Το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος τροφοδοτεί, όπως παραδοσιακά συμβαίνει στην ελληνική πολιτική και παραπολιτική ζωή, σωρεία αναλύσεων και θεωριών συνωμοσίας που δεν βασίζονται σε πραγματικά περιστατικά, αλλά μόνον στις προσωπικές απόψεις όσων τις εκπονούν.
Διατυπώνονται απίθανες προβλέψεις για τις μελλοντικές σχέσεις Ε.Ε. - Ηνωμένου Βασιλείου, την ανάμειξη των ΗΠΑ, τις ισορροπίες Γαλλίας - Γερμανίας και τον ρόλο της Ελλάδας, επιβεβαιώνοντας ότι στη χώρα μας η γνώμη προηγείται της γνώσης και ενίοτε του γεγονότος!
Τι ισχύει μεταξύ των πολλών που ακούγονται και τι θα ισχύσει μεταξύ όσων συζητούνται; Η απάντηση είναι απλή: κανείς δεν γνωρίζει ακόμα! Η μόνη αξιόπιστη διαπίστωση, όπως προκύπτει από τα συζητηθέντα στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της περασμένης Παρασκευής και στη χθεσινή -πρώτη- ημέρα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι ότι η Ε.Ε. βρίσκεται σε κατάσταση σοκ. Κανείς δεν μπορεί να χαράξει ακόμα τα επόμενα βήματα των «27» ή «28», αφού η Βρετανία δεν έχει κινήσει το άρθρο 50 περί αποχώρησης.
Είναι ενδεικτικό ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντ. Τουσκ αναγκάστηκε να διαγράψει τη μακρά ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως είχε αποτυπωθεί στο αρχικό σχέδιο επιστολής του προς τους ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων, αντικαθιστώντας τη με τη συζήτηση επί των συνεπειών του δημοψηφίσματος. Ασφαλώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που ολοκληρώνεται σήμερα, και τα όργανα, που συνεδριάζουν τις επόμενες εβδομάδες, εξετάζουν τα άλλα τρέχοντα θέματα, αλλά η εικόνα έχει μεταβληθεί ως εξής:
Πρώτον, η κρίσιμη «Παγκόσμια Στρατηγική Ασφάλειας» της Ε.Ε., η οποία προετοιμαζόταν επί μακρόν από την ύπατη εκπρόσωπο Φ. Μογκερίνι και θα παρουσιαζόταν επίσημα αυτές τις ημέρες, αναβάλλεται με τη σφραγίδα «ραντεβού τον Σεπτέμβριο». Η μυστικότητα ήταν τόσο μεγάλη, ώστε το κείμενο της κυρίας Μογκερίνι δεν είχε διανεμηθεί, απλώς διαβαζόταν στους εκπροσώπους των χωρών-μελών, με την προτροπή να μην κρατούν καν λεπτομερείς σημειώσεις. Αιτία της πρωτοφανούς τακτικής ήταν η ανησυχία του προέδρου Γιούνκερ και της κ. Μογκερίνι ότι οι προτάσεις τους θα αποτελούσαν όπλο στην επιχειρηματολογία του Brexit, καθώς τα διπλωματικά και στρατιωτικά ζητήματα, με την εμπλοκή άλλων μελών της Ε.Ε., αντιμετωπίζονται με καχυποψία ακόμα και από τους υποστηρικτές του Bremain. Τώρα πια το κείμενο δεν ανταποκρίνεται στα καινούργια δεδομένα, καθώς το -υπό αποχώρηση- Ηνωμένο Βασίλειο είχε σημαίνοντα ρόλο στην ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια.
Δεύτερον, η απερχόμενη ολλανδική προεδρία ισχυρίζεται ότι σημειώθηκε πρόοδος στην αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού στην κεντρική Μεσόγειο (μεταξύ άλλων, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην Κρήτη και στο Αιγαίο), αλλά αυτή είναι περιορισμένη και δεν επιτρέπει αισιοδοξία. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, που ήλπιζε ότι η (αιφνιδιαστική) συμμετοχή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επίλυε μέρος των εκκρεμοτήτων στις σχέσεις Ε.Ε. - Ατλαντικής Συμμαχίας, στη συνεργασία τους στη Μεσόγειο και στην τακτική τους έναντι της Ρωσίας, δεν θα επιτύχει τα αναμενόμενα. Κατά αντίστοιχο τρόπο, η κοινή δήλωση Ε.Ε - ΝΑΤΟ μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας στη Βαρσοβία την επόμενη εβδομάδα θα έχει περισσότερο συμβολική και λιγότερο ουσιαστική σημασία.
Τρίτον, οι αποφάσεις επί θεμάτων ανάπτυξης, ανταγωνιστικότητας και επενδύσεων αναβάλλονται μαζί με την κοινή παράκληση της Ολλανδίας και της επερχόμενης προεδρίας της Σλοβακίας να μην υποβάλλονται πολλά αιτήματα από τα κράτη-μέλη. Η δε λειτουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, του EFSI, στο οποίο βασίζει πολλά η ελληνική κυβέρνηση για τη χρηματοδότηση μεγάλων έργων, θα εξαρτηθεί από προτάσεις που ίσως υποβάλει η Κομισιόν γύρω στον Οκτώβριο.
Επίσης, τι ακούγεται για τον κίνδυνο Grexit, τις πρώτες ημέρες μετά το δημοψήφισμα, στις Βρυξέλλες και στις πρεσβείες των ισχυρών χωρών στην Αθήνα; Ελάχιστα πράγματα. Κυρίως η υπόμνηση ότι, όταν η κρίση αγγίζει πια τους ισχυρούς (με τη Γαλλία και τη Γερμανία να οδεύουν σε εκλογές το 2017), μειώνονται η ανοχή και η άνεση χρόνου για τα περιφερειακά προβλήματα. Εστω κι αν η Ελλάδα, ως νησίδα σταθερότητας σε μια ταραγμένη περιοχή, μπορεί ακόμα να ποντάρει στη στρατηγική θέση της.
* Ο Αλέξανδρος Τάρκας είναι εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια