Η κατανομή του Ελληνικού και παγκόσμιου πλούτου

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα-μελέτη της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse είδε πρόσφατα το φώς της δημοσιότητας. Αποτυπώνει τη κατανομή του πλούτου ανάμεσα στους πολίτες στο σύνολο των χωρών μελών του ΟΟΣΑ, καθώς και την εξέλιξη του από το 2000 έως σήμερα. Τα στοιχεία που μας παρέχει είναι πολύ χρήσιμα για την ανάγνωση και καταννόηση καταστάσεων, για τις οποίες αναπτύσσονται αντιφατικοί ισχυρισμοί και διακινούνται ιδιοτελείς θεωρίες. 

Η έρευνα προσδιορίζει στα 231 τρίς δολάρια το παγκόσμιο ιδιωτικό πλούτο, ποσό που αντιστοιχεί σε 51.000 $ ανά ενήλικο πολίτη. (Όταν το παγκόσμιο ΑΕΠ ανέρχεται σε περίπου 60 τρίς $). Ο μέσος κάτοικος του πλανήτη έχει γίνει πλουσιότερος κατά 67% από το 2000 ως σήμερα. Τα σκήπτρα κατέχουν οι Ρώσοι και οι Ινδονήσιοι, που είδαν τις περιουσίες τους να πενταπλασιάζονται από το 2000. Ακολουθούν οι Αυστραλοί, οι Κινέζοι, οι Πολωνοί, οι Ρουμάνοι, που είδαν τις δικές τους να τριπλασιάζονται. Ο μέσος Ιάπωνας βελτίωσε τη θέση του μόλις κατά 5%, καταβάλλοντας το τίμημα της εικοσαετούς οικονομικής στασιμότητας, της κρίσης της αγοράς ακινήτων και του αποπληθωρισμού. 

Αντιθέτως οι Αργεντίνοι υφίστανται ακόμη, δέκα χρόνια μετά, τις συνέπειες της χρεοκοπίας του 2001. Η περιουσία τους συρρικνώθηκε έκτοτε κατά 30%, παρά την εντυπωσιακή ανάκαμψη της οικονομίας τους τα τελευταία χρόνια. Αισθητά ταχύτερα απ’ ότι στον υπόλοιπο πλανήτη σωρεύθηκε ο πλούτος στην Ελλάδα. 

Σήμερα ο μέσος ενήλικος έλληνας διαθέτει περιουσία 106.000 $, έναντι 57.000 $ που διέθετε το 2000 και έναντι 51.000 $, που όπως είπαμε, είναι ο σημερινός παγκόσμιος μέσος όρος. Μάλιστα παρουσιάζει ενδιαφέρον η εξέλιξη της οικονομικής μεγέθυνσης στη χώρα μας τη δεκαετία που διέρρευσε. Από τα 57.000 $ του 2000 περάσαμε σε 101.000 $ το 2004, σε 137.000 $ το 2007 (το υψηλότερο σημείο ποτέ), για να υποχωρήσουμε σε 100.000 $ το 2010 και να ανέβουμε σε 106.000 το 2011. Υπήρξε δηλαδή μια αλματώδης αύξηση της τάξης του77% στην ατομική περιουσία από το 2000 στο 2004 και της τάξης του 140% από το 2000 στο 2007. 

Ο δείκτης αυτός είναι η ασφαλέστερη απόδειξη της διάχυσης-διανομής των κοινοτικών κονδυλίων και του δανεισμού στο σύνολο της κοινωνίας, την ίδια στιγμή που παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα στη χώρα έφθιναν, ενώ ο δείκτης κρατικού δανεισμού αυξανόταν ανεξέλεγκτα. Βέβαια από το 2007 στο 2010 παρατηρείται, ένεκα της χρηματοοικονομικής κρίσης, μείωση της κατά κεφαλή περιουσίας κατά 27%, γεγονός που οφείλεται στην απομείωση της αξίας των εγχώριων παγίων, που διακρατούν οι πολίτες και στη διοχέτευση μέρους της ατομικής περιουσίας για κατανάλωση, εξ αιτίας του χαμηλότερου διαθέσιμου εισοδήματος. Να σημειώσω στο σημείο αυτό την εκτόξευση του δείκτη από 64.000 $ το 2002 σε 87.000 $ το 2003, με ετήσια αύξηση 36%. 

Πρόκειται αφαλώς για μια τεράστια άνοδο, που δεν οφείλεται σε αιφνίδιο πλουτισμό, αλλά στην απότομη αύξηση στην αποτίμηση της ατομικής περιουσίας σε όρους νομισματικούς, ακριβώς λόγω της αλλαγής του νομίσματος της χώρας από τη δραχμή στο ευρώ. Το στοιχείο αυτό είναι ενδεικτικό της ευφορίας και της αυξητικής τάσης τιμών και αξιών που συνόδευσαν την έλευση του νέου νομίσματος.

Η συνολική αξία του πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών ανέρχεται εφέτος, με βάση τη μελέτη, στο ένα περίπου τρίς δολάρια. Είναι βέβαιο ότι η συνεχιζόμενη απαξίωση όλων των εγχώριων περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα, μετοχές, ομόλογα κλπ), αλλά και οι συνέπειες στο διαθέσιμο εισόδημα από τις περικοπές δαπανών του κράτους, την αισθητά μεγαλύτερη φορολόγηση και την απόφαση για απομείωση της αξίας του ελληνικού χρέους, θα οδηγήσουν σε μεγάλη μείωση του δείκτη το 2012. Εικάζεται ότι θα επιστρέψει στα επίπεδα του 2003.

Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα φτωχών κατοίκων. Το αντίθετο. Ο πληθυσμός της αποτελεί το 0,015% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ η αξία του εγχώριου κατεχόμενου πλούτου είναι το 0,044% του αντίστοιχου παγκόσμιου. Δηλαδή τριπλάσια αναλογικά.

Στην Ελλάδα των ένδεκα περίπου εκατομμυρίων κατοίκων, 86.000 άτομα, ένας στους 128 έλληνες, είναι εκατομμυριούχοι. Ήτοι διαθέτουν περιουσία άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ. Εξ αυτών μόλις 116 άτομα διαθέτουν πλούτο από 50-100 εκατομμύρια, 54 από 100-999 και 5 είναι δισεκατομμυριούχοι. 

Η συντριπτική πλειονότητα των εκατομμυριούχων διαθέτει περιουσία αξίας 1-5 εκατομμυρίων $. Σε σύγκριση με το 2007, έτος κορύφωσης της αξίας, υπήρχαν 122.000 εκατομμυριούχοι, ενώ άνω των 50 εκατομμυρίων διέθεταν περί τους 1000 συνέλληνες. Στη λίστα Forbs των δισεκατομμυριούχων φιγουράριζαν τότε η οικογένεια Λάτση, οι κληρονόμοι Νιάρχου, ο Θ. Αγγελόπουλος και αρκετοί μεγάλοι εφοπλιστές. 

Η διαφοροποίηση ανάμεσα σε 2007 και 2011 είναι απολύτως ενδεικτική της “καταστροφής” που συντελέστηκε στην απομείωση περιουσιών. Εδώ μάλιστα αποδεικνύεται εμφαντικά ότι οι πραγματικά πλούσιοι υπέστησαν τις συντριπτικά μεγαλύτερες απώλειες, που στη περίπτωση του ομίλου Λάτση, των τραπεζιτών και των εφοπλιστών, υπερέβησαν ακόμη και το 70-80%. (χρηματιστηριακές καταρρεύσεις, μεγάλες μειώσεις ναυλαγορών, ανάδειξη χρεών, δυσχέρειες στη χρηματοδότηση, έλλειψη ρευστότητας κλπ). 

Τα στοιχεία αυτά διαψεύδουν το λαϊκό αίσθημα και τους ισχυρισμούς πολιτικών και λαϊκιστών περί έλλειψης “δικαιοσύνης” στον επιμερισμό της “φτωχοποίησης” στην ελληνική κοινωνία. 

Η τεράστια απομείωση αξίας των περιουσιακών παγίων, που συντελέστηκε τη διαρρεύσασα τριετία, έπληξε σαφώς περισσότερο τους κατόχους του πλούτου. Ιδιαίτερα τους επιχειρηματίες, με δεδομένη τη πλήρη κατάρρευση των μετοχικών αξιών στο ΧΑΑ. (Η καφαλαιοποίηση του ΧΑΑ υποχώρησε στα 30 δίς ευρώ σήμερα, από 210 δίς το 2000).

Στο σύνολο του πλανήτη οι εκατομμυριούχοι plus αγγίζουν τα 30 εκατομμύρια άτομα. Εξ αυτών μόλις 30.000 άνθρωποι διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία αξίας μεγαλύτερης των 100.000.000 δολαρίων, εκ των οποίων το 37% είναι Αμερικανοί. Ακολουθούν ποσοτικά οι Κινέζοι, οι Γερμανοί, οι Ιάπωνες, οι Ρώσοι, οι Βρετανοί, οι Ελβετοί, οι Γάλλοι και οι Ινδοί. 

Ο κατά κεφαλή πλούτος ανά ενήλικα κάτοικο ανέρχεται σήμερα σε 134.000 $ στην Ε.Ε. των 27, σε 199.000 ανά Γερμανό, σε 293.000 ανά Γάλλο, σε 260.000 ανά Ιταλό, σε 181.000 ανά Ιρλανδό, σε 106.000 ανά Έλληνα, σε 93.000 ανά Πορτογάλο. Οι περισσότερο χρεωμένες χώρες διαθέτουν πλουσιότερους κατοίκους από τις δημοσιονομικά εγκρατείς. Κάτι σημαίνει αυτό για τους ενδιαφερόμενους ερευνητές. 

Πώς να πειστεί πχ ο Γερμανός φορολογούμενος να διασώσει με δικά του χρήματα το πλουσιότερο Ιταλό η Ιρλανδό (αύριο το Γάλλο), από τη χρεοκοπία της κρατικής του οντότητας; Προκύπτει εμγανώς ότι το μεγαλύτερο μέρος από το δανεισμό χωρών μετεβλήθη σε εισόδημα των πολιτών και ενίσχυσε την ατομική τους περιουσία.

Η έρευνα διαψεύδει επίσης τον ισχυρισμό περί ύπαρξης τεράστιων ανισοτήτων στην ελληνική κοινωνία, όσον αφορά ακριβώς τη κατανομή του πλούτου. Στην Ε.Ε. των 27 περιουσία χαμηλότερη των 1000 $, διαβίωση επομένως κάτω από το όριο της φτώχειας, εμφανίζει το 20,4% των πολιτών. Στην Ελλάδα το ποσοστό κυμαίνεται μόλις στο 1,6% του ενήλικου πληθυσμού. Προφανώς τα υψηλά ποσοστά ιδιοκτησίας κατοικιών γλυτώνουν τους έλληνες από την απόλυτη φτώχεια, που χαρακτηρίζει το ένα πέμπτο των ευρωπαίων. Την ίδια στιγμή το 50% των συμπολιτών μας συγκεντρώνει πλούτο αξίας 10-100.000 $, την ώρα που στην ίδια κατηγορία κατατάσσεται μόλις το 28% των ευρωπαίων.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Credit Suisse ο παγκόσμιος πλούτος θα αυξηθεί τα επόμενα πέντε χρόνια κατά 50%, αγγίζοντας το 2016 το κατώφλι των 350 τρίς $. Ο μέσος ενήλικος θα διαθέτει τότε περιουσία αξίας 71.000 $, 40% υψηλότερη από ότι εφέτος. Η εκτίμηση αυτή προφανώς αντανακλά βελτίωση της διεθνούς οικονομίας, καλούς ρυθμούς ανάπτυξης, σημαντική άνοδο στην αξία των παγκόσμιων assets, άρα και των χρηματιστηρίων. 

Για τη χώρα μας δεν καταγράφεται πρόβλεψη για τη πενταετία. Η ασάφεια που χαρακτηρίζει τις προοπτικές της Ελλάδας, η μη αποσαφήνιση πολιτικών επιλογών, η αδυναμία χάραξης συντεταγμένης πορείας, οι προβλέψεις δανειστών και κυβερνώντων, που μεταβάλλονται από τρίμηνο σε τρίμηνο, ο προβληματισμός που γεννά η συμπεριφορά των πολιτών στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους, δεν επιτρέπουν τη διενέργεια ασφαλών μελλοντικών προβολών των οικονομικών μεγεθών, με αποτέλεσμα τη ρευστότητα του σκηνικού.

Γίνεται μόνο μια αναφορά για σταθεροποίηση ή ελαφρά μείωση του ελληνικού πλούτου, εφόσον η χώρα παραμείνει στην ευρωζώνη και ακολουθήσει με συνέπεια προγράμματα εξυγίανσης της. Σε ενάντια περίπτωση, η φτωχοποίηση θα είναι ραγδαία.

Τέλος, το 2016 η Κίνα με ιδιωτικό πλούτο στα 39 τρίς $ θα αντικαταστήσει την Ιαπωνία στη θέση της δεύτερης πλουσιότερης χώρας του κόσμου. Η πρωτιά των ΗΠΑ θα διευρυνθεί, αφού τα αμερικανικά νοικοκυριά εκτιμάται ότι θα ελέγχουν πλούτο ύψους 82 τρίς $. 

Ο αναδυόμενος κόσμος αναμένεται να συνεχίσει να βελτιώνει τη θέση του με αυξημένους ρυθμούς σε σχέση με το μέσο όρο. Ο πλούτος στη Κίνα και την Αφρική θα αυξηθεί κατά 90%, ενώ στη Βραζιλία και την Ινδία θα υπερδιπλασιαστεί. Έως το 2016 ο πλανήτης θα αυξήσει τους εκατομμυριούχους του από τα σημερινά 30 σε 47 εκατομμύρια άτομα.

Σημείωση 1 : Όλα τα νούμερα έχουν αναφορά σε δολαριακές αξίες.

Σημείωση 2 : Η μελέτη αναφέρεται στον ιδιωτικό πλούτο. Δεν περιλαμβάνει το σύνολο της δημόσιας περιουσίας κάθε χώρας.

Σημείωση 3 : Η κατά κεφαλή περιουσία υπολογίζεται ως το σύνολο των ρευστών περιουσιακών στοιχείων (μετρητά, χρεόγραφα κάθε μορφής, μετοχές, λοιπά χρηματοικονομικά προϊόντα), σύν την αξία της ακίνητης ιδιοκτησίας, μείον τα οφειλόμενα χρέη.

wiredandready.net

logiosermis.net