Ένα μοναδικό σεισμολογικό πείραμα στη Βαϊκάλη

Ολέγκ Νεχάι

Φωτογραφία: ΡΙΑ-Νόβοστι

Ρώσοι επιστήμονες πραγματοποιούν ένα μοναδικό πείραμα στη Βαϊκάλη. Στο βυθό της βαθύτερης λίμνης στον κόσμο τοποθέτησαν έναν υποβρύχιο σεισμογραφικό σταθμό. Τα δεδομένα που προκύπτουν επιτρέπουν να προβλέψουμε τους ισχυρούς σεισμούς αρκετές δεκάδες ώρες πριν από ξεκινήσει το καταστρεπτικό φυσικό φαινόμενο.



Ηλεκτρονικά συστήματα υψηλής ακρίβειας, που βρίσκονται εντός των τοιχωμάτων του σταθμού, επεξεργάζοναι τα σήματα, που καταγράφονται στους αισθητήρες. Σκοπός αυτού του υπολογιστή, που λειτουργεί σε βάθος 1.500 περίπου μέτρων, είναι να προβλέπει τους σεισμούς. Ο σταθμός ανιχνεύει τις παραμικρές μεταβολές στο ηλεκτρικό πεδίο σε μεγάλο βάθος. Θεωρητικά με την έναρξη της σεισμικής δραστηριότητας το ηλεκτρικό πεδίο σε τέτοιο βάθος μεταβάλλεται, αφηγείται ο διευθυντής του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Κρατικού Πανεπιστημίου του Ιρκούτσκ Νικολάι Μπούντνιεφ:

Μία από τις συνιστώσες του ηλεκτρικού πεδίου της Γης είναι η κατακόρυφη συνιστώσα του ηλεκτρικού πεδίου. Είναι πολύ δύσκολο να μετρηθεί, γιατί θα έπρεπε για το σκοπό αυτό να διαθέτουμε εγκατάσταση με κατακόρυφο μέγεθος άνω του ενός χιλιομέτρου. Ενώ στη Baϊκάλη οι συνθήκες για τη μέτρηση είναι ιδανικές: υπάρχει εκεί ένα ομοιογενές περιβάλλον, το νερό, βάθους ένα του ενός χιλιομέτρου.

Η ιδέα της αναζήτησης πρόδρομων του σεισμού φαινομένων, βάσει των δεδομένων για την κατακόρυφη συνιστώσα του ηλεκτρικού πεδίου της Γης, διατυπώθηκε από τους επιστήμονες του ρωσικού Ινστιτούτο Φυσικής της Γης. Στη Bαϊκάλη έγινε δυνατό να δημιουργηθεί μια πειραματική εγκατάσταση, η οποία το 2007, τρεις ημέρες πριν από το σεισμό, έδειξε απότομες μεταβολές του ηλεκτρικού πεδίου. Ιδιαίτερα έντονα έγιναν αυτές αισθητές 15 ώρες πριν από τον σεισμό. Η ανάλυση των στοιχείων έδειξε ότι συμβαίνουν αντικειμενικές μεταβολές στην κατακόρυφη συνιστώσα του ηλεκτρικού πεδίου, λέει ο Νικολάι Μπούντνιεφ:

Τώρα ξέρουμε ότι είναι πρόδρομα φαινόμενα του σεισμού. Έχοντας παραλάβει τα προκαταρκτικά αποτελέσματα, κατασκευάσαμε μια πιο σύνθετη εγκατάσταση με καλύτερες παραμέτρους. Στις 26 Μαρτίου την τοποθετήσαμε για να πραγματοποιεί μετρήσεις του ηλεκτρικού πεδίου σε βάθος χρόνου.

Το πείραμα διεξάγεται στο γλυκό νερό της Βαϊκάλης. Όμως τα αποτελέσματά του μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολύ ευρύτερα, υπογραμμίζει ο επικεφαλής του προγράμματος Σεργκέι Καρατάγεφ:

Η τεχνική αυτή, όταν θα τελειοποιηθεί – και είμαστε κοντά σε αυτό – μπορεί να μεταφερθεί στον ωκεανό για την πρόγνωση σεισμών και κυμάτων τσουνάμι. Όμως αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί στην ξηρά για λόγους αρχής. Η εγκατάσταση εντοπίζει τους πρόδρομους δείκτες των σεισμών σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων.

Είναι γνωστό ότι ο σεισμός «ωριμάζει» για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι επιστήμονες έχουν συγκεντρώσει πολλά δεδομένα γι’ αυτό, τα οποία αποτελούν ένα καλό εργαλείο για μακροπρόθεσμες προβλέψεις. Αλλά για να γίνει μια βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη, αυτό είναι το πλέον δύσκολο έργο. Και αυτό ακριβώς προσπαθούν να πετύχουν οι Ρώσοι επιστήμονες στο πείραμα της Βαϊκάλης.