Χαρτογράφος μακρινών πλανητών

Νέο λογισμικό μπορεί να εντοπίζει την παρουσία ξηράς, ωκεανών και νεφών

Θοδωρής Λαΐνας

H αντανάκλαση του φωτός ενός άστρου σε έναν πλανήτη μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να τον χαρτογραφήσουν

Αμερικανός επιστήμονας ανέπτυξε ένα λογισμικό το οποίο όπως αναφέρουν οι ειδικοί μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη ενός συστήματος που θα επιτρέψει στους αστρονόμους να χαρτογραφούν μακρινούς πλανήτες.



Ενα σύστημα με το οποίο θα μπορούν να εξακριβώνουν την αναλογία θάλασσας και ξηράς καθώς και να αναλύουν τον σχηματισμό και την κίνηση των νεφών ώστε να αποκτούν εικόνα των κλιματικών συνθηκών που επικρατούν σε έναν πλανήτη.
Η αντανάκλαση
Το λογισμικό ανέπτυξε ο Νίκολας Κάουαν, πλανητικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Northwestern στο Ιλινόι. Ο Κάουαν ανέπτυξε το λογισμικό βασιζόμενος σε μια τεχνική που αναπτύχθηκε για να διαχωρίζονται οι «φυσικές επιφάνειες» (π.χ ένα δάσος) από μη φυσικές (π.χ στρατιωτικές εγκαταστάσεις) σε δορυφορικές εικόνες.
Ενα μέρος του φωτός που «ρίχνει» ένα άστρο σε κάποιον πλανήτη αντανακλάται με αποτέλεσμα το χρώμα του να μεταβάλλεται. Η απόχρωση του φωτός του άστρου μετά την αντανάκλαση εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του κάθε πλανήτη, στην περίπτωση ενός βραχώδη πλανήτη από την αναλογία θάλασσας και ξηράς. Η απόχρωση επηρεάζεται επίσης από την παρουσία νεφών.
Το νέο (και το επόμενο) λογισμικό
Ο Κάουαν έχει ήδη κάνει δοκιμές του λογισμικού χρησιμοποιώντας ως «στόχο» τη Γη. Χρησιμοποίησε εικόνες του πλανήτη μας που τραβήχτηκαν από το Διάστημα και πιο συγκεκριμένα από την αποστολή EPOXI. Οπως αναφέρει το λογισμικό κατάφερε να επιβεβαιώσει την ύπαρξη ξηράς, ωκεανών και νεφών. Δεν μπορεί ωστόσο να αποκρυπτογραφήσει την αναλογία νερού-ξηράς ούτε τον σχηματισμό και την κίνηση των νεφών.
Η τεχνική μοιάζει με κάτι ανάλογο με το να μπει κάποιος σε ένα σκοτεινό δωμάτιο όπου βρίσκεται ανοιχτή μια τηλεόραση αλλά με «κατεβασμένο» τον ήχο, να σταθεί με την πλάτη στην συσκευή κοιτώντας την αντανάκλαση της εικόνας στον απέναντι τοίχο και να προσπαθεί να διακρίνει τι είδους πρόγραμμα προβάλλεται. «Δεν βλέπεις την εικόνα αλλά αλλά την αντανάκλαση της και προσπαθείς έτσι να διαπιστώσεις τι εμφανίζεται στην εικόνα» αναφέρει ο Ερικ Φορντ, αστρονόμος του Πανεπιστημίου της Φλόριδας που δεν συμμετείχε στην ανάπτυξη του λογισμικού.
Σύμφωνα με τους ειδικούς αυτό το λογισμικό μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη ενός συστήματος που θα είναι σε θέση να υπολογίζει το ποσοστό της συμβολής του κάθε φυσικού χαρακτηριστικού (ξηράς, θάλασσας, νεφών) στην απόχρωση του ανακλώμενου αστρικού φωτός. Με αυτόν τον τρόπο είναι εφικτό να διαπιστωθεί ποιο ποσοστό ενός πλανήτη καλύπτει η ξηρά και ποιο οι θάλασσες όπως επίσης δεδομένα για τα νέφη του. Ενα τέτοιο σύστημα θα βοηθήσει πολύ τη διαστημική εξερεύνηση μέχρις ότου κατασκευαστούν τηλεσκόπια τόσο ισχυρά που να μπορούν να καταγράφουν άμεσες και «καθαρές» εικόνες από εξωπλανήτες.