Από τον Κεμάλ στον Αμπντούλ Χαμίτ!

Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος

Η ευθεία βολή του Ερντογάν προς τους Κεμάλ Ατατούρκ και Ισμέτ Ινονού, που φωτίστηκαν ως εθνικοί μειοδότες στη διαπραγμάτευση της Συνθήκης της Λωζάνης, δεν είναι μόνον ένας ανιστόρητος και επικίνδυνος για τη διεθνή και περιφερειακή σταθερότητα αναθεωρητισμός.

Είναι η κορυφή του παγόβουνου μιας προεργασίας απομυθοποίησης - αποκαθήλωσης του Κεμάλ Ατατούρκ και υποκατάστασής του ως συμβόλου του εκσυγχρονισμού με τον σουλτάνο και χαλίφη των μουσουλμάνων Αμπντούλ Χαμίτ (1876-1909), πιστού μουσουλμάνου και αυταρχικού μονάρχη που είχε πάρει την προσωνυμία «Ο τύραννος του Γιλδίζ».

Ο Αμπντούλ Χαμίτ είναι θέμα εκδηλώσεων και συνεδρίων και εξυμνητικών αναφορών από τον πρόεδρο της Βουλής και στενό συνεργάτη του Ερντογάν, Ισμαήλ Καχραμάν, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του ο Τούρκος δημοσιογράφος Μουσταφά Ακιόλ. Για τους κεμαλιστές ο Αμπντούλ Χαμίτ είναι συνώνυμο της παρακμής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ανάκτορο του Ντολμά Μπαχτσέ που χτίσθηκε με δάνεια ευρωπαϊκών τραπεζών την ταπεινωτική ήττα στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1876-7, την παραχώρηση της Κύπρου στη Βρετανία το 1878 και την κατάληψη της Βοσνίας Ερζεγοβίνης από την Αυστροουγγαρία την ίδια χρονιά, αλλά και τις συνεχείς παρεμβάσεις αποικιακού τύπου των Μεγάλων Δυνάμεων στα εσωτερικά της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Προσθέστε στα παραπάνω την ομοβροντία Ερντογάν για τη Λωζάνη και έχετε τη συνολική αποκαθήλωση όχι μόνον του κεμαλισμού, αλλά και του Κινήματος των Νεοτούρκων που με το πραξικόπημα του 1908 υποχρέωσαν τον Αμπντούλ Χαμίτ να παραχωρήσει σύνταγμα και τον επόμενο χρόνο τον εκθρόνισαν.

Το μήνυμα Ερντογάν έμμεσο, αλλά βαρύνον, είναι ότι το κίνημα των Νεοτούρκων και ο Κεμαλισμός είναι συνώνυμα της ήττας, του τέλους της αυτοκρατορίας, της παραίτησης της χώρας από τον κάθε περιφερειακό ρόλο, έρεισμα και επιρροή. Ο Αμπντούλ Χαμίτ δεν είναι ο πρώτος σουλτάνος που ανασύρεται από το ιστορικό παρελθόν για να συνδράμει τον Ερντογάν στην προσπάθειά του να διατυπώσει ένα νέο ισλαμικό - εθνικιστικό αφήγημα. Ο πρώτος σουλτάνος που νεκραναστήθηκε ήταν ο Σελίμ -το όνομά του δόθηκε στην τρίτη γέφυρα του Βοσπόρου που εγκαινιάστηκε πρόσφατα- που πέρασε στην Ιστορία ως ο πορθητής της Δαμασκού και της Ιερουσαλήμ τον 16ο αιώνα αλλά και ως ο σφαγέας των Σιιτών.

Μέχρι και το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15-7 ο Κεμάλ ήταν ταμπού για τον Ερντογάν. Σήμερα δεν επιχειρείται μια απομυθοποίηση και κριτική προσέγγιση του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας ανάλογη της πολιτικής της αποσταλινοποίησης που επεχείρησε ο Χρουστσόφ μετά το 1956, αλλά μία πλήρης αποκαθήλωση και ταυτόχρονη παλινόρθωση ως κυρίαρχης ιστορικής κληρονομιάς και νομιμότητας του σουλτάνου - χαλίφη.

Πηγή: Έθνος

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.