Είναι ασφαλείς οι καταθέσεις μου; Τι συμβαίνει σε περίπτωση bail-in;

Φόβοι ακόμη και για κούρεμα καταθέσεων έχουν ξεσπάσει τις τελευταίες ώρες, καθώς το κλείσιμο των τραπεζών και η επιβολή capital controls έχουν οδηγήσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε αχαρτογράφητα νερά. Πλέον, κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει το τι θα συμβεί όταν ανοίξουν οι τράπεζες, καθώς η ζημιά που έχει γίνει στον κλάδο δεν μπορεί να υπολογιστεί.

Αρκετοί είναι εκείνοι πάντως που μιλούν ευθέως για bail-in, για διάσωση δηλαδή εκ των έσω, μια και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα χρειαστούν άμεσα νέα κεφαλαιοποίηση.

Σε αυτή την περίπτωση, χαμένοι βγαίνουν οι μέτοχοι των τραπεζών, οι κάτοχοι των ομολόγων τους αλλά και οι καταθέτες. Αρχικά, προβλέπεται συμμετοχή όσων έχουν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ ανά τράπεζα, όμως –με δεδομένο ότι πλέον αυτοί είναι ελάχιστοι- ο πέλεκυς ενδέχεται να πέσει και στους υπόλοιπους καταθέτες.

Αναλυτικά, οι όροι που προβλέπονται σε αυτή την περίπτωση είναι οι εξής: 

- Σε περίπτωση που μια τράπεζα χρειάζεται νέα κεφάλαια τα οποία δεν μπορεί να βρει μόνη της από τους παλιούς ή νέους μετόχους, θα ακολουθείται η διαδικασία εξυγίανσης η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι το κούρεμα καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.
- Για να ενισχυθούν τα κεφάλαια της τράπεζας θα χρησιμοποιούνται τα χρήματα -κατά σειρά προτεραιότητας:
   1. των μετόχων,
   2. όσων έχουν ομόλογα που έχει εκδώσει η συγκεκριμένη τράπεζα
   3. τα χρήματα των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.
- Μετά το "κούρεμα" των καταθέσεων, εάν η τράπεζα συνεχίζει να χρειάζεται κεφάλαια θα παρεμβαίνει το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης (ESM- European Stability Mechanism) το οποίο θα χορηγεί απευθείας κεφάλαια στην τράπεζα, ενώ θα συμμετέχει και το κάθε Κράτος με ένα μικρότερο ποσοστό (10%).

Πάντως, οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες επιβάλλονται ζημιές στους πελάτες της τράπεζας με βάση τους νέους κανόνες της τραπεζικής ένωσης είναι λίγο περίπλοκες και αφήνουν περιθώρια ειδικών χειρισμών από το κάθε Κράτος. Υπάρχει για παράδειγμα η δυνατότητα να εξαιρούνται ορισμένα κεφάλαια από τη "διάσωση εκ των έσω" αλλά όχι πριν καλυφθεί τουλάχιστον το 8% της ζημιάς (του συνολικού παθητικού) στην τράπεζα με τη μέθοδο αυτή.

Αυτό σημαίνει ότι πρώτα θα "κουρεύονται" οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και οι ανασφάλιστες καταθέσεις και μετά θα εξετάζονται τα ενδεχόμενα άντλησης κεφαλαίων από το Κράτος ή από τον Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης (ESM). Για την ακρίβεια, το κούρεμα που θα καλύπτει τουλάχιστον το 8% του συνολικού παθητικού είναι προϋπόθεση για να χρησιμοποιηθεί το ESM. Οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ είναι εγγυημένες σε εθνικό επίπεδο, στην Ελλάδα από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων. Η απόφαση των Ευρωπαίων εξαιρεί τις καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ από τις διαδικασίες "διάσωσης εκ των έσω" (bail in) και το κούρεμα.  

Νομικοί κύκλοι, πάντως, έλεγαν ότι θα πρέπει να διευκρινιστεί τι θα γίνεται σε περιπτώσεις που τα κεφάλαια των μετόχων, των ομολογιούχων και των καταθετών άνω των 100.000 ευρώ δεν επαρκούν για την εξυγίανση μιας τράπεζας. Εάν, για παράδειγμα, χρησιμοποιούνται στις περιπτώσεις αυτές τα χρήματα των εθνικών ταμείων εγγύησης, το κόστος θα μεταφερθεί και πάλι στους καταθέτες, διότι τα ταμεία αυτά χρημαδοτοδούνται από τις καταθέσεις. Ή, ακόμη, κατά πόσον υπάρχει η περίπτωση να "πληγούν" αρχικά οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ σε περίπτωση εκκαθάρισης μιας τράπεζας, αλλά να αποζημιωθούν από το ταμείο εγγύησης στη συνέχεια.

Πώς θα γίνεται η εκκαθάριση τραπεζών 

Σύμφωνα με την απόφαση των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε., οι διαδικασίες εκκαθάρισης θα περιλαμβάνουν: 

- Την πώληση θυγατρικών ή κλάδων

- Δημιουργία ενδιάμεσων φορέων (διαχωρισμούς σε καλή και κακή τράπεζες) 

- "Διάσωση εκ των έσω" (bail in) δηλαδή την επιβολή των ζημιών σε μετόχους και ανασφάλιστους πιστωτές. 

Σύμφωνα με την απόφαση, οι καταθέσεις φυσικών προσώπων, μικρών και μεσαίων, καθώς και οι υποχρεώσεις προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, θα έχουν μεγαλύτερο βαθμό προστασίας από τις ανασφάλιστες καταθέσεις των μεγάλων εταιρειών. 

Οι εξαιρέσεις 

Από το bail in θα εξαιρούνται: 

- Οι καλυμμένες καταθέσεις και οι ασφαλισμένες απαιτήσεις, όπως καλυμμένα ομόλογα
- Οι υποχρεώσεις προς εργαζόμενους εκκαθαριζομένων εταιρειών (μισθοί και συντάξεις)
- Εμπορικές απαιτήσεις οι οποίες είναι κρίσιμες για την ημερήσια λειτουργία της επιχείρησης
- Απαιτήσεις από συστήματα πληρωμών εξοφλητέες σε λιγότερο από 7 ημέρες.
- Διατραπεζικές απαιτήσεις εξοφλητέες σε λιγότερο από 7 ημέρες. 

Επίσης, θα υπάρχει μεγαλύτερη προστασία (δηλαδή θα κουρεύονται στο τέλος) των καταθέσεων φυσικών προσώπων, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, όπως και των υποχρεώσεων προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, έναντι των καταθέσεων που ανήκουν σε μεγάλες εταιρείες. Πρώτα δηλαδή θα κουρεύονται οι καταθέσεις των μεγάλων εταιρειών και στη συνέχεια οι προαναφερθείσες. 

Οι εθνικές αρχές θα μπορούν να εξαιρούν ορισμένες απαιτήσεις από το "κούρεμα" για ειδικούς λόγους, ενώ θα πρέπει να συγκροτήσουν ένα ειδικό Ταμείο Εκκαθάρισης, στο οποίο θα συνεισφέρουν οι τράπεζες της χώρας.

moneyguru.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.