Ο επισκέπτης της Καστοριάς έχει τη δυνατότητα να συναντήσει περισσότερες από εβδομήντα βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες σε κάθε γωνιά της πόλης και στα περίχωρα της, που είναι μοναδικής αρχιτεκτονικής και διακοσμημένες με υψηλής τέχνης τοιχογραφίες. Ας γνωρίσουμε ορισμένες απ' αυτές:
Ιερά Μονή Παναγίας Μαυριώτισσας
Βρίσκεται στην λίμνη της Καστοριάς σε απόσταση μόλις 4 χλμ από το κέντρο, στο δρόμο που οδηγεί στο νοσοκομείο της πόλης. Χτίστηκε το 1082 — 1083 από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α' Κομνηνό και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Αρχικά ονομάσθηκε Παναγία Μεσονησιώτισσα, ενώ Μαυριώτισσα ονομάστηκε από το κοντινό σε αυτήν, παραλίμνιο χωριό Μαύροβο, σημερινό Μαυροχώρι, κατά τον 17ο αιώνα, που οι κάτοικοι του συντηρούσαν τότε το μοναστήρι. Διατηρεί εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες τόσο εσωτερικά, του 12ου αιώνα, όσο όμως και εξωτερικά με χρονολογία 1259 — 1264. Για πολλά χρόνια ήτανε ανενεργή όμως το 1998 επανιδρύθηκε και σήμερα είναι ανδρική. Τηλέφωνο Μονής: (+30) 24670 22714.
© ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
Βυζαντινός Ναός Παναγίας Καστριώτισσας
Βρίσκεται στην ακρόπολη του βυζαντινού κάστρου της Καστοριάς, πολύ κοντά στο τείχος και τους δύο πύργους του. Σήμερα είναι γνωστή ως Παναγία Κουμπελίδικη, είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και αποτελεί πραγματικό έμβλημα και αρχιτεκτονικό κόσμημα της πόλης.
Χρονολογείται, πιθανότατα, στα μέσα του 9ου αιώνα, αν και έχουν διατυπωθεί και άλλες απόψεις για τη χρονολόγησή του, στα μέσα του 10ου και στο πρώτο μισό του 11ου αιώνα.
Το εσωτερικό του ναού, όπως και η εξωτερική δυτική πλευρά του, έχουν εξαίσιες αλλά και σπάνιες τοιχογραφίες του 13ου και του 17ου αιώνα, οι οποίες όμως έχουν υποστεί αρκετές φθορές από την υγρασία. Το σπανιότερο θέμα της σπουδαίας ιστόρησης (τοιχογραφίες) της Παναγίας Κουμπελίδικης, κοσμεί η ανθρωπόμορφη Αγία Τριάδα με τον Παλαιό των Ημερών να φέρει στους κόλπους του το Χριστό Παντοκράτορα, ο οποίος βαστάει τη δόξα με το περιστέρι, που συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα.
Βυζαντινός ναός Αγίου Στεφάνου
Βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου του Αγίου Αθανασίου ανάμεσα στις δύο παραδοσιακές συνοικίες της Καστοριάς, το Απόζαρι και το Ντολτσό. Είναι ένας από τους αρχαιότερους βυζαντινούς ναούς των Βαλκανίων και η ανέγερσή του ανάγεται στα μέσα του 9ου αιώνα ή το αργότερο στο 900, χρονολόγηση στην οποία οδηγούν άλλωστε και οι παλαιότερες τοιχογραφίες του Ναού, που σώζονται στο νάρθηκα. Πιθανότατα να αποτελούσε καθολικό (ναό) ενός μοναστηριακού συγκροτήματος.
© ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
Βυζαντινός ναός Αγίου Νικολάου του Κασνίτζη
Βρίσκεται στην πλατεία Ομονοίας, κοντά στη βυζαντινή ακρόπολη της Καστοριάς και η επωνυμία που οφείλεται στο όνομα του ιδρυτή του, του μαγίστρου Νικηφόρου Κασνίτζη, ο οποίος τον ανήγειρε και τον διακόσμησε προς τιμήν του προστάτη και ευεργέτη του αγίου Νικολάου.
Χρονολογείται το δεύτερο μισό του 12ου αιώνα, διατηρεί επίσης σημαντικές και εξαιρετικής απόδοσης τοιχογραφίες σε καλή κατάσταση και αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα σύνολα της περιόδου των Κομνηνών (1081 — 1185).
Μεταβυζαντινός ναός Παναγίας του «Τσιατσιαπά»
Βρίσκεται, έξω από τα όρια της τειχισμένης πόλης στην βορειοανατολική πλευρά της λίμνης της Καστοριάς που ονομάζεται από τους Καστοριανούς Απόζαρι. Είναι κτίσμα των αρχών του 17ου αιώνα και τιμάται στη μνήμη της θεομητορικής γιορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου ενώ φέρει το προσωνύμιο «του Τσιατσιαπά» λόγω της γειτνίασής του με το λαμπρό αρχοντικό Τσιατσιαπά.
Αρχές του 2016 ο ναός αποκαταστάθηκε πλήρως αναδεικνύοντας τις υπέροχες και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του.
© ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
Βυζαντινός ναός αγίου Γεωργίου Ομορφοκκλησιάς
Βρίσκεται στο χωριό Ομορφοκκλησιά, 20 χλμ νοτιοδυτικά της Καστοριάς και κτίστηκε αρχικά τον 11ο αιώνα. Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι ο ναός είναι κτισμένος με πέτρες που δεν υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή. Διαθέτει εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες όμως, αυτό που τον κάνει ιδιαίτερο είναι η μοναδική ανάγλυφη εικόνα του Αγίου Γεωργίου, που χρονολογείται στα τέλη του 13ου αιώνα.
Η υπερμεγέθης ανάγλυφη αυτή εικόνα του Αγίου Γεωργίου συγκρατεί «υπερφυσικώς» νομίσματα (όχι όμως πάντοτε και όχι απ' όλους) και κάθε είδους κέρματα στην επιφάνειά της και θεωρείται θαυματουργή. Γι' αυτό κατά καιρούς βλέπουμε κρεμασμένα μπροστά από την ξυλόγλυπτη εικόνα σχοινάκια και αφιερώματα (τάματα αργυρά), κοσμήματα, μαντίλια και πουκάμισα, σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη του κρεμάσματος ρακών κοντά σε αγιάσματα ή θάμνους και δέντρα, τα οποία απαντούμε σε διάφορα σημεία της υπαίθρου.
Σύμφωνα με την παράδοση το ξυλόγλυπτο, που το ύψος του πλησιάζει τα τρία μέτρα και είναι μοναδικό στην Ελλάδα, το έφεραν δύο μοναχές από τα Ιωάννινα τον 13ο αιώνα, πάνω σε κάρο που το έσερναν βόδια. Από το ξυλόγλυπτο λείπουν οι πατούσες. Μία εκδοχή λέει ότι έτσι δημιουργήθηκε ενώ, μία δεύτερη αναφέρει πως βρίσκονται σε αποθήκη μουσείου της Αθήνας. Μέσα στο ναό φυλάσσεται και λείψανο του Αγίου Γεωργίου σε ειδική θήκη. Το ξυλόγλυπτο θεωρείται από πολλούς πιστούς θαυματουργό ενώ ακόμα και σήμερα, δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε πως έχουν δει τον Άγιο να εμφανίζεται μέσα στο ναό.
Ο Ναός είναι μόνιμα κλειδωμένος για λόγους προστασίας αλλά στην είσοδο αναγράφεται το τηλέφωνο του φύλακα, ο οποίος μένει στο χωριό και είναι στη διάθεση του οποιουδήποτε επισκέπτη.
Οι βυζαντινοί ναοί της Καστοριάς είναι επισκέψιμοι κατόπιν όμως συνεννοήσεως με τους φύλακες του Βυζαντινού Μουσείου Καστοριάς, καθημερινά: από τις 8:00 π.μ. έως τις 15:00 μ. μ. ενώ κάθε Δευτέρα είναι κλειστά. Τηλέφωνο:(+30) 24670 88200, (+30) 24670 26781.
Κωνσταντίνα Μίχα
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, greece-russia2016.gr
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια