Η όραση αναπτύχθηκε πριν από 700 εκατ. χρόνια

Μελέτη έδειξε πότε εμφανίστηκαν για πρώτη φορά οι φωτοευαίσθητες πρωτεΐνες οψίνες στον αμφιβληστροειδή

Θεοδώρα Τσώλη

Οι οψίνες, οι φωτοευαίσθητες πρωτεΐνες που είναι βασικές για την όραση, εμφανίστηκαν πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με νέα μελέτη

Η όραση αναπτύχθηκε πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».



Το ακριβές χρονικό σημείο κατά το οποίο εμφανίστηκε η πρώτη στοιχειώδης ικανότητα των οργανισμών να βλέπουν το φως αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ των ειδικών. Συγκεκριμένα οι επιστήμονες ήταν επί μακρόν διχασμένοι σχετικά με το ποια είδη σπόγγων ή μεδουσών απέκτησαν πρώτα οψίνες, μια ομάδα φωτοευαίσθητων πρωτεϊνών στα κύτταρα-φωτοϋποδοχείς του αμφιβληστροειδούς.

Ερευνητές της Σχολής Επιστημών της Γης του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ και του Εθνικού Πανεπιστημίου της Ιρλανδίας Maynooth μελέτησαν μια ομάδα σπόγγων που ονομάζεται Oscarella carmela και της οποίας η αλληλουχία αποκωδικοποιήθηκε προσφάτως καθώς και μέδουσες που ανήκουν στο φύλο Κνιδάρια (Cnidarians) – το συγκεκριμένο φύλο περιλαμβάνει περισσότερα 9.000 διαφορετικά είδη παγκοσμίως και εκτιμάται ότι ήταν το πρώτο που απέκτησε μάτια.



Μέδουσες που ανήκουν στο φύλο Κνιδάρια θεωρείται ότι είναι από τα πρώτα όντα που... είδαν το φως

Μελέτη όλων των υποθέσεων

Με χρήση υπολογιστικών μοντέλων ο δρ Νταβίντε Πιζάνι από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και οι συνεργάτες του μελέτησαν όλες τις υποθέσεις που έχουν εκφραστεί μέχρι σήμερα σχετικά με την εμφάνιση των οψινών. Στην ανάλυση περιελήφθη το σύνολο των γενετικών πληροφοριών σχετικά με όλα τα είδη ζώων που έχει μέχρι σήμερα θεωρηθεί ότι είναι πιθανό να αποτελούν τα πρώτα ζώα με μάτια.

Τελικώς δημιουργήθηκε ένα χρονοδιάγραμμα το οποίο έδειξε έναν κοινό πρόγονο των οψινών ο οποίος εμφανίστηκε πριν από περίπου 700 εκατομμύρια χρόνια. Η πρωτόγονη εκείνη οψίνη ήταν «τυφλή», ωστόσο υπέστη βασικές γενετικές αλλαγές κατά τη διάρκεια 11 εκατομμυρίων ετών οι οποίες και του επέτρεψαν να ανιχνεύει το φως.

Όπως σημείωσε ο δρ Πιζάνι «το σημαντικότερο στοιχείο της μελέτης μας ήταν ότι εντοπίσαμε την αρχαιότερη προέλευση της όρασης και ανακαλύψαμε πως εμφανίστηκε μόνο μια φορά στα ζώα. Πρόκειται για μια εκπληκτική ανακάλυψη καθώς μαρτυρεί πώς και πότε η όραση αναπτύχθηκε κατ’ επέκταση και στους ανθρώπους».