 |
Γράφει ο Σταύρος Λυγερός
|
Τις προηγούμενες ημέρες, η Αθήνα διαμαρτυρήθηκε για την πρωτοβουλία της αλβανικής κυβέρνησης να εντάξει συμβολικά στο σχήμα της “Μεγάλης Αλβανίας” και ελληνικό έδαφος.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο ανάπλασης της κεντρικής πλατείας των Τιράνων, τοποθετήθηκαν πέτρες από όλα τα “αλβανικά εδάφη”. Τοποθετήθηκε, λοιπόν, και μία πέτρα από τις Φιλιάτες της Θεσπρωτίας σαν συμβολική καταγραφή της διεκδίκησης των Αλβανοτσάμηδων. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για λόγια κάποιων ακραίων εθνικιστικών κύκλων, αλλά για ενέργεια των αλβανικών αρχών με την πλήρη κάλυψη της κυβέρνησης Ράμα.
Ο αλβανικός μεγαλοϊδεατισμός συντηρήθηκε σε χαμηλή ένταση από το καθεστώς του Χότζα και αναζωπυρώθηκε όταν η Αλβανία εισήλθε στην μεταψυχροπολεμική εποχή. Η ευκαιρία, όμως, δόθηκε όταν στη δεκαετία του 1990 το καθεστώς Μιλόσεβιτς έγινε το “μαύρο πρόβατο” για τη Δύση. Ο περιβόητος αλβανικός UCK άρχισε τον ανταρτοπόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο, γεγονός που έδωσε το πρόσχημα στη Δύση να επέμβει στρατιωτικά.
Η απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου
Το αποτέλεσμα ήταν η de facto απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία και μετά από αρκετά χρόνια η αναγνώρισή του ως ανεξάρτητο κράτος. Η εξέλιξη εκείνη παρόξυνε τον αλβανικό εθνικισμό και του προσέδωσε μία επιθετικότητα. Οι Αλβανοί θεώρησαν τότε ότι ήταν η ώρα να διεκδικήσουν και να αποσπάσουν όσα περισσότερα μπορούσαν από τις γειτονικές χώρες.
Ο τότε πρωθυπουργός της Αλβανίας Μάϊκο είχε δηλώσει με νόημα ότι οι εκτός Αλβανίας Αλβανοί έχουν δικαίωμα στη συλλογική αυτοάμυνα! Ουσιαστικά, δεν έκανε τίποτα λιγότερο από το να περιγράψει εμμέσως τον αλβανικό μεγαλοϊδεατισμό, ο οποίος, αν και απουσίαζε από την επίσημη διπλωματική ρητορική, βρισκόταν στο επίκεντρο όλων των άτυπων συζητήσεων. Είναι ενδεικτικό ότι ο τότε πρόεδρος της Αλβανίας Μεϊντάνι είχε αρνηθεί να απαντήσει σε ερώτηση που του έγινε στο φόρουμ του Νταβός εάν στόχος της χώρας του είναι η δημιουργία της «μεγάλης Αλβανίας».
Η απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία θεωρήθηκε το πρώτο και μεγάλο βήμα για τη «Μεγάλη Αλβανία». Από τη στιγμή που αυτός ο κρίκος έσπασε ήταν αναπόφευκτο ο αλβανικός εθνικισμός να επιδιώξει το σπάσιμο και των υπόλοιπων κρίκων με την ίδια μέθοδο. Έτσι ξεκίνησαν αντάρτικες επιθέσεις στη νότια Σερβία (στο τρίγωνο Πρέσεβο-Μπουγιάνοβατς-Μεντβέντια), όπου υπάρχει μεγάλη αλβανική μειονότητα.
Μετά την πτώση του καθεστώτος Μιλόσεβιτς, όμως, η Ουάσιγκτον δεν ήταν διατεθειμένη να συνεχίσει να παίζει το παιχνίδι του αλβανικού εθνικισμού. Και τότε, όμως, τον χρησιμοποίησε σαν μοχλό πίεσης εναντίον του Βελιγραδίου. Όταν η κυβέρνηση Κοστούνιτσα αρνήθηκε να παραδώσει τον Μιλόσεβιτς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, οι αλβανικές επιθέσεις στη νότια Σερβία κλιμακώθηκαν!
Ο κρίκος FYROM
Αν και το κλίμα δεν ήταν πια τόσο ευνοϊκό για τον αλβανικό εθνικισμό, η αμερικανική ανοχή τον ώθησε να βάλει φωτιά και στη FYROM. Παραλλήλως με τις πολιτικές διεκδικήσεις των αλβανικών κομμάτων, παρακλάδι του UCK άρχισε τις ένοπλες επιθέσεις εναντίον αστυνομικών στόχων. Σκοπός του ήταν να αμφισβητήσει εμπράκτως την κυριαρχία των Σλαβομακεδόνων κυρίως στη συνορεύουσα με το Κοσσυφοπέδιο βορειοδυτική περιοχή του Τέτοβο, όπου κυριαρχεί το αλβανικό στοιχείο.
Δεδομένου ότι η Δύση υποστήριζε την ακεραιότητα της FYROM, οι εθνοτικές συγκρούσεις δεν μπορούσαν να έχουν την κατάληξη που είχαν στο Κοσσυφοπέδιο. Έτσι φθάσαμε στη συμφωνία της Αχρίδας (αρχές της δεκαετίας του 2000), με την οποία το αλβανικό στοιχείο κατοχύρωσε διευρυμένα δικαιώματα, χωρίς, ωστόσο, να επιτύχει την ομοσπονδοποίηση του νεοπαγούς κράτους.
Με τη συμφωνία της Αχρίδας κλείνει και ο κύκλος της χρήσης βίας για την προώθηση του οράματος της «Mεγάλης Αλβανίας». Από τότε έλαβαν χώρα κάποιες επιμέρους επιθέσεις ενόπλων αλβανικών ομάδων στη FYROM, αλλά το διεθνές κλίμα δεν ευνοούσε τη γενίκευση. Έτσι, είχαμε διάφορους λεονταρισμούς, αλλά τίποτα περισσότερο. Από αυτούς τους λεονταρισμούς δεν εξαιρέθηκε και η Ελλάδα.
Ο «Απελευθερωτικός Στρατός της Τσαμουριάς»
Στα τέλη του 2003 το κατά τα άλλα σοβαρό γερμανικό περιοδικό Σπίγκελ δημοσίευσε άρθρο με αλβανικές απειλές ότι ο «Απελευθερωτικός Στρατός της Τσαμουριάς» θα πραγματοποιήσει ένοπλες επιθέσεις στην Ελλάδα. Στις ελληνικές αρχές έχουν κατά καιρούς περιέλθει πληροφορίες για σχετικές κινήσεις στους κόλπους των εδώ Αλβανών μεταναστών, οι οποίες, όμως, ποτέ δεν έφθασαν στο σημείο υλοποίησης.
Η Ελλάδα διαφέρει ποιοτικά από το Κοσσυφοπέδιο, τη νότια Σερβία και τη FYROM. Μπορεί να φιλοξενεί πολλούς Αλβανούς μετανάστες, αλλά δεν έχει γηγενή αλβανική μειονότητα. Το γεγονός αυτό δεν εμποδίζει, βεβαίως, τους Αλβανούς εθνικιστές να θέτουν τα νότια σύνορα της «μεγάλης Αλβανίας» στον Αμβρακικό κόλπο! Σχετικοί χάρτες κυκλοφορούν εδώ και χρόνια στα Τίρανα, στην Πρίστινα και στο Τέτοβο. Οι εθνικιστικές αυτές φαντασιώσεις είναι τόσο παράλογες, που δεν θα άξιζε τον κόπο να αναφέρεται κανείς σ’ αυτές. Ο αλβανικός εθνικισμός, όμως, έχει αποδείξει ότι ρέπει στον τυχοδιωκτισμό.
Μετά τις αιματηρές συγκρούσεις που προκάλεσε η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας στη δεκαετία του 1990 στα Βαλκάνια έχει επέλθει μία ισορροπία. Ο μεγάλος κερδισμένος από τις ανακατατάξεις είναι ο αλβανικός εθνικισμός. Παρόλα αυτά, δεν κρύβει πως θεωρεί τη σημερινή ισορροπία προσωρινή. Οι φαντασιώσεις για τη «Μεγάλη Αλβανία» τροφοδοτούν τον αναθεωρητισμό, την αλλαγή των υφιστάμενων συνόρων.
Η προβοκάτσια στο Βελιγράδι
Είναι ενδεικτικό του αλβανικού θράσους ότι τον Οκτώβριο του 2014, κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα Σερβίας-Αλβανίας στο Βελιγράδι, Αλβανοί σήκωσαν πάνω από το γήπεδο τηλεκατευθυνόμενο ελικοπτεράκι με τη σημαία της «Μεγάλης Αλβανίας». Δεν ήταν μία χωρίς πολιτικό βάρος πρόκληση θερμοκέφαλων εθνικιστών. Αυτό που της προσέδωσε πολιτικό βάρος δεν ήταν μόνο ότι πρωτοστάτησε ο παρευρισκόμενος στο γήπεδο αδελφός του Αλβανού πρωθυπουργού Όλσι Ράμα, αλλά και ο τρόπος που αγκάλιασε αυτή την πρόκληση η αλβανική κυβέρνηση και σύσσωμο σχεδόν το πολιτικό σύστημα των Τιράνων.
Η προβοκάτσια στο Βελιγράδι δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μία προσπάθεια να αναζωπυρωθούν και να επανέλθουν στη δημοσιότητα αυτές οι αλβανικές εθνικιστικές διεκδικήσεις. Το περιστατικό προκάλεσε τη σερβική κοινή γνώμη και αυτή πρόκληση παροξύνθηκε από το γεγονός ότι τα Τίρανα έριξαν λάδι στη φωτιά. Αποδείχθηκε για μία ακόμα φορά ότι ο εθνικισμός-μεγαλοϊδεατισμός δεν είναι μόνο φαντασιώσεις κάποιων φανατικών, αλλά εμμέσως πλην σαφώς το υπόστρωμα της επίσημης αλβανικής πολιτικής.
Η ένταση που προκλήθηκε με το επεισόδιο στον ποδοσφαιρικό αγώνα οδήγησε στην απόφαση και των δύο πλευρών να αναβληθεί για αργότερα η επίσκεψη του Ράμα στη Σερβία. Η επίσκεψη έχει χαρακτηρισθεί ιστορική, επειδή θα ήταν η πρώτη επίσκεψη Αλβανού πρωθυπουργού στο Βελιγράδι μετά από 68 χρόνια και υποτίθεται ότι θα έθετε τις εχθρικές σχέσεις των δύο γειτονικών χωρών σε άλλη τροχιά.
Από την εποχή που ήταν δήμαρχος Τιράνων, ο Ράμα είχε καλλιεργήσει για τον εαυτό του την εικόνα ενός διανοούμενου ευρωπαϊστή πολιτικού, ο οποίος δεν διστάζει να συγκρούεται με οργανωμένα συμφέροντα. Ως αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κόμματος και ως πρωθυπουργός, όμως, αποδεικνύεται άξιος συνεχιστής της θλιβερής αλβανικής πολιτικής παράδοσης.
Πυροδοτεί τον διάχυτο στην αλβανική κοινωνία ακραίο εθνικισμό και βεβαίως –σύμφωνα με επανειλημμένες καταγγελίες– έχει βουτήξει για τα καλά στη διαπλοκή και στη διαφθορά. Για την ακρίβεια αυτός και στενοί συνεργάτες του έχουν καταγγελθεί σαν προστάτες του κυκλώματος που ελέγχει την καλλιέργεια και το λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ράμα έχει αναπτύξει δεσμούς με τον Ερντογάν σε ανθελληνική βάση. Ο δε Τούρκος πρόεδρος δεν δίστασε να παρέμβει στις παραμονές των εκλογών υποστηρίζοντας τον εκλεκτό του.
Αποσταθεροποιητικές κινήσεις στη νότια Σερβία
Πριν μερικές εβδομάδες, ο Ράμα, σε συνέντευξή του στο αμερικανικό Politico, δεν απέκλεισε τον σχηματισμό μιας ένωσης μεταξύ Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου σε περίπτωση που η ΕΕ δεν προχωρήσει την ενταξιακή διαδικασία του Κοσσυφοπεδίου. Στο ίδιος μήκος κύματος και ο πρόεδρος του νεοπαγούς αυτού κράτους Χασίμ Θάτσι, ο οποίος δήλωσε ότι «όλοι οι Αλβανοί της περιοχής θα ζήσουν σε μία ενωμένη χώρα» εάν η ΕΕ κλείσει τις πόρτες της.
Ο πρόεδρος του Αλβανικού Εθνικού Συμβουλίου στο Πρέσεβο της νότιας Σερβίας Γιονούζ Μουσλίου πήγε ακόμα παραπέρα: ζήτησε οι σερβικές περιοχές Πρέσεβο, Μεντβέντια και Μπουγιάνοβατς, όπου υπάρχει ισχυρή αλβανική μειονότητα, να ενταχθούν σε μια μελλοντική ένωση Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου. Με το γνωστό αλβανικό θράσος κατέληξε ότι «η Σερβία θα πρέπει να είναι ευγνώμων», επειδή οι Αλβανοί δεν ζητούν ακόμη περισσότερα εδάφη!
Οι προκλητικές δηλώσεις των Αλβανών προκάλεσαν την αντίδραση των Σέρβων. Ο πρωθυπουργός Αλεξάντερ Βούτσιτς, μάλιστα, δήλωσε ότι «θα με κρεμούσαν αντί σημαίας στις Βρυξέλλες εάν έκανα παρόμοιες δηλώσεις περί ενοποίησης όλων των Σέρβων». Δεν έχει άδικο. Ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών Ίβιτσα Ντάτσιτς, μάλιστα, κατέστησε άμεσα υπεύθυνες τις ΗΠΑ και την ΕΕ εάν οι Αλβανοί διεκδικήσουν σερβικά εδάφη.
Είναι δεδομένο πως ο εθνικισμός-μεγαλοϊδεατισμός χρησιμοποιείται από Αλβανούς πολιτικούς για ψηφοθηρικούς λόγους. Η ρητορική αυτή, ωστόσο, καλλιεργεί ένα κλίμα, το οποίο στο παρελθόν ήταν η βάση για ένοπλη βία και αποσταθεροποιητικές ενέργειες. Ως εκ τούτου, δεν είναι καθόλου ανώδυνο, όπως το εμφανίζουν ορισμένοι Δυτικοί αναλυτές και διπλωμάτες, οι οποίοι έχουν παραμείνει εγκλωβισμένοι στα στερεότυπα της δεκαετία του 1990.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια