Ο Πούτιν θέλει να δώσει ένα μάθημα στους Αμερικανούς στη Συρία

Του Ιβάν Κράστεφ

Την περασμένη εβδομάδα, αφού ρωσικά αεροπλάνα βομβάρδισαν αντικυβερνητικές δυνάμεις κοντά στη συριακή πόλη Χομς, ένας ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος μου παραπονέθηκε: «Αυτό που κάνει η Ρωσία στη Συρία δεν είναι μια προσπάθεια για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους.

Δεν είναι ντεμοντέ realpolitik. Δεν είναι καν μια κυνική απόπειρα να μας κάνει να ξεχάσουμε την Ουκρανία. Ο Πούτιν θέλει απλά να μας βλάψει».

Αυτή η ιδέα απηχεί ένα λαϊκό αίσθημα σήμερα στην Ουάσιγκτον. Αλλά τι θέλει πραγματικά η Ρωσία; Είναι στη Συρία απλώς για την χαρά να βλέπει έναν ταπεινωμένο πρόεδρο Ομπάμα;

Είναι πιο ακριβές να πούμε ότι το Κρεμλίνο είναι στη Συρία για παιδαγωγικούς λόγους: Θέλει να διδάξει ένα μάθημα στους Αμερικανούς, και μάλιστα ένα πολύτιμο μάθημα. Θέλει να δείξει ότι η Αμερική θα πρέπει είτε να είναι έτοιμη να παρέμβει σε κάθε εμφύλιο πόλεμο που ακολουθεί μια ταραγμένη επανάσταση εμπνευσμένη από την υψηλή ρητορική της, ή θα πρέπει να σταματήσει να παρακινεί τους ανθρώπους να επαναστατήσουν.

Η κατάσταση στη Συρία μπορεί να έχει ένα στοιχείο realpolitik, αλλά είναι επίσης σύγκρουση δύο κοσμοθεωριών. Πράγματι, οι διαφορές μεταξύ Πούτιν και Ομπάμα βασίζονται σε αντίθετες θεωρίες για την προέλευση της τρέχουσας παγκόσμιας αστάθειας. Η Αμερική βλέπει την παγκόσμια αστάθεια κυρίως ως αποτέλεσμα της απεγνωσμένης προσπάθειας εξουσιαστών να διατηρήσουν ένα καταδικασμένο status quo, ενώ η Μόσχα κατηγορεί την εμμονή της Ουάσιγκτον με την δημοκρατία.

Η αφοσίωση στο καθεστώς και η σταθερότητα είναι στο κέντρο του σύμπαντός του Κρεμλίνου, ενός σύμπαντος που κυριαρχείται από ανασφάλεια και φόβο για το μέλλον.

Και αυτό που έχει στο μυαλό του το Κρεμλίνο δεν είναι η Συρία, ούτε καν η Ουκρανία, αλλά η Κεντρική Ασία, μια περιοχή του μετασοβιετικού χώρου στην οποία αυταρχικοί ηγέτες γερνάνε, οι οικονομίες είναι σε τέλμα, εκατομμύρια νέοι άνθρωποι είναι άνεργοι και πρόθυμοι να μεταναστεύσουν, και το ριζοσπαστικό Ισλάμ βρίσκεται σε άνοδο.

Η Ρωσία βλέπει τον εαυτό της ως εγγυητή της σταθερότητας στην περιοχή, αλλά φοβάται την αστάθεια που έρχεται. Η Κεντρική Ασία σήμερα θυμίζει στο Κρεμλίνο την Μέση Ανατολή πριν από μια δεκαετία. Θα μπορούσε η Συρία να διδάξει την Αμερική να προσέχει τα λόγια της και να κοιτάει την δουλειά της, όταν έρθει η επόμενη κρίση;

Ο πρόεδρος Πούτιν θέλει να διδάξει ένα μάθημα στην Αμερική, αλλά μιλάει επίσης σε μια Ευρώπη που κατακλύζεται από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και κατατρύχεται από το φάσμα του ριζοσπαστικού Ισλάμ και του δημογραφικού άγχους. Χθες η Ευρωπαϊκή Ενωση ήλπιζε να μεταμορφώσει τους γείτονές της. Σήμερα βλέπει τον εαυτό της σαν όμηρο.

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες ελπίζουν σε μια συνεργασία ΗΠΑ-Ρωσίας στη Συρία ως τον μόνο τρόπο για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Θέλουν την Μόσχα στην πλευρά τους.

Το κάλεσμά του Πούτιν για απόλυτη σταθερότητα είναι συναισθηματικά ελκυστικό, αλλά ανέφικτο. Ο κόσμος δεν ορίζεται πλέον από την δυναμική Ανατολής-Δύσης: Κοινωνικές, δημογραφικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές αλλαγές έχουν κάνει την παγκόσμια σταθερότητα ένα πολύ πιο περίπλοκο παζλ. Ζούμε στην εποχή της αναταραχής.

Παρ΄ότι η Ρωσία έχει δίκιο όταν υποστηρίζει ότι αυτό που βλέπουμε σήμερα στη Συρία δεν είναι μια σύγκρουση ανάμεσα σε μια κατασταλτική κυβέρνηση και στον λαό που αγαπάει την ελευθερία, δεν είναι όμως ούτε μια σύγκρουση μεταξύ μιας νόμιμης κυβέρνησης και ενός μάτσου εξτρεμιστών, όπως επιμένει η Μόσχα.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων που συρρέουν στην Ευρώπη δεν φεύγουν για να σωθούν από το Ισλαμικό Κράτος, αλλά από το καθεστώς του Ασαντ, και η διατήρησή του στην εξουσία σημαίνει ότι θα μπορούσαν να μείνουν στην Ευρώπη για πάντα.

Με άλλα λόγια, η παιδαγωγική του Πούτιν είναι ελκυστική, αλλά δεν είναι, εν τέλει, πειστική. Θα χρειαστεί περισσότερο από μια αλλαγή στην αμερικανική πολιτική για να σταματήσουν οι άνθρωποι να εξεγείρονται ενάντια σε άσχημα καθεστώτα.

* O Ιβάν Κράστεφ είναι πρόεδρος του Κέντρου για την Φιλελεύθερη Στρατηγική στη Σόφια.

ΤΟ ΒΗΜΑ - The New York Times

** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.




Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια