουν και τμήμα του διεθνούς εναέριου χώρου. Όταν, όμως, της ζητήθηκε να καταργήσει κι αυτή την απαγορευμένη περιοχή έξω από τα Δαρδανέλια, υπαναχώρησε. Επανήλθε, ωστόσο, και έχει πια καταφέρει να αχρηστεύσει ουσιαστικά το πεδίο βολής της Άνδρου, ενώ οι Τούρκοι έχουν de facto δημιουργήσει δικό τους πεδίο βολής στο θαλάσσιο τρίγωνο Άθως-Σαμοθράκη-Λήμνος.
Παρουσία και στο τόξο Ιόνιο-Κρήτη
Η Τουρκία, όμως, έχει επεκτείνει τη ναυτική παρουσία της και στα δυτικά της Ελλάδας. Ας σημειωθεί ότι έχει εκσυγχρονίσει τη ναυτική βάση στην Αυλώνα της Αλβανίας, βάζοντας γερά πόδι ένα βήμα από την Κέρκυρα. Είναι αξιοσημείωτο ότι τουρκικά πολεμικά σκάφη πλέουν και στο Ιόνιο και δυτικά και νότια της Κρήτης, πραγματοποιώντας ενίοτε και ασκήσεις με πραγματικά πυρά.
Η εξέλιξη αυτή τα τελευταία χρόνια σηματοδοτεί μια νέα, χωρίς προηγούμενο, εποχή στον ελληνοτουρκικό ναυτικό ανταγωνισμό. Επιβεβαιώνεται ότι η Άγκυρα είναι αποφασισμένη να λειτουργήσει σαν περιφερειακή δύναμη και συγκεκριμένα να επιδείξει τη ναυτική ισχύ της σ’ όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Το πράττει ήδη με έντονο τρόπο στην κυπριακή ΑΟΖ.
Οι ισχυρές ενδείξεις ότι υπάρχουν μεγάλα ενεργειακά κοιτάσματα και νοτίως και ανατολικώς της Κρήτης, ενισχύουν την στρατηγική επιλογή της Άγκυρας να επιβάλει άτυπο πλην ουσιαστικό ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας από τον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Κρήτης και Κύπρου. Η τουρκική εφημερίδα Σαμπάχ, μάλιστα, είχε γράψει χαρακτηριστικά: «Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι κάποτε τη Μεσόγειο την αποκαλούσαν «τουρκική λίμνη»»!
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια