Γιατί η «μεγάλη έξοδος» τρομάζει ΗΠΑ, Γερμανία και αγορές
Λέγεται συχνά ότι ελάχιστοι γνωρίζουν καλύτερα τις γεωστρατηγικές εξελίξεις στις χώρες της Βαλκανικής απ’ ότι οι αμερικανοί διπλωμάτες. Όταν, λοιπόν, ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Ντάνιελ Σπέκχαρντ αποφάσισε πριν από μερικές ημέρες να ανοίξει τα χαρτιά του σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην πολιτική επιθεώρηση Harvard Political Review (HPR),
όλοι περίμεναν μία αποκαλυπτική ανάλυση για τις ισορροπίες με την Τουρκία, τις νέες σχέσεις με τη Ρωσία ή ακόμη και με το Ισραήλ. Ο Σπέκχαρντ όμως προτίμησε να εστιάσει τα σχόλιά του στο ευρώ και το περιβόητο πλέον ενδεχόμενο ενός Grexit.
«Μου προκαλεί εκνευρισμό κα αγωνία το γεγονός ότι μέχρι πολύ πρόσφατα η Ευρώπη δεν έδινε σημασία στα γεωστρατηγικά ζητήματα που διακυβεύονται από μία ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη», δήλωσε ο πρώην εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας στην Ελλάδα. Ο ίδιος έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι λέγοντας «Ευρώπη» εννοεί τη Γερμανία της Άνγκελα Μέρκελ, προσθέτοντας ότι «πρόσφατες δηλώσεις από το Βερολίνο αποδεικνύουν πως… ακόμη δεν κατανοούν πλήρως και δεν δίνουν την αρμόζουσα σημασία στις επιπτώσεις που θα υπάρξουν σε επίπεδο γεωστρατηγικών εξελίξεων».
Για να μην υπάρξουν παρερμηνείες σε τι ακριβώς αναφερόταν ο πρώην πρέσβης, το HPR έσπευσε να διευκρινήσει ότι σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ η Ελλάδα θα στραφεί αναγκαστικά και προς τη Ρωσία και τότε η Αθήνα μπορεί να μετατραπεί σε σημαντικό βαθμό ρυθμιστής της ενεργειακής αυτονομίας ολόκληρης της Ευρώπης. Το άρθρο έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στις επαφές του Έλληνα υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτη Λαφαζάνη, με τη ρωσική Gazprom και στο ενδεχόμενο να μετατραπεί η Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο για το πέρασμα της ρωσικής ενέργειας προς την Ευρώπη.
«Καθώς όμως η Ευρώπη δεν έβλεπε μέχρι σήμερα το Grexit ως ένα πραγματικά πιθανό ενδεχόμενο», κατέληγαν οι αναλυτές του HPR, «η Ελλάδα δεν κατάφερνε να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά αυτό το όπλο στις διαπραγματεύσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Γεωπολιτική σκακιστική παρτίδα
Παρά το γεγονός ότι ο Ντάνιελ Σπέκχαρντ και το Harvard Political Review εστίαζαν το ενδιαφέρον τους στην αγορά ενέργειας, φαίνεται ότι είχαν πιάσει το βαθύτερο νόημα των συζητήσεων που διεξάγονται τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά με το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Οι σοβαρότεροι αναλυτές συμφωνούν πλέον ότι οι εξελίξεις σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, που αντιπροσωπεύει μόλις το 1.8% των χωρών της Ευρωζώνης, δεν είναι πρωτίστως οικονομικές, αλλά πολιτικές.
«Η Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ» σημείωνε πρόσφατα ο γνωστός επενδυτής Μαρκ Φάμπερ, «δεν θέλουν να φύγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη, γιατί σε μία τέτοια περίπτωση θα της χτυπήσουν την πόρτα άλλοι παίκτες, όπως η Ρωσία και η Κίνα». Ο ίδιος συμπλήρωνε ότι μπροστά στα μάτια μας «διεξάγεται μία γεωπολιτική σκακιστική παρτίδα… με πολιτικές και όχι τόσο οικονομικές προεκτάσεις».
