Γράφει ο Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος
Δημοσιογράφος-Αμυντικός αναλυτής
Ένα γεωπολιτικό φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρασία και δημιουργεί έντονη ανησυχία στις δυνάμεις που προσπαθούν να αποτρέψουν μια πιθανή κατάρρευση του αγγλοσαξονικού γεωγραφικού συστήματος ασφαλείας ανασχέσεως της ρωσικής ισχύος ή Rimland, κατά N. Spykman.
Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας βρίσκεται ενώπιον μιας ιστορικής αποφάσεως από την εξέλιξη της οποίας θα κριθεί εν πολλοίς η ειρήνη σε παγκόσμια κλίμακα. Πρόκειται για ένα μέγιστο και κρίσιμο γεωστρατηγικό ερώτημα, το οποίο αφορά στο εάν και κατά πόσον θα παρακινηθεί ή απλώς θα υποστηριχθεί από την Μόσχα, η γεωπολιτική αποστασία της Άγκυρας από την αγγλοσαξονική αμυντική αγκάλη, δηλαδή το ΝΑΤΟ.
Με πολύ απλά λόγια η Ρωσία βρίσκεται ενώπιον ενός διλλήματος, το οποίο ωστόσο επηρεάζει αμέσως και την δική της ασφάλεια αλλά και την παγκόσμια ειρήνη, καθώς καθίσταται ολοένα και περισσότερο πρόδηλη η τάση της Τουρκίας να αποκτήσει περισσότερη αυτονομία και ανεξαρτησία ξεφεύγοντας από την «μέγγενη» της επιτηρήσεως στην οποίαν την έχει υποβάλλει η Δύση.
Το ρωσικό Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο συνεδρίασε πρόσφατα υπό την προεδρία του Βλ. Πούτιν προκειμένου να εξετάσει τις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και στην Τουρκία, όπως ανακοινώθηκε από τα ΜΜΕ, εκτιμάται ότι ασχολήθηκε με την επανασυγκόλληση των ρωσο-τουρκικών σχέσεων, καθώς χθες (26/07) ανακοινώθηκε η αναβίωση του σχεδίου κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου (φ.α.), που έχει κωδικοποιηθεί ως Turkish Stream, εκ παραλλήλως με την συνέχιση της αποπερατώσεως του πρώτου τουρκικού πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου, το οποίο ως γνωστόν κατασκευάζεται με ρωσική τεχνική βοήθεια και σχέδια.
Προτού προβούμε σε εκτιμήσεις και συμπεράσματα, θα ήταν σκόπιμο να καταγράψουμε την κατάσταση εις την οποίαν έχει περιέλθει η ρωσική πλευρά, ώστε να γίνει περισσότερη κατανοητή η βαρύτητα και η δυσκολία ενός εγχειρήματος που θα οδηγούσε σε δυναμικές αντιδράσεις εκ μέρους των Αγγλοσαξόνων.
Η Ρωσική Ομοσπονδία βρίσκεται από το 2008 (σ.σ. Εισβολή στη Γεωργία) και ιδιαιτέρως μετά από τα γεγονότα στην Κριμαία και την Ουκρανία, σε κατάσταση κρίσεως με το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Η επιβολή κυρώσεων κατά της Μόσχας σε συνδυασμό με την στοχευμένη μείωση των τιμών των υδρογονανθράκων, καθώς και η στρατηγική αποκόψεως ή και αποθαρρύνσεως των χωρών της ΕΕ να προμηθευτούν ρωσικά ενεργειακά αγαθά (ιδίως φ.α.), έχουν προκαλέσει εμφανή και διακριβωμένα πλήγματα στην ρωσική οικονομία.
Καθώς η αγγλοσαξονική γεωστρατηγική έναντι της Μόσχας δείχνει ότι δεν διαφέρει ως προς τα εργαλεία και τις μεθόδους από την επιτυχή στρατηγική που εφαρμόστηκε κατά της Σοβιετικής Ενώσεως, είναι μάλλον σαφές ότι και αυτήν την φορά ο στόχος παραμένει ίδιος. Η απομείωση της ρωσικής ισχύος, όπως και η πρόκληση απωλειών σε όλα τα μέτωπα (σ.σ. Με επίκεντρο την ενέργεια, την γεωγραφική διαδρομή των αγωγών και την συνεχιζόμενη διαμάχη στην Ουκρανία) και δη στα διπλωματικά ώστε να βρεθεί σε ακόμη πιο δυσμενή θέση η Μόσχα, αποτελεί πάγιο, συνεχή και μη διαπραγματεύσιμο σκοπό της Αγγλοσαξονικής γεωστρατηγικής.
Οι επιλογές αντιδράσεως της Ρωσίας στο Θέατρο Επιχειρήσεων της ενέργειας και της οικονομίας, είναι περιορισμένες από την γεωγραφία, καθώς η Μόσχα συνεχίζει να πληρώνει ακριβά το τίμημα στρατηγικών σφαλμάτων του παρελθόντος, βάσει των οποίων δεν δόθηκε η απαραίτητη σημασία στην απόκτηση προσβάσεων στη θάλασσα (σ.σ. Η αξία της ναυτικής γεωγραφίας ήταν σαφώς παραμελημένη στους παρελθόντες Ρώσους/Σοβιετικούς ηγέτες με «θεαματικότερες» στιγμές την πώληση της Αλάσκας τον Οκτώβριο του 1867 στις ΗΠΑ και την τελική αποδοχή της Συμφωνίας της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945).
Οι Αγγλοσάξονες περιθωριοποιούν την Ρωσία εφαρμόζοντας μια τακτική η οποία θυμίζει τον Αθηναίο Στρατηγό Φορμίωνα, ο οποίος εκτέλεσε έναν εξαιρετικό ελιγμό κατά μιας μοίρας κορινθιακών πολεμικών κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου (429 π.Χ.) στο πλαίσιο του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 π.Χ.). Εκεί ο «πατήρ της ναυτικής τακτικής» προχώρησε σε έναν δυναμικό ελιγμό περικλείοντας τα πλοία των Κορινθίων και πλέοντας σε κυκλικό σχηματισμό…
(σ.σ. «Ο Φορμίων απάντησε ευφυώς στην εχθρική διάταξη, σχηματίζοντας έναν δεύτερο κύκλο, εξωτερικώς, ο οποίος αγκάλιαζε περιμετρικά τον εχθρικό… Οι Κορίνθιοι είχαν απορήσει… Οι κυκλικές κινήσεις του Αθηναϊκού Στόλου γύρω από την περίμετρο σταδιακώς εκτελούνταν με αυξημένη ταχύτητα και παράλληλα προσέγγιζαν την περίμετρο με τα εχθρικά πλοία, στενεύοντας τον κύκλο και μειώνοντας την απόσταση… οι Κορίνθιοι ενστικτωδώς ανάκρουαν, υποχωρούσαν… ο χώρος τους μειωνόταν συνεχώς, βλέποντας έναν κύκλο από πλοία να στριφογυρίζει και να έρχεται σιγά σιγά επάνω τους, με αποτέλεσμα τα πλοία να συγκρούονται μεταξύ τους»)[1].
Όπως γίνεται αντιληπτό την τακτική του Φορμίωνος εφαρμόζουν κατά της Ρωσίας (σ.σ. Στην θέση των Κορινθίων) οι ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τακτική επιχειρησιακού εκφοβισμού σε γεωπολιτικό επίπεδο με ευθύνη των Ρώσων, οι οποίοι επιλέγουν να οπισθοχωρούν λόγω αδυναμίας.
Ο Θουκυδίδης περιγράφει και το τέλος της ιδιόμορφης αυτής ναυτικής συγκρούσεως καθώς ο Φορμίων: «… Σε όλο αυτό το διάστημα παρατηρούσε τα πλοία του αντιπάλου Στόλου, που ολοένα περιορίζονταν και στριμώχνονταν και ανέμενε την κατάλληλη στιγμή που ο εωθινός άνεμος θα έπνεε στην περιοχή από τον κόλπο… όταν άρχισε να πνέει η κατάσταση χειροτέρεψε για τους Κορινθίους» [2].
Το τέλος της ναυμαχίας προέκυψε από την καταρράκωση του ηθικού που επήλθε από την σύγχυση την οποίαν επέφεραν οι αποφασιστικές και δυναμικές κινήσεις των Αθηναίων, καθώς τότε ο Φορμίων επιτέθηκε κερδίζοντας περιφανή νίκη. Οι Αγγλοσάξονες αναμένουν τον «εωθινό άνεμο» προκειμένου να προκαλέσουν όπως και στη Ναύπακτο την τελική ήττα κατά των αντιπάλων τους, οι οποίοι εάν συνεχίσουν να αντιδρούν όπως οι Κορίνθιοι, τότε θα οδηγηθούν σε σύγχυση, διάσπαση και στην ήττα.
Επειδή όπως προαναφέραμε οι ΗΠΑ λειτουργούν ως κλασσική ναυτική δύναμη με επιθετικό πνεύμα εκμεταλλευόμενες την περίσσεια ισχύος τους με αιχμή του δόρατος τις Ένοπλες Δυνάμεις – η οποία αναπαριστάται εμβληματικώς με τις 11 Ομάδες Κρούσεως Αεροπλανοφόρων (Carrier Strike Groups) – και αξιοποιώντας το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι αποτελούν την μοναδική πραγματικώς περιφερειακή δύναμη, η οποία κυριαρχεί στον γεωγραφικό χώρο της Αμερικανικής Ηπείρου (Βόρεια, Κεντρική, Νότια Αμερική), η αγγλοσαξονική γεωστρατηγική στηρίζεται σε μια σειρά «ακλόνητων» σημείων υψηλότατης γεωστρατηγικής αξίας, τα οποία εμπεριέχονται εντός του δακτυλίου ανασχέσεως (Rimland).
Η χερσόνησος της Ανατολίας μαζί με την Ανατολική Θράκη και τα συμπεριλαμβανόμενα σημεία κλειδιά για τη ναυτική γεωγραφία, δηλαδή του Βοσπόρου, της Θαλάσσης του Μαρμαρά και των Στενών των Δαρδανελίων, συγκροτούν μια ενιαία γεωγραφική ενότητα, η οποία βρίσκεται υπό την τουρκική κυριαρχία και ελέγχεται μέσω της υπαγωγής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Άρα όπως είναι γνωστό «τοις πάσι» η αξία της Τουρκίας ως συμμάχου και εταίρου εξαρτάται ευθέως από την ικανότητα και την θέλησή της να συνεχίζει να επιτελεί το έργο της ανασχέσεως της ρωσικής ισχύος μέσω της απαγορεύσεως χρησιμοποιήσεως του εδάφους της υπέρ των ρωσικών συμφερόντων.
Όμως όπως έχει αποδειχθεί από την πρόσφατη ιστορία, η Τουρκία «διέσπασε» την Rimland αποδεχόμενη την ρωσική πρόταση μεταφοράς ενεργειακών προϊόντων όχι μόνον για εσωτερική κατανάλωση, αλλά κυρίως με σκοπό την χρήση της τουρκικής γεωγραφίας προκειμένου να καταστήσει τις ευρωπαϊκές χώρες «ομήρους και εξαρτημένες από την ρωσική ενέργεια» όπως συχνότατα επαναλαμβάνουν Αμερικανοί κυβερνητικοί και μη παράγοντες.
Έως εδώ η τουρκική «μικρή αποστασία» θα μπορούσε να συγχωρηθεί λόγω της γεωστρατηγικής αξίας και επειδή το καθεστώς Ερντογάν μπορούσε να παραπλανά την Δύση με την σαγηνευτική του πρόταση για ένα ισλαμικό σύστημα διακυβερνήσεως, το οποίο θα σεβόταν και θα εφάρμοζε την Δημοκρατία. Η κατάσταση εξελίχθηκε διαφορετικώς καθώς από την εποχή του Β΄ Πολέμου στον Κόλπο (2003), όπου σημειώθηκε η πρώτη σοβαρή ρήξη μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ λόγω της αρνήσεως παραχωρήσεως τουρκικού εδάφους ως βάσεως εξορμήσεως κατά του Ιράκ (σ.σ. λόγω των Κούρδων), έως την στάση που τήρησε το νέο-οθωμανικό καθεστώς – αντιστρατευόμενο εκ νέου τα γεωπολιτικά συμφέροντα των Αγγλοσαξόνων – στο πλαίσιο της Αραβικής Ανοίξεως (2008) και τα συμβάντα σε Αίγυπτο και Συρία – την αντι-ισραηλινή ρητορική και το επεισόδιο του Mavi Marmara (2010) μέχρι και την απαράδεκτη κατασταλτική δράση την οποίαν επέδειξε στα γεγονότα στο πάρκο Γκεζί (2013), κατέστη σαφές ότι η απόκλιση μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκύρας ήταν σημαντική.
Οι νέο-οθωμανοί Ερντογάν και Νταβούτογλου έδειξαν ιδιαίτερο ζήλο – έως ότου απεκαλύφθησαν επιτέλους – όχι στο να οικοδομήσουν μια δημοκρατική αλλά μια ισλαμιστική (σ.σ. Με τάσεις και οράματα πανισλαμιστικά και παντουρκικά) διακυβέρνηση, εξουδετερώνοντας όλους τους δυνητικούς αντιπάλους ακόμη και εάν επρόκειτο για πρώην συμμάχους όπως ο Φετ. Γκιουλέν.
Η κατάσταση περιεπλάκη ακόμη περισσότερο με την υποστήριξη των Κούρδων από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ και ιδιαιτέρως στο ακανθώδες και ζωτικής σημασίας ζήτημα των Κούρδων της Βορείου Συρίας και της προοπτικής συγκροτήσεως μιας δεύτερης μετά από το Ιράκ κρατικής οντότητας. Η έκρηξη του πραξικοπήματος θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως η πέτρα που έπεσε πάνω στο ήδη ξεχειλισμένο ποτήρι, το οποίο και έθραυσε! Από τα προαναφερόμενα διακρίνεται η εφαρμογή της ιδίας τακτικής του Φορμίωνος και έναντι της Τουρκίας…
Ρωσία και Τουρκία διαπίστωσαν ότι παρά τις πολλές διαφορές η γεωγραφία τους έχει καταδικάσει να έχουν η μια την ανάγκη της άλλης, εφόσον – και αυτό είναι το κρίσιμο σημείο – πιέζονται στρατηγικώς από την ίδια δύναμη. Άρα θα μπορούσε να συμπεράνει κανείς ότι η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών θα πρέπει να ακολουθεί την τάση της συνεχούς αναβαθμίσεως και μάλιστα σε πολλαπλά επίπεδα.
Ωστόσο, η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ και η εγωιστική αθλιότητα την οποίαν επέδειξε το ισλαμιστικό καθεστώς του Ερντογάν και του μέντορος αυτού Νταβούτογλου έναντι της Μόσχας, ψαλίδισαν τις προσδοκίες. Η εν πολλοίς ωφελημένη από την Ρωσία, ο επιτήδειος ουδέτερος του Β΄ΠΠ, η χώρα η οποία θρέφει όνειρα για το ισλαμιστικό χαλιφάτο, ήθελε – και αυτό επεδίωξε (σ.σ. Όπως υποστήριξε ο γράφων σε σχετικό άρθρο [3]) με την κατάρριψη τον περασμένο Νοέμβριο – να καταστήσει σαφές στην Μόσχα με όρους γεωπολιτικούς ότι ήταν ισότιμος με εκείνην εταίρος.
Σήμερα η Τουρκία θεωρεί, ότι το πραξικόπημα υποκινήθηκε από άλλες δυνάμεις, έχοντας κατηγορήσει ευθέως τις ΗΠΑ και επειδή χρησιμοποιεί πληθυντικό προφανώς να σκιαγραφεί σκοπίμως και το Ισραήλ. Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας σοβαρής ενδοσυμμαχικής κρίσεως τελείως διαφορετικής βαρύτητος με εκείνην που προκλήθηκε μεταξύ Αθηνών και Ουάσιγκτον, μετά από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 (Αττίλας 1 επί Δικτατορίας και Αττίλας 2 επί Δημοκρατίας).
Η ελληνική αντίδραση να θυμηθούμε πως ήταν η έξοδος από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ επέβαλλαν εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, η οποία σημειωτέον ενήργησε αφυπνιστικώς για τους Τούρκους σχεδιαστές (στρατιωτικούς και πολιτικούς), οι οποίοι μετέβαλλαν άρδην τις στρατηγικές τους προτεραιότητες προκειμένου να μην βρεθούν ξανά ενωπίον μιας αντιστοίχου δυσμενούς καταστάσεως (σ.σ. Αυτή η επίτευξης αυτοδυναμίας και ανεξαρτησίας των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό, πιστώνεται στην διακυβέρνηση Ερντογάν-Νταβούτογλου).
Ποια μπορεί να είναι η τουρκική επόμενη κίνηση απασχολεί σήμερα πολλούς αναλυτές ανά την υφήλιο. Η εκτίμησή μου είναι ότι ο Ερντογάν συζητώντας με τον Πούτιν – τον οποίον και θαυμάζει ως ηγέτη – δεν τοποθετεί στην άκρη την λογική και τη ρεαλιστική πραγματικότητα των εξαρτήσεων και των άλλων δεσμών, μέσω των οποίων κυριολεκτικώς παραμένει καρφωμένος εντός της «φυλακής» Rimland. Ούτε άλλωστε ο Ρώσος πρόεδρος παραγνωρίζει την σοβαρότητα της τρεχούσης καταστάσεως.
Ο Ερντογάν εκτιμάται ότι θα διαπραγματευθεί εκ παραλλήλως με τις ΗΠΑ (αλλά και με την Ρωσία) σε δύο επίπεδα. Με την Ουάσινγκτον ως εξής:
α) Ζητώντας περισσότερη ελευθερία και ανεξαρτησία από την Δύση, ως αντίδοτο στην φθοροποιό κριτική την οποία του ασκεί και θεωρώντας ότι οι ΗΠΑ οφείλουν να καταβάλλουν κάποιο τίμημα (σ.σ. Παράδοση Γκιουλέν) ως αντιστάθμισμα της αποδοκιμασίας εκ μέρους του της κατηγορίας περί υποκινούμενου πραξικοπήματος.
Επίσης εκτιμάται, ότι θα ζητήσει την πλήρη επανένταξή του στις δομές της – έως τώρα απορριπτέας λόγω μη ταυτίσεως συμφερόντων – αγγλοσαξονικής γεωπολιτικής, την ένταξη στην ΕΕ, ζητώντας πάλι ως αντίτιμο την επίλυση του κυπριακού συμφώνως με τα τουρκικά συμφέροντα και την μεταφορά του ισραηλινού φ.α. μέσω αγωγού και από εκεί στην ΕΕ. Δηλαδή το πρώτο σκέλος εκτιμάται ότι θα ζητά την διαγραφή τους συγκρουσιακού παρελθόντος με τους Αγγλοσάξονες και το Ισραήλ και την ανάδειξή του χωρίς δεσμεύσεις στην κυρίαρχη δύναμη της περιοχής,
β) Προκαλώντας τους Αγγλοσάξονες με την κατηγορία ότι επιδίωξαν την ανατροπή του και ως αντίδραση σε αυτήν την υπονομευτική πολιτική, να προχωρήσει μονομερώς σε ακόμη πιο σημαντικές συμφωνίες με την Ρωσία, όπως για παράδειγμα στην κατασκευή του Turkish Stream, ακόμη και να ξεκινήσει για λόγους εντυπώσεων συζητήσεις με απώτερο στόχο την ένταξη στην Ευρασιατική Ένωση και με το επιχείρημα ότι η ΕΕ/Δύση έχουν απορρίψει επανειλημμένως την Τουρκία. Υπενθυμίζεται, ότι η Τουρκία μετά από ρωσική πρόταση μετέχει (2012) ως Dialogue Partner στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης, με τον οποίον εκτιμάται ότι θα αναβαθμίσει το καθεστώς συνεργασίας.
Η Τουρκία αναγνωρίζοντας ότι διακυβεύονται ζωτικά εθνικά της συμφέροντα και μελετώντας τις συνέπειες που υπέστη η Ελλάδα όταν απεσύρθη από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, εκτιμάται ότι δεν θα επιχειρήσει να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Η τουρκική ηγεσία γνωρίζει επίσης ότι τα όρια αντιδράσεως της Δύσεως σε απόφαση αποδεσμεύσεώς της από το ΝΑΤΟ, δηλαδή μια γεωπολιτική αποστασία, θα υπερβούν κάθε παγκόσμιο προηγούμενο και θα είναι άκρως επιβλαβή για την χώρα.
Ωστόσο δεν διαλάθει της προσοχής του Ερντογάν και των συμβούλων του (σ.σ. Ο Νταβούτογλου στο παρασκήνιο παραμένει ενεργός) ένα άλλο ομοίως αδιαμφισβήτητο γεγονός. Η προτεσταντική αγγλοσαξονική Δύση διακατέχεται από τιμωρητική διάθεση έναντι της ισλαμιστικής νέο-οθωμανικής τουρκικής ηγεσίας. Εκτιμάται ότι στο προσεχές μέλλον ο πέλεκυς της Νεμέσεως θα πέσει εκ νέου με άλλη πιθανότατα μορφή επί του καθεστώτος που οικοδομεί ο Ερντογάν.
Ο φόβος μιας γενικευμένης κουρδικής εξεγέρσεως, της συγκροτήσεως νέου κουρδικού κράτους στην Συρία (σ.σ. Όλα δημιουργήματα της αναθεωρητικής αγγλοσαξονικής γεωστρατηγικής με στόχο τον επανακαθορισμό των συνόρων) και η πιθανή άρνηση της Δύσεως να αποδεχθεί τις τουρκικές απαιτήσεις που μόνον τιμωρία αλλά μάλλον επιβράβευση θα θυμίζουν, εκτιμάται ότι δημιουργούν σοβαρά εμπόδια στην ελεύθερη έκφραση της ζητούμενης πολιτικής εκ μέρους της Τουρκίας. Η κλεψύδρα τρέχει σε βάρος του Τούρκου προέδρου και οι Αγγλοσάξονες επιθυμούν απλώς την εξουδετέρωσή του.
Ο Ρώσος πρόεδρος εκτιμάται ότι θα σκεφθεί πολύ σοβαρά με συναίσθηση της ιστορικής ευθύνης, ότι εάν ο Ερντογάν γνωρίζοντας ότι θα πιεστεί να αποσυρθεί, αποφασίσει να αντιδράσει και να γίνει αποστάτης, τότε θα πρέπει όχι απλώς να τον δεχθεί στην Ευρασιατική Ένωση, αλλά και να τον προστατέψει μαζί με την Τουρκία και να εγγυηθεί την ασφάλειά της έναντι οιασδήποτε απειλής. Αυτό θα δημιουργήσει κλίμα που θα επαναφέρει ιστορικές μνήμες διηπειρωτικών συγκρούσεων. Ο πρόεδρος Πούτιν θα πρέπει να μπορεί να στηρίξει την τουρκική αποστασία και να πολεμήσει εάν χρειαστεί για να την περιφρουρήσει.
Η Ρωσία όπως και η Τουρκία περισφίγγονται από τις επιθετικές τακτικές που εφαρμόζει εναντίον τους ο γεωπολιτικός Φορμίων. Στην Τουρκία εξερράγη πραξικόπημα, η Ρωσία αντιμετωπίζει το πρόβλημα μιας πιθανής αναφλέξεως στην Ουκρανία που πιθανότατα να πυροδοτήσει απρόβλεπτες εξελίξεις, καθώς η στάση της Πολωνίας αλλά και των Βαλτικών Χωρών παραμένει ιστορικώς και γεωστρατηγικώς βαθιά αντιρωσική (σ.σ. Και επιβεβαιώθηκε από την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής στην Βαρσοβία).
Συμπερασματικώς, εκτιμάται ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να κερδίσει χρόνο – με την οπή της κλεψύδρας να μεγαλώνει με υπαιτιότητα των Αγγλοσαξόνων – ώστε να ισχυροποιηθεί ακόμη περισσότερο. Σε αυτό το διάστημα – έως το Φθινόπωρο όπου αναμένεται να υλοποιηθεί η μετάβαση σε ένα προεδρικό σύστημα με ενισχυμένες εξουσίες – θα επιχειρήσει να ολοκληρώσει τις εκκαθαρίσεις στις ΤΕΔ και να ελαχιστοποιήσει την επιρροή που ασκούν πάσης φύσεως αντίπαλοί του με πρόσχημα την εξουδετέρωση απειλή της «παράλληλης δομής» του Γκιουλέν.
Το συγκεκριμένο σχέδιο εκτιμάται ότι θα μπορούσε να επικεντρωθεί επί τριών αξόνων: α) Στον πλήρη έλεγχο των δομών εξουσίας, της Δικαιοσύνης, της Αστυνομίας και ιδίως των ΤΕΔ ώστε να ελαχιστοποιηθεί η αντίδρασή τους εάν η Τουρκία εξετάσει το ενδεχόμενο πλήρους ή μερικής αποχωρήσεως από τις δυτικές δομές, β) στην εξάλειψη της εναλλακτικής λύσεως που μάλλον να συνεχίζει να αποτελεί ο Γκιουλέν, ως αντικαταστάτης του Ερντογάν μετά από την πιθανή εξουδετέρωση του τελευταίου και γ) στην διατήρηση μιας θερμής, θερμότατης επαφής με την Ρωσική Ομοσπονδία ως αντίβαρο-εχέγγυο της διατηρήσεως του καθεστώτος, η οποία πιθανότατα να επεκταθεί και σε άλλους τομείς.
Ο πρόεδρος Πούτιν εκτιμάται ότι ίσως αναγκασθεί να ξεκαθαρίσει εγκαίρως την θέση του έναντι του Ερντογάν, της Τουρκίας και των Αγγλοσαξόνων γενικότερα. Από την στάση που θα επιλέξει να τηρήσει και κυρίως από το πόσο έχει συνηθίσει «αναγκασμένος να υποχωρεί όσο του επιβάλλει η αδυναμία του» να καθίσταται Κορίνθιος και Μήλιος ταυτοχρόνως, είτε θα οδηγηθεί (σ.σ. Όπως και ο Ερντογάν) σε κάποια μορφής συμφωνία ή σε πλήρη ρήξη με την Δύση. Η ώρα του εωθινού ανέμου πλησιάζει και αυτό είναι γνωστό στην Ουάσιγκτον αλλά και στην Μόσχα όπως και στην Άγκυρα….
[1] Κ.Ε. Ιωαννίδου, Τριήρης, Τακτική και Επιχειρησιακό Περιβάλλον στην αρχαία Ελλάδα, Αθήνα, Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού, 2016, σσ.146-147.
[2] Θουκυδίδου, Ιστορίαι, Β 83-84.
[3] http://www.defence-point.gr/news/?p=142043
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσιογράφος-Αμυντικός αναλυτής
Ένα γεωπολιτικό φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρασία και δημιουργεί έντονη ανησυχία στις δυνάμεις που προσπαθούν να αποτρέψουν μια πιθανή κατάρρευση του αγγλοσαξονικού γεωγραφικού συστήματος ασφαλείας ανασχέσεως της ρωσικής ισχύος ή Rimland, κατά N. Spykman.
Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας βρίσκεται ενώπιον μιας ιστορικής αποφάσεως από την εξέλιξη της οποίας θα κριθεί εν πολλοίς η ειρήνη σε παγκόσμια κλίμακα. Πρόκειται για ένα μέγιστο και κρίσιμο γεωστρατηγικό ερώτημα, το οποίο αφορά στο εάν και κατά πόσον θα παρακινηθεί ή απλώς θα υποστηριχθεί από την Μόσχα, η γεωπολιτική αποστασία της Άγκυρας από την αγγλοσαξονική αμυντική αγκάλη, δηλαδή το ΝΑΤΟ.
Με πολύ απλά λόγια η Ρωσία βρίσκεται ενώπιον ενός διλλήματος, το οποίο ωστόσο επηρεάζει αμέσως και την δική της ασφάλεια αλλά και την παγκόσμια ειρήνη, καθώς καθίσταται ολοένα και περισσότερο πρόδηλη η τάση της Τουρκίας να αποκτήσει περισσότερη αυτονομία και ανεξαρτησία ξεφεύγοντας από την «μέγγενη» της επιτηρήσεως στην οποίαν την έχει υποβάλλει η Δύση.
Το ρωσικό Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο συνεδρίασε πρόσφατα υπό την προεδρία του Βλ. Πούτιν προκειμένου να εξετάσει τις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και στην Τουρκία, όπως ανακοινώθηκε από τα ΜΜΕ, εκτιμάται ότι ασχολήθηκε με την επανασυγκόλληση των ρωσο-τουρκικών σχέσεων, καθώς χθες (26/07) ανακοινώθηκε η αναβίωση του σχεδίου κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου (φ.α.), που έχει κωδικοποιηθεί ως Turkish Stream, εκ παραλλήλως με την συνέχιση της αποπερατώσεως του πρώτου τουρκικού πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου, το οποίο ως γνωστόν κατασκευάζεται με ρωσική τεχνική βοήθεια και σχέδια.
Προτού προβούμε σε εκτιμήσεις και συμπεράσματα, θα ήταν σκόπιμο να καταγράψουμε την κατάσταση εις την οποίαν έχει περιέλθει η ρωσική πλευρά, ώστε να γίνει περισσότερη κατανοητή η βαρύτητα και η δυσκολία ενός εγχειρήματος που θα οδηγούσε σε δυναμικές αντιδράσεις εκ μέρους των Αγγλοσαξόνων.
Η Ρωσική Ομοσπονδία βρίσκεται από το 2008 (σ.σ. Εισβολή στη Γεωργία) και ιδιαιτέρως μετά από τα γεγονότα στην Κριμαία και την Ουκρανία, σε κατάσταση κρίσεως με το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Η επιβολή κυρώσεων κατά της Μόσχας σε συνδυασμό με την στοχευμένη μείωση των τιμών των υδρογονανθράκων, καθώς και η στρατηγική αποκόψεως ή και αποθαρρύνσεως των χωρών της ΕΕ να προμηθευτούν ρωσικά ενεργειακά αγαθά (ιδίως φ.α.), έχουν προκαλέσει εμφανή και διακριβωμένα πλήγματα στην ρωσική οικονομία.
Καθώς η αγγλοσαξονική γεωστρατηγική έναντι της Μόσχας δείχνει ότι δεν διαφέρει ως προς τα εργαλεία και τις μεθόδους από την επιτυχή στρατηγική που εφαρμόστηκε κατά της Σοβιετικής Ενώσεως, είναι μάλλον σαφές ότι και αυτήν την φορά ο στόχος παραμένει ίδιος. Η απομείωση της ρωσικής ισχύος, όπως και η πρόκληση απωλειών σε όλα τα μέτωπα (σ.σ. Με επίκεντρο την ενέργεια, την γεωγραφική διαδρομή των αγωγών και την συνεχιζόμενη διαμάχη στην Ουκρανία) και δη στα διπλωματικά ώστε να βρεθεί σε ακόμη πιο δυσμενή θέση η Μόσχα, αποτελεί πάγιο, συνεχή και μη διαπραγματεύσιμο σκοπό της Αγγλοσαξονικής γεωστρατηγικής.
Οι επιλογές αντιδράσεως της Ρωσίας στο Θέατρο Επιχειρήσεων της ενέργειας και της οικονομίας, είναι περιορισμένες από την γεωγραφία, καθώς η Μόσχα συνεχίζει να πληρώνει ακριβά το τίμημα στρατηγικών σφαλμάτων του παρελθόντος, βάσει των οποίων δεν δόθηκε η απαραίτητη σημασία στην απόκτηση προσβάσεων στη θάλασσα (σ.σ. Η αξία της ναυτικής γεωγραφίας ήταν σαφώς παραμελημένη στους παρελθόντες Ρώσους/Σοβιετικούς ηγέτες με «θεαματικότερες» στιγμές την πώληση της Αλάσκας τον Οκτώβριο του 1867 στις ΗΠΑ και την τελική αποδοχή της Συμφωνίας της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945).
Οι Αγγλοσάξονες περιθωριοποιούν την Ρωσία εφαρμόζοντας μια τακτική η οποία θυμίζει τον Αθηναίο Στρατηγό Φορμίωνα, ο οποίος εκτέλεσε έναν εξαιρετικό ελιγμό κατά μιας μοίρας κορινθιακών πολεμικών κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου (429 π.Χ.) στο πλαίσιο του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 π.Χ.). Εκεί ο «πατήρ της ναυτικής τακτικής» προχώρησε σε έναν δυναμικό ελιγμό περικλείοντας τα πλοία των Κορινθίων και πλέοντας σε κυκλικό σχηματισμό…
(σ.σ. «Ο Φορμίων απάντησε ευφυώς στην εχθρική διάταξη, σχηματίζοντας έναν δεύτερο κύκλο, εξωτερικώς, ο οποίος αγκάλιαζε περιμετρικά τον εχθρικό… Οι Κορίνθιοι είχαν απορήσει… Οι κυκλικές κινήσεις του Αθηναϊκού Στόλου γύρω από την περίμετρο σταδιακώς εκτελούνταν με αυξημένη ταχύτητα και παράλληλα προσέγγιζαν την περίμετρο με τα εχθρικά πλοία, στενεύοντας τον κύκλο και μειώνοντας την απόσταση… οι Κορίνθιοι ενστικτωδώς ανάκρουαν, υποχωρούσαν… ο χώρος τους μειωνόταν συνεχώς, βλέποντας έναν κύκλο από πλοία να στριφογυρίζει και να έρχεται σιγά σιγά επάνω τους, με αποτέλεσμα τα πλοία να συγκρούονται μεταξύ τους»)[1].
Όπως γίνεται αντιληπτό την τακτική του Φορμίωνος εφαρμόζουν κατά της Ρωσίας (σ.σ. Στην θέση των Κορινθίων) οι ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τακτική επιχειρησιακού εκφοβισμού σε γεωπολιτικό επίπεδο με ευθύνη των Ρώσων, οι οποίοι επιλέγουν να οπισθοχωρούν λόγω αδυναμίας.
Ο Θουκυδίδης περιγράφει και το τέλος της ιδιόμορφης αυτής ναυτικής συγκρούσεως καθώς ο Φορμίων: «… Σε όλο αυτό το διάστημα παρατηρούσε τα πλοία του αντιπάλου Στόλου, που ολοένα περιορίζονταν και στριμώχνονταν και ανέμενε την κατάλληλη στιγμή που ο εωθινός άνεμος θα έπνεε στην περιοχή από τον κόλπο… όταν άρχισε να πνέει η κατάσταση χειροτέρεψε για τους Κορινθίους» [2].
Το τέλος της ναυμαχίας προέκυψε από την καταρράκωση του ηθικού που επήλθε από την σύγχυση την οποίαν επέφεραν οι αποφασιστικές και δυναμικές κινήσεις των Αθηναίων, καθώς τότε ο Φορμίων επιτέθηκε κερδίζοντας περιφανή νίκη. Οι Αγγλοσάξονες αναμένουν τον «εωθινό άνεμο» προκειμένου να προκαλέσουν όπως και στη Ναύπακτο την τελική ήττα κατά των αντιπάλων τους, οι οποίοι εάν συνεχίσουν να αντιδρούν όπως οι Κορίνθιοι, τότε θα οδηγηθούν σε σύγχυση, διάσπαση και στην ήττα.
Επειδή όπως προαναφέραμε οι ΗΠΑ λειτουργούν ως κλασσική ναυτική δύναμη με επιθετικό πνεύμα εκμεταλλευόμενες την περίσσεια ισχύος τους με αιχμή του δόρατος τις Ένοπλες Δυνάμεις – η οποία αναπαριστάται εμβληματικώς με τις 11 Ομάδες Κρούσεως Αεροπλανοφόρων (Carrier Strike Groups) – και αξιοποιώντας το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι αποτελούν την μοναδική πραγματικώς περιφερειακή δύναμη, η οποία κυριαρχεί στον γεωγραφικό χώρο της Αμερικανικής Ηπείρου (Βόρεια, Κεντρική, Νότια Αμερική), η αγγλοσαξονική γεωστρατηγική στηρίζεται σε μια σειρά «ακλόνητων» σημείων υψηλότατης γεωστρατηγικής αξίας, τα οποία εμπεριέχονται εντός του δακτυλίου ανασχέσεως (Rimland).
Η χερσόνησος της Ανατολίας μαζί με την Ανατολική Θράκη και τα συμπεριλαμβανόμενα σημεία κλειδιά για τη ναυτική γεωγραφία, δηλαδή του Βοσπόρου, της Θαλάσσης του Μαρμαρά και των Στενών των Δαρδανελίων, συγκροτούν μια ενιαία γεωγραφική ενότητα, η οποία βρίσκεται υπό την τουρκική κυριαρχία και ελέγχεται μέσω της υπαγωγής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Άρα όπως είναι γνωστό «τοις πάσι» η αξία της Τουρκίας ως συμμάχου και εταίρου εξαρτάται ευθέως από την ικανότητα και την θέλησή της να συνεχίζει να επιτελεί το έργο της ανασχέσεως της ρωσικής ισχύος μέσω της απαγορεύσεως χρησιμοποιήσεως του εδάφους της υπέρ των ρωσικών συμφερόντων.
Όμως όπως έχει αποδειχθεί από την πρόσφατη ιστορία, η Τουρκία «διέσπασε» την Rimland αποδεχόμενη την ρωσική πρόταση μεταφοράς ενεργειακών προϊόντων όχι μόνον για εσωτερική κατανάλωση, αλλά κυρίως με σκοπό την χρήση της τουρκικής γεωγραφίας προκειμένου να καταστήσει τις ευρωπαϊκές χώρες «ομήρους και εξαρτημένες από την ρωσική ενέργεια» όπως συχνότατα επαναλαμβάνουν Αμερικανοί κυβερνητικοί και μη παράγοντες.
Έως εδώ η τουρκική «μικρή αποστασία» θα μπορούσε να συγχωρηθεί λόγω της γεωστρατηγικής αξίας και επειδή το καθεστώς Ερντογάν μπορούσε να παραπλανά την Δύση με την σαγηνευτική του πρόταση για ένα ισλαμικό σύστημα διακυβερνήσεως, το οποίο θα σεβόταν και θα εφάρμοζε την Δημοκρατία. Η κατάσταση εξελίχθηκε διαφορετικώς καθώς από την εποχή του Β΄ Πολέμου στον Κόλπο (2003), όπου σημειώθηκε η πρώτη σοβαρή ρήξη μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ λόγω της αρνήσεως παραχωρήσεως τουρκικού εδάφους ως βάσεως εξορμήσεως κατά του Ιράκ (σ.σ. λόγω των Κούρδων), έως την στάση που τήρησε το νέο-οθωμανικό καθεστώς – αντιστρατευόμενο εκ νέου τα γεωπολιτικά συμφέροντα των Αγγλοσαξόνων – στο πλαίσιο της Αραβικής Ανοίξεως (2008) και τα συμβάντα σε Αίγυπτο και Συρία – την αντι-ισραηλινή ρητορική και το επεισόδιο του Mavi Marmara (2010) μέχρι και την απαράδεκτη κατασταλτική δράση την οποίαν επέδειξε στα γεγονότα στο πάρκο Γκεζί (2013), κατέστη σαφές ότι η απόκλιση μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκύρας ήταν σημαντική.
Οι νέο-οθωμανοί Ερντογάν και Νταβούτογλου έδειξαν ιδιαίτερο ζήλο – έως ότου απεκαλύφθησαν επιτέλους – όχι στο να οικοδομήσουν μια δημοκρατική αλλά μια ισλαμιστική (σ.σ. Με τάσεις και οράματα πανισλαμιστικά και παντουρκικά) διακυβέρνηση, εξουδετερώνοντας όλους τους δυνητικούς αντιπάλους ακόμη και εάν επρόκειτο για πρώην συμμάχους όπως ο Φετ. Γκιουλέν.
Η κατάσταση περιεπλάκη ακόμη περισσότερο με την υποστήριξη των Κούρδων από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ και ιδιαιτέρως στο ακανθώδες και ζωτικής σημασίας ζήτημα των Κούρδων της Βορείου Συρίας και της προοπτικής συγκροτήσεως μιας δεύτερης μετά από το Ιράκ κρατικής οντότητας. Η έκρηξη του πραξικοπήματος θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως η πέτρα που έπεσε πάνω στο ήδη ξεχειλισμένο ποτήρι, το οποίο και έθραυσε! Από τα προαναφερόμενα διακρίνεται η εφαρμογή της ιδίας τακτικής του Φορμίωνος και έναντι της Τουρκίας…
Ρωσία και Τουρκία διαπίστωσαν ότι παρά τις πολλές διαφορές η γεωγραφία τους έχει καταδικάσει να έχουν η μια την ανάγκη της άλλης, εφόσον – και αυτό είναι το κρίσιμο σημείο – πιέζονται στρατηγικώς από την ίδια δύναμη. Άρα θα μπορούσε να συμπεράνει κανείς ότι η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών θα πρέπει να ακολουθεί την τάση της συνεχούς αναβαθμίσεως και μάλιστα σε πολλαπλά επίπεδα.
Ωστόσο, η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ και η εγωιστική αθλιότητα την οποίαν επέδειξε το ισλαμιστικό καθεστώς του Ερντογάν και του μέντορος αυτού Νταβούτογλου έναντι της Μόσχας, ψαλίδισαν τις προσδοκίες. Η εν πολλοίς ωφελημένη από την Ρωσία, ο επιτήδειος ουδέτερος του Β΄ΠΠ, η χώρα η οποία θρέφει όνειρα για το ισλαμιστικό χαλιφάτο, ήθελε – και αυτό επεδίωξε (σ.σ. Όπως υποστήριξε ο γράφων σε σχετικό άρθρο [3]) με την κατάρριψη τον περασμένο Νοέμβριο – να καταστήσει σαφές στην Μόσχα με όρους γεωπολιτικούς ότι ήταν ισότιμος με εκείνην εταίρος.
Σήμερα η Τουρκία θεωρεί, ότι το πραξικόπημα υποκινήθηκε από άλλες δυνάμεις, έχοντας κατηγορήσει ευθέως τις ΗΠΑ και επειδή χρησιμοποιεί πληθυντικό προφανώς να σκιαγραφεί σκοπίμως και το Ισραήλ. Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας σοβαρής ενδοσυμμαχικής κρίσεως τελείως διαφορετικής βαρύτητος με εκείνην που προκλήθηκε μεταξύ Αθηνών και Ουάσιγκτον, μετά από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 (Αττίλας 1 επί Δικτατορίας και Αττίλας 2 επί Δημοκρατίας).
Η ελληνική αντίδραση να θυμηθούμε πως ήταν η έξοδος από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ επέβαλλαν εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, η οποία σημειωτέον ενήργησε αφυπνιστικώς για τους Τούρκους σχεδιαστές (στρατιωτικούς και πολιτικούς), οι οποίοι μετέβαλλαν άρδην τις στρατηγικές τους προτεραιότητες προκειμένου να μην βρεθούν ξανά ενωπίον μιας αντιστοίχου δυσμενούς καταστάσεως (σ.σ. Αυτή η επίτευξης αυτοδυναμίας και ανεξαρτησίας των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό, πιστώνεται στην διακυβέρνηση Ερντογάν-Νταβούτογλου).
Ποια μπορεί να είναι η τουρκική επόμενη κίνηση απασχολεί σήμερα πολλούς αναλυτές ανά την υφήλιο. Η εκτίμησή μου είναι ότι ο Ερντογάν συζητώντας με τον Πούτιν – τον οποίον και θαυμάζει ως ηγέτη – δεν τοποθετεί στην άκρη την λογική και τη ρεαλιστική πραγματικότητα των εξαρτήσεων και των άλλων δεσμών, μέσω των οποίων κυριολεκτικώς παραμένει καρφωμένος εντός της «φυλακής» Rimland. Ούτε άλλωστε ο Ρώσος πρόεδρος παραγνωρίζει την σοβαρότητα της τρεχούσης καταστάσεως.
Ο Ερντογάν εκτιμάται ότι θα διαπραγματευθεί εκ παραλλήλως με τις ΗΠΑ (αλλά και με την Ρωσία) σε δύο επίπεδα. Με την Ουάσινγκτον ως εξής:
α) Ζητώντας περισσότερη ελευθερία και ανεξαρτησία από την Δύση, ως αντίδοτο στην φθοροποιό κριτική την οποία του ασκεί και θεωρώντας ότι οι ΗΠΑ οφείλουν να καταβάλλουν κάποιο τίμημα (σ.σ. Παράδοση Γκιουλέν) ως αντιστάθμισμα της αποδοκιμασίας εκ μέρους του της κατηγορίας περί υποκινούμενου πραξικοπήματος.
Επίσης εκτιμάται, ότι θα ζητήσει την πλήρη επανένταξή του στις δομές της – έως τώρα απορριπτέας λόγω μη ταυτίσεως συμφερόντων – αγγλοσαξονικής γεωπολιτικής, την ένταξη στην ΕΕ, ζητώντας πάλι ως αντίτιμο την επίλυση του κυπριακού συμφώνως με τα τουρκικά συμφέροντα και την μεταφορά του ισραηλινού φ.α. μέσω αγωγού και από εκεί στην ΕΕ. Δηλαδή το πρώτο σκέλος εκτιμάται ότι θα ζητά την διαγραφή τους συγκρουσιακού παρελθόντος με τους Αγγλοσάξονες και το Ισραήλ και την ανάδειξή του χωρίς δεσμεύσεις στην κυρίαρχη δύναμη της περιοχής,
β) Προκαλώντας τους Αγγλοσάξονες με την κατηγορία ότι επιδίωξαν την ανατροπή του και ως αντίδραση σε αυτήν την υπονομευτική πολιτική, να προχωρήσει μονομερώς σε ακόμη πιο σημαντικές συμφωνίες με την Ρωσία, όπως για παράδειγμα στην κατασκευή του Turkish Stream, ακόμη και να ξεκινήσει για λόγους εντυπώσεων συζητήσεις με απώτερο στόχο την ένταξη στην Ευρασιατική Ένωση και με το επιχείρημα ότι η ΕΕ/Δύση έχουν απορρίψει επανειλημμένως την Τουρκία. Υπενθυμίζεται, ότι η Τουρκία μετά από ρωσική πρόταση μετέχει (2012) ως Dialogue Partner στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης, με τον οποίον εκτιμάται ότι θα αναβαθμίσει το καθεστώς συνεργασίας.
Η Τουρκία αναγνωρίζοντας ότι διακυβεύονται ζωτικά εθνικά της συμφέροντα και μελετώντας τις συνέπειες που υπέστη η Ελλάδα όταν απεσύρθη από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, εκτιμάται ότι δεν θα επιχειρήσει να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Η τουρκική ηγεσία γνωρίζει επίσης ότι τα όρια αντιδράσεως της Δύσεως σε απόφαση αποδεσμεύσεώς της από το ΝΑΤΟ, δηλαδή μια γεωπολιτική αποστασία, θα υπερβούν κάθε παγκόσμιο προηγούμενο και θα είναι άκρως επιβλαβή για την χώρα.
Ωστόσο δεν διαλάθει της προσοχής του Ερντογάν και των συμβούλων του (σ.σ. Ο Νταβούτογλου στο παρασκήνιο παραμένει ενεργός) ένα άλλο ομοίως αδιαμφισβήτητο γεγονός. Η προτεσταντική αγγλοσαξονική Δύση διακατέχεται από τιμωρητική διάθεση έναντι της ισλαμιστικής νέο-οθωμανικής τουρκικής ηγεσίας. Εκτιμάται ότι στο προσεχές μέλλον ο πέλεκυς της Νεμέσεως θα πέσει εκ νέου με άλλη πιθανότατα μορφή επί του καθεστώτος που οικοδομεί ο Ερντογάν.
Ο φόβος μιας γενικευμένης κουρδικής εξεγέρσεως, της συγκροτήσεως νέου κουρδικού κράτους στην Συρία (σ.σ. Όλα δημιουργήματα της αναθεωρητικής αγγλοσαξονικής γεωστρατηγικής με στόχο τον επανακαθορισμό των συνόρων) και η πιθανή άρνηση της Δύσεως να αποδεχθεί τις τουρκικές απαιτήσεις που μόνον τιμωρία αλλά μάλλον επιβράβευση θα θυμίζουν, εκτιμάται ότι δημιουργούν σοβαρά εμπόδια στην ελεύθερη έκφραση της ζητούμενης πολιτικής εκ μέρους της Τουρκίας. Η κλεψύδρα τρέχει σε βάρος του Τούρκου προέδρου και οι Αγγλοσάξονες επιθυμούν απλώς την εξουδετέρωσή του.
Ο Ρώσος πρόεδρος εκτιμάται ότι θα σκεφθεί πολύ σοβαρά με συναίσθηση της ιστορικής ευθύνης, ότι εάν ο Ερντογάν γνωρίζοντας ότι θα πιεστεί να αποσυρθεί, αποφασίσει να αντιδράσει και να γίνει αποστάτης, τότε θα πρέπει όχι απλώς να τον δεχθεί στην Ευρασιατική Ένωση, αλλά και να τον προστατέψει μαζί με την Τουρκία και να εγγυηθεί την ασφάλειά της έναντι οιασδήποτε απειλής. Αυτό θα δημιουργήσει κλίμα που θα επαναφέρει ιστορικές μνήμες διηπειρωτικών συγκρούσεων. Ο πρόεδρος Πούτιν θα πρέπει να μπορεί να στηρίξει την τουρκική αποστασία και να πολεμήσει εάν χρειαστεί για να την περιφρουρήσει.
Η Ρωσία όπως και η Τουρκία περισφίγγονται από τις επιθετικές τακτικές που εφαρμόζει εναντίον τους ο γεωπολιτικός Φορμίων. Στην Τουρκία εξερράγη πραξικόπημα, η Ρωσία αντιμετωπίζει το πρόβλημα μιας πιθανής αναφλέξεως στην Ουκρανία που πιθανότατα να πυροδοτήσει απρόβλεπτες εξελίξεις, καθώς η στάση της Πολωνίας αλλά και των Βαλτικών Χωρών παραμένει ιστορικώς και γεωστρατηγικώς βαθιά αντιρωσική (σ.σ. Και επιβεβαιώθηκε από την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής στην Βαρσοβία).
Συμπερασματικώς, εκτιμάται ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να κερδίσει χρόνο – με την οπή της κλεψύδρας να μεγαλώνει με υπαιτιότητα των Αγγλοσαξόνων – ώστε να ισχυροποιηθεί ακόμη περισσότερο. Σε αυτό το διάστημα – έως το Φθινόπωρο όπου αναμένεται να υλοποιηθεί η μετάβαση σε ένα προεδρικό σύστημα με ενισχυμένες εξουσίες – θα επιχειρήσει να ολοκληρώσει τις εκκαθαρίσεις στις ΤΕΔ και να ελαχιστοποιήσει την επιρροή που ασκούν πάσης φύσεως αντίπαλοί του με πρόσχημα την εξουδετέρωση απειλή της «παράλληλης δομής» του Γκιουλέν.
Το συγκεκριμένο σχέδιο εκτιμάται ότι θα μπορούσε να επικεντρωθεί επί τριών αξόνων: α) Στον πλήρη έλεγχο των δομών εξουσίας, της Δικαιοσύνης, της Αστυνομίας και ιδίως των ΤΕΔ ώστε να ελαχιστοποιηθεί η αντίδρασή τους εάν η Τουρκία εξετάσει το ενδεχόμενο πλήρους ή μερικής αποχωρήσεως από τις δυτικές δομές, β) στην εξάλειψη της εναλλακτικής λύσεως που μάλλον να συνεχίζει να αποτελεί ο Γκιουλέν, ως αντικαταστάτης του Ερντογάν μετά από την πιθανή εξουδετέρωση του τελευταίου και γ) στην διατήρηση μιας θερμής, θερμότατης επαφής με την Ρωσική Ομοσπονδία ως αντίβαρο-εχέγγυο της διατηρήσεως του καθεστώτος, η οποία πιθανότατα να επεκταθεί και σε άλλους τομείς.
Ο πρόεδρος Πούτιν εκτιμάται ότι ίσως αναγκασθεί να ξεκαθαρίσει εγκαίρως την θέση του έναντι του Ερντογάν, της Τουρκίας και των Αγγλοσαξόνων γενικότερα. Από την στάση που θα επιλέξει να τηρήσει και κυρίως από το πόσο έχει συνηθίσει «αναγκασμένος να υποχωρεί όσο του επιβάλλει η αδυναμία του» να καθίσταται Κορίνθιος και Μήλιος ταυτοχρόνως, είτε θα οδηγηθεί (σ.σ. Όπως και ο Ερντογάν) σε κάποια μορφής συμφωνία ή σε πλήρη ρήξη με την Δύση. Η ώρα του εωθινού ανέμου πλησιάζει και αυτό είναι γνωστό στην Ουάσιγκτον αλλά και στην Μόσχα όπως και στην Άγκυρα….
[1] Κ.Ε. Ιωαννίδου, Τριήρης, Τακτική και Επιχειρησιακό Περιβάλλον στην αρχαία Ελλάδα, Αθήνα, Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού, 2016, σσ.146-147.
[2] Θουκυδίδου, Ιστορίαι, Β 83-84.
[3] http://www.defence-point.gr/news/?p=142043
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια