Φραγκίσκος και Ερντογάν: Δύο ξένοι... Ο "διάλογος κωφών" του Πάπα και του Προέδρου της Τουρκίας

Η πρώτη επίσκεψη του πάπα Φραγκίσκου στην Τουρκία έδωσε την ευκαιρία για ένα πολιτικό διάλογο κωφών μεταξύ του ρωμαιοκαθολικού ποντίφικα, υποστηρικτή της συμμαχίας των θρησκειών εναντίον της τρομοκρατίας, και των αρχών της Αγκυρας, οι οποίες επιμένουν να καταγγέλλουν την ισλαμοφοβία, αναφέρουν οι αναλυτές.

Μέσα στην πολυτέλεια του καινούριου και πολύ αμφιλεγόμενου τουρκικού προεδρικού μεγάρου, η αντίθεση ήταν εντυπωσιακή. Αμφότεροι εκνευρισμένοι παρά τις συνήθεις ευγένειες και τα χαμόγελα, ο ποντίφικας και ο Τούρκος οικοδεσπότης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απήγγειλαν καθένας την ομιλία του, χωρίς να φανεί πως υπάρχει κάποιο σημείο επαφής.
 “Ο πάπας εκφράσθηκε στο πλαίσιο μιας ποιμενικής προοπτικής, ενώ ο πρόεδρος έβγαλε έναν πολύ πολιτικό λόγο”, συνόψισε πολύ διπλωματικά για τους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος του Βατικανού, ο ιερέας Φεντερίκο Λομπάρντι.
Η ομιλία του Φραγκίσκου ήταν ευγενική, αλλά αυστηρή. Υπογράμμισε τη θέση της Τουρκίας ως “φυσικής γέφυρας” ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή και επέμεινε στο ρόλο προτύπου που πρέπει να διαδραματίσει σε ό,τι αφορά το διάλογο μεταξύ των πολιτισμών. Ο Αργεντινός πάπας κατήγγειλε επίσης τη νομική θέση της μικροσκοπικής χριστιανικής κοινότητας, η οποία έχει μόλις 80.000 μέλη σε μια Τουρκία με συντριπτική μουσουλμανική πλειοψηφία και γίνεται ανεκτή από τις αρχές, όμως εξακολουθεί να μην έχει επίσημο καθεστώς.
Επιλέγοντας στην ομιλία του να μιλήσει εξ ονόματος “ημών, χριστιανών και μουσουλμάνων”, ο πάπας χρησιμοποίησε “μια πολύ ισχυρή διατύπωση”, επισήμανε ο ιερέας Λομπάρντι. Οπως είχε κάνει ήδη το Μάιο στην Ιορδανία, ο Ρωμαιοκαθολικός ποντίφικας απηύθυνε έκκληση για διάλογο ανάμεσα στις θρησκείες ως μέσο για την αντιμετώπιση του φονταμενταλισμού, την ώρα που οι τζιχαντιστές της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στρατολογούν πολυάριθμους ριζοσπαστικοποιημένους νέους και έχουν καταλάβει τμήματα ολόκληρα των εδαφών του Ιράκ και της Συρίας, στις πύλες της Τουρκίας.
Στα ίχνη του προκατόχου του, του Βενέδικτου 16ου, ο Χόρχε Μπεργκόλιο δήλωσε στο συνομιλητή του πως “ο διαθρησκευτικός διάλογος πρέπει να είναι δημιουργικός και να βρει νέες μορφές έκφρασης”, σύμφωνα με τον πατέρα Λομπάντι, υπαινισσόμενος πως αυτή τη στιγμή είναι ανεπαρκής.
 “Ο πάπας είναι πεπεισμένος για τον πολιτικό ρόλο των θρησκειών”, δήλωσε προς το Γαλλικό Πρακτορείο ο ιερέας Αντόνιο Σπαντάρο, διευθυντής της ιησουιτικής επιθεώρησης “Τσιβιλτά Κατόλικα”, “του αρέσει να ασχολείται με τις συγκρούσεις και τις δύσκολες καταστάσεις”. Ομως η ομιλία αυτή, στην οποία επέμεινε στην κοινή κληρονομιά του χριστιανισμού και του ισλάμ, φαίνεται πως μικρή απήχηση βρήκε στις τουρκικές αρχές.
Σε εντελώς διαφορετικό ύφος, ο Ερντογάν επιδόθηκε σε ένα ανελέητο κατηγορώ εναντίον της ανόδου της ισλαμοφοβίας, της καταπίεσης των μουσουλμάνων στη Δύση και της “κρατικής τρομοκρατίας” που υποστήριξε πως ασκούν το συριακό καθεστώς του Μπασάρ αλ-Ασαντ και το Ισραήλ στη Γάζα. Ηταν μια πολύ επιθετική ομιλία στην οποία το ισλάμ εμφανιζόταν στο ρόλο του θύματος, ενώ οι καταχρήσεις εναντίον των χριστιανών του Ιράκ ή της Συρίας μόλις που αναφέρθηκαν.
Στον ίδιο τόνο, ο υψηλότερος Τούρκος θρησκευτικός αξιωματούχος, ο Μεχμέντ Γκιορμέζ, καταφέρθηκε επίσης εναντίον της “ισλαμοφοβικής παράνοιας” που, όπως υποστήριξε, χρησιμεύει ως πρόσχημα “για μαζικές πιέσεις, εκφοβισμούς, επιθέσεις εναντίον των αδελφών μας που ζουν στη Δύση”. Και μολονότι κατήγγειλε τις “εντελώς απαράδεκτες” πράξεις των ισλαμιστών στο Ιράκ ή στη Συρία, ο Γκιορμέζ τις απέδωσε σε “πληγωμένα πνεύματα”, ώστε να υπογραμμίσει για άλλη μια φορά την ευθύνη της Δύσης για την άνοδο του ισλαμικού φονταμενταλισμού.
Πιστός στις συνήθειές του, ο πάπας δεν έδωσε ανοικτά πολιτικές συμβουλές στον Ερντογάν για την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει στις συγκρούσεις στη Συρία και το Ιράκ ή στην ίδια του τη χώρα έναντι της χριστιανικής μειονότητας.
Ομως πέρασε ξεκάθαρα μηνύματα, επισημαίνει ο ιερέας Πασκάλ Γκολνίς, διευθυντής της οργάνωσης Oeuvre d’ Orient (Εβρ ντ’ Οριάν, Εργο της Ανατολής) που είναι αφιερωμένη στους χριστιανούς της Ανατολής. “Δεν είναι δυνατό να υπάρξει ειρήνη αν δεν θίξουμε τα ζητήματα των ελευθεριών” μεταξύ άλλων και στην Τουρκία, υπογράμμισε ο Γκολνίς μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο. “Αυτό ειπώθηκε από τον πάπα με διπλωματικούς όρους, αλλά ξεκάθαρα. Το ότι η θεολογική σχολή του Ορθόδοξου Πατριαρχείου είναι κλειστή, το ότι η Καθολική Εκκλησία δεν έχει νομική υπόσταση στην Τουρκία, είναι απαράδεκτο”. Το ίδιο και με τους πολέμους στη Μέση Ανατολή. “Η επιρροή που μπορεί να έχει η Τουρκία στη σύγκρουση υπογραμμίσθηκε” από τον Φραγκίσκο, επισήμανε ο Πασκάλ Γκολνίς. Σύμφωνα με το Βατικανό, η Τουρκία αποτελεί σαφώς ένα από τα κλειδιά για την ειρήνευση.

ΠΗΓΗ: AFP, ANA-MPA, ΚΥΠΕ-CNA – ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΕΔΡΙΑ
mignatiou.com

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.