Γνωστός στην αγορά με το ψευδώνυμο «Dr Doom», δηλαδή… δρ. Όλεθρος, ο Φάμπερ είχε την άνεση και το θάρρος να πει ξεκάθαρα αυτό που δεν μπορούσε να διατυπώσει δημοσίως ο Σπέκχαρντ: «Η Ελλάδα έχει μία πολύ ισχυρή διαπραγματευτική θέση», εξηγούσε ο γνωστός επενδυτής, για να θέσει αμέσως μετά το ρητορικό ερώτημα: «Κι αν δηλαδή αποφασίσουν να μην πληρώσουν, τι θα κάνουμε; Θα εισβάλουμε στη χώρα τους και θα τους απαγχονίσουμε έναν προς έναν»;…
Την άποψη ότι το Grexit, ως αποτέλεσμα μίας παύσης πληρωμών, αποτελεί πανίσχυρο διαπραγματευτικό όπλο στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης, είχε αναπτύξει με διαφορετικό τρόπο και ο οικονομολόγος Μαρκ Βάισμπρατ από το Κέντρο Οικονομικών και Πολιτικών Ερευνών της Ουάσιγκτον (CEBP). Λίγες μόλις ημέρες πριν από τις ελληνικές εκλογές, ο Βάισμπρατ είχε υποστηρίξει ότι αν υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο η Γερμανία φοβάται το ενδεχόμενο ενός Grexit είναι ότι η Ελληνική οικονομία «θα ανακάμψει τόσο γρήγορα, ώστε και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης θα θέλουν να εγκαταλείψουν την νομισματική ένωση».
Ο φόβος των αλυσιδωτών αντιδράσεων
Ο γεγονός, βέβαια, ότι ένα πιθανό Grexit σε συνδυασμό με στάση πληρωμών μπορεί να έχει εξαιρετικά θετικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία δεν μειώνει την ανησυχία των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης της Ευρώπης ως προς τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει σε άλλες οικονομίες της Ευρωζώνης. Κινούμενο στα όρια της υστερίας, το Bloomberg προειδοποιούσε, λοιπόν, ότι θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη αθέτηση πληρωμών στην ιστορία του καπιταλισμού». Αναλυτές δε της Barclays έκαναν τις προηγούμενες ημέρες λόγο για το ενδεχόμενο «μετάδοσης» σε άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, ενώ ουσιαστικά δήλωναν αδυναμία να προβλέψουν την αλλαγή που θα επέλθει στη λειτουργία των αγορών. Από την πλευρά της, η Goldman Sachs σε έκθεσή της εντόπιζε το επόμενο κρούσμα στην οικονομία της Πορτογαλίας.
Ενώ, λοιπόν, κάθε ψυχρή οικονομική ανάλυση θα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι μία οικονομία που δεν ξεπερνά το 2% της Ευρωζώνης δεν μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ευρωπαϊκή οικονομία, στη συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται ότι… η λογική σταματά εκεί που ξεκινούν τα όρια των αγορών. Η δημιουργία κλίματος πανικού στην περίπτωση μίας ελληνικής στάσης πληρωμών και εξόδου από το ενιαίο νόμισμα μπορεί πράγματι να μετατραπεί σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία, καθώς οι αντιδράσεις των αγορών δεν στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα, αλλά στο γενικότερο ψυχολογικό κλίμα που θα επικρατήσει. Όπως έχει δείξει, άλλωστε, η οικονομική ιστορία των τελευταίων αιώνων, όταν ένα οικονομικό σύστημα βρίσκεται αντιμέτωπο με δομική κρίση, ακόμη και το πιο ασήμαντο γεγονός μπορεί να επιφέρει αλυσιδωτές αντιδράσεις.
Αν όμως η Ουάσιγκτον φοβάται ότι το Grexit θα ενισχύσει την επιρροή της Μόσχας στην Ευρώπη, εάν το Βερολίνο φοβάται ότι ίσως οδηγήσει σε ταχεία ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και θα αποτελέσει έτσι πρότυπο και για άλλες χώρες και εάν οι αγορές φοβούνται ότι θα αποτελέσει την σπίθα που μπορεί να φέρει την καταστροφή, μήπως η ελληνική κυβέρνηση έχει στα χέρια της ένα υπερόπλο, το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει σκεφτεί να το χρησιμοποιήσει;
Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 287
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